Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Jump to content

Xenarthra

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Xenarthra
Estrenvellogyon
Efander menhesennow:
Paleocen – lemmyn 60–0 Ma
Kollaj a xenarthrans
naswedhek a'n topp kledh:
Megatheriom, kowrvuryonor, diegyn dewvys an dhyghow, arvegyn naw bond
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:
Fylum:
Klass:
Infraklass:
Placentalia
Ugh-urdh:
Cope, 1889
Urdhow hag isurdhow
  • Urdh Cingulata
  • Urdh Pilosa
  • Isurdh Folivora
  • Isurdh Vermilingua

Estrenvellogyon po Xenarthra (/zɛˈnɑːrθrə/; dhyworth Hen Rek ξένος, xénos, "estren" + ἄρθρον, árthron, "mell") yw bagas meur a vronnviles teythyek dhe Amerika. Yma 31 eghen vyw: an muryonoryon, diegynnow gwydh, hag arvegynnow. Estrenvellogyon difeudhys a gomprehend an glyptodonts, pampatheres ha diegynnow an tir. I a dhallathas y'n kynsa le yn Amerika Dhyghow dres an Amser Pleistocen diwedhes nans yw a-dro dhe 60 milvil bledhen. I a esplegyas ha skorenna yn efan yn Amerika Dhyghow dres enysheans hir an brastir na y'n Osweyth Kenozoek a-varr. I a lesas dhe'n Antilles hag ena Amerika Kres ha Gogledh. Difeudhans a hwarva dhe lies eghen diwedh an Pleistocen.

Gnasow

[golegi | pennfenten]

Estrenvellogyon a rann nebes gnasow nag eus dhe vronnviles erel gans brys. Tybys yw bos aga hendasow paloryon rag hwesker yn-dann an dor.

Dens estrenvellogyon yw dyffrans dhe bub bronnvil aral. Yma dhe'n brassa rann a eghennow heb dens vytholl, po niver le a dhens pur janjys. I a's teves unn sett a dhens rag aga bewnans, nyns eus emayl dhedha, nyns eus dens a-rag y'n ganow ha'n dens war dhelergh oll yw haval.

Mellkeyn

[golegi | pennfenten]

An hanow godhoniethel Xenarthra a gampol mellow an vellkeyn, a's teves keworansow dihevelep dhe bub bronnvil aral.

Yma dhe estrenvellogyon gweles marnas unn liw.

Metaboledh

[golegi | pennfenten]

Estrenvellogyon a's teves an kevradhow metabolek isella.

Klassans

[golegi | pennfenten]
Arvegyn blewek usa
Arvegyn tri bond an dhyghow
Diegyn tribys konna gell
Kowrvuryonor
Yonker tamandua an dhyghow

XENARTHRA

  • Urdh Cingulata
    • Teylu Chlamyphoridae: arvegynnow ha glyptodonts
      • Arvegyn fin bras, Calyptophractus retusus
      • Arvegyn fin gwynnrudh, Chlamyphorus truncatus
      • Arvegyn lost noth an Ogledh, Cabassous centralis
      • Arvegyn lost noth Chako, Cabassous chacoensis
      • Arvegyn lost noth an Dhyghow, Cabassous unicinctus
      • Arvegyn lost noth bras, Cabassous tatouay
      • Arvegyn blewek usa, Chaetophractus vellerosus
      • Arvegyn blewek bras, Chaetophractus villosus
      • Arvegyn blewek an Andes, Chaetophractus nationi
      • Arvegyn hwegh bond, Euphractus sexcinctus
      • Kowrarvegyn, Priodontes maximus
      • Arvegyn tri bond an Dhyghow, Tolypeutes matacus
      • Arvegyn tri bond Brasil, Tolypeutes tricinctus
      • Korrarvegyn, Zaedyus pichiy
      • Isteylu †Glyptodontinae: glyptodonts
    • Teylu Dasypodidae: arvegynnow tron hir
      • Arvegyn naw bond, Dasypus novemcinctus
      • Arvegyn seyth bond, Dasypus septemcinctus
      • Arvegyn tron hir an Dhyghow, Dasypus hybridus
      • Arvegyn tron hir an gwelstir, Dasypus sabanicola
      • Arvegyn tron hir bras, Dasypus kappleri
      • Arvegyn tron hir blewek, Dasypus pilosus
      • Arvegyn Yepes, Dasypus yepesi
    • Teylu †Pampatheriidae: pampatheres
  • Urdh Pilosa
    • Isurdh Folivora: diegynnow
      • Teylu Bradypodidae: diegynnow tribys
        • Korrdiegyn tribys, Bradypus pygmaeus
        • Diegyn tribys konna gell, Bradypus variegatus
        • Diegyn tribys konna loos, Bradypus tridactylus
        • Diegyn tribys mongus, Bradypus torquatus
      • Teylu †Megalonychidae: diegynnow an tir megalonychid
      • Teylu †Megatheriidae: diegynnow an tir megatheriid
      • Teylu †Nothrotheriidae: diegynnow an tir ha'n dowr nothrotheriid
      • Teylu Choloepodidae: diegynnow dewvys
        • Diegyn dewvys Hoffman, Choloepus hoffmanni
        • Diegyn dewvys Linnaeus, Choloepus didactylus
      • Teylu †Mylodontidae: diegynnow an tir mylodontid
    • Isurdh Vermilingua: muryonoryon
      • Teylu Cyclopedidae: muryonoryon owrlin
        • Muryonor owrlin, Cyclopes didactylus
      • Teylu Myrmecophagidae: muryonoryon
        • Kowrvuryonor, Myrmecophaga tridactyla
        • Tamandua an Ogledh, Tamandua mexicana
        • Tamandua an Dhyghow, Tamandua tetradactyla