Slovenië

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Slovenië
Basisgegaevens
Officieel taal	Sloveens
Huidsjtad	Ljubljana
Sjtaotsvörm	Rippebliek
Sjtaotshoof (lies)	Borut Pahor (sinds 2012)
Premier	Janez Janša (sinds 2020)
[[{{{titelhoofregering1}}}]]	{{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]]	{{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]]	{{{naomhoofregering3}}}
Religie	{{{religie}}}
Opperflaakde – % water	20.273 km² 0,6%
Inwoeners – Deechde:	2.063.077 (2015) 101,8/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid	euro (EUR)
Tiedzaone	UTC +1
Nationale fiesdaag	25 juni
Vouksleed	Zdravljica
Web | Code | Tel.	.si | SLV | +382

Slovenië is e land op de noordeleke Balkan, en 't noordelekste land vaan 't aajd Joegoslavië. 't Grens aon Italië, Oosteriek, Hongarije en Kroatië. Hoofstad is Ljubljana, de twiede stad is Maribor. Slovenië is lid vaan de EU.

Historie

't Slovenië van noe behuurde iewelaank tot Oesteriek. De Slovene leefde in de kroenlen Krain, Karinthië, Stiermarke, Küstenland (Primorska) mèt 't graofsjap Görz; en 't achterlaand vaan Triëst. E klein deil vaan 't modern Slovenië loog in Hongarije: Prekmurje (Muravidék of Übermurgebiet), wat Euvermurgebeed meint. De Mur is de sjraomrevier tösse Slovenië en Hongarije.

In 1866 woorte inkel Westelek, door Sloveenstaolege bewoende, gebeje aofgesjeie vaan Oesteriek en touwgeweze aon 't nui Keuninkriek Italië. In 1918 volgde 't groets deil vaan Küstenland (Primorska) mèt de stad Triëst en 'n aontal aander kusstei. Inkel hoonderddoezende Slovene kaome daodoor same mèt Kroate in Italiaons groondgebeed terrech, wat de naom Istrië had. In 1918 woorte door Slovene bewoende deile vaan de Oesteriekse kroenlen same mèt de veurnaomelek door Slovene bewoende en tot de Hongaorse Prekmurje samegevoogde provincie Slovenië in de kortbestaonde staot vaan Slovene, Kroate en Serviërs (SHS) geplaots, dee ziech al snel transformeerde tot 't Keuninkriek Joegoslavië. Op dat momint, in de periood 1919-1920, woorte de grenze vaan Slovenië vasgestèld in 't Verdraag vaan Saint-Germain (noordsjraom), 't Verdraag vaan Rapallo (wessjraom) en 't Verdraag vaan Trianon (noord-oossjraom).

Nao de bezètting in 1941, woort Slovenië opgedeild tösse Duitsland, Italië en Hongarije. Dees mèt mekaar in boondgenoetsjap verboonde staote perbeerde in hun deil de Sloveense taol en cultuur te marginalisere en de Slovene vervolges oonder drök te germanisiere, italianisiere of magyarisiere. 'n Aonzeenlek aontal Slovene, veural in 't Duits deil, goof dao gevolg aon. Aandere organiseerde gevechte die veurluipeg oonderling woorte gestreie tösse de nationalistische Domobranci en 't communistisch Sloveens Bevrijingsfroont. De communiste veugde ziech in de partizaone vaan Tito en mèt touwstumming vaan de geallieerde kroge zie in 1945 de euvermach. Groet aontal nationaliste woorte toen geëxecuteerd en op 10 augustus 1945 góng Sloevnië same mèt 't door Joegoslavië geannexeerde Istrië es Volksrippebliek Slovenië deil oetmake vaan 't Democratisch Fidderatief Joegoslavië, wat ziech e paar maond later, nao de oonvrij verkezinge op 11 november 1945 de Fidderatieve Volksrippebliek Joegoslavië góng neume en, nog weer get later, vaan 1963 bis 1991 de Socialistische Fidderatieve Rippebliek Joegoslavië (SFRJ). Bis 1954 goof 't e gevech mèt Italië euver de stad Triëst, die oetindelek toch Italiaons zou blieve.

Slovenië waor de riekste rippebliek in dees fidderatie. Op 7 miert 1990 woort de naom Socialistische Rippebliek Slovenië veraanderd in de Rippebliek Slovenië. Op 25 juni 1991 woort Slovenië oonaofhaankelek. Hie-aon góng d'n Tiendaogsen Oorlog veuraof, dee woort beïndeg door 't Akkoord vaan Brioni. Op 1 mei 2004 trooj 't lendsje touw tot de Europese Unie. Inmiddels is 't ouch lid vaan de NAVO en de OESO.

Op 1 jannewarie 2007 is Slovenië officieel touwgetreie tot de Eurozone. Dit meinde 't ind vaan de Sloveensen tolar.

Bestuurleke indeiling

Slovenië is oonderverdeild in 12 statistische regio's:

Pomurska Podravska Koroška Savinjska

Zasavska Spodnjeposavska Jugovzhodna Slovenija Osrednjeslovenska

Gorenjska Notranjskokraška Goriška Obalnokraška

Externe link

• Slovenia.si. Officieel portal euver Slovenië (Ingels).
• Regeringswebsite vaan Slovenië (Ingels)
• Website Sloveense VVV
• Bergen in Slovenië