stengel

Stengelen si viktigaste oppgåve er å leie vatn og næringsstoff. Inni stengelen er det i dei fleste planter tynne røyr, som går gjennom heile stengelen. Desse blir kalla leiingsstrengar. Gjennom dei blir vatn og næringsstoff frakta frå røtene og opp til dei delane av planta der fotosyntesen skjer. Mosar har ikkje leiingstrengar.

Stenglar veks meir i lengda enn i breidda, og strekkjer seg oppover. Nokre planter har stenglar som berre veks i toppen. Andre planter kan vekse fleire stadar samstundes. Stengelen til gras har nokre fortjukkingar som blir kalla leddknutar. Stengelen veks berre over desse. Dette gjer at dei kan vekse ut att, om dei blir beita, eller om graset blir klipt, så lenge det skjer over leddknuten.

I planter med vedaktig stamme, blir det danna ny ved kvart år. Desse blir kalla årringar. Når eit tre blir hogge, kan ein sjå desse, som ringar som ligg inni kvarandre.

Hos nokre planter blir det danna underjordiske stenglar, kalla jordstenglar. Nokre av desse kan slå rot og sende opp nye stenglar. Dette er ein viktig måte å formeire seg på hos planter. Kvitveis har slike jordstenglar, og dei nye skota frå stengelen er grunnen til at planta ofte finst i store matter.

Fleire planter som ein ser på som ugras har underjordiske stenglar. Desse gjer at ei plante rakst kan dekkje store område. Skvallerkål er eit eksempel på ei slik plante.

Nokre planter blir dyrka på grunn av stenglane. Rabarbra og selleri er stenglar som blir nytta til mat. Ulike tre blir dyrka for stammene, som blir brukte til mellom anna trelast, ved og papir.

Lange fiber frå plantestenglar kan brukast til å lage tekstilar og tau. Lin, hamp og jute blir dyrka for dette.

Nokre planter har godt utvikla underjordiske stenglar, som ein kan bruke til mat. Potet og lauk er eksempel på dette.

• planter
• rot
• blad
• fotosyntese