Веди
| На темата |
| Хиндуистички списи |
|---|
 |
| Сродни списи |
Веди (санскрит: वेदः) — голем број религиозни текстови што потекнуваат од Стара Индија. Составени на ведски санскрит, текстовите го сочинуваат најстариот слој на санскритската книжевност и најстарите списи на хиндуизмот.[1][2][3]
Постојат четири Веди: Ригведа, Јаџурведа, Самаведа и Атарваведа.[4][5] Секоја Веда има четири поделби — Самхити (мантри и благодети), Аранјака (текст за ритуали, церемонии, жртви и симболични жртви), Брахмани (коментари на ритуали, церемонии и жртви) и Упанишади (текстови за медитација, филозофија и духовно знаење).[4][6][7] Некои научници додаваат и петта категорија — Упасана (обожување).[8][9] Текстовите на Упанишадите расправаат за идеи слични на хетеродоксните традиции срамана.[10]
Ведите се шрути („она што се слуша“),[11] разликувајќи ги од другите религиозни текстови, кои се нарекуваат смрити („она што се памети“). Хиндусите ги сметаат Ведите за натчовечки[11] и „безлични, без автор“,[12][13][14] откровенија на свети звуци и текстови слушнати од древните мудреци по засилена медитација.[15][16]
Ведите се пренесуваат усно од вториот милениум пр. н. е. со помош на разработени мнемонички техники.[17][18][19] Мантрите, најстариот дел од Ведите, се рецитираат во современото време поради нивната фонологија наместо семантиката, и се сметаат за „исконски ритми на создавањето“, кои претходат на формите на кои се однесуваат.[20] Со нивно рецитирање, космосот се обновува, „со оживување и потхранување на формите на создавање во нивната основа“.[20]
Различните индиски филозофии заземале различни положби за Ведите. Училиштата за индиска филозофија што ја признаваат важноста или примарниот авторитет на Ведите ја сочинуваат конкретно хинду-филозофијата и заедно се класифицирани како шест „православни“ училишта. Сепак, традициите како што се чарвака, аџивика, будизам и џаинизам, кои не ги сметале Ведите како авторитетни, се нарекуваат „хетеродоксни“ или „неортодоксни“ школи.[10][21]
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- „GRETIL etexts“, Goettingen.
- Веди на Curlie (англиски)
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ see e.g. Radhakrishnan & Moore 1957; Witzel 2003; MacDonell 2004.
- ↑ Sanskrit literature (2003) in Philip's Encyclopedia. Accessed 2007-08-09
- ↑ Sanujit Ghose (2011). "Religious Developments in Ancient India" in World History Encyclopedia.
- ↑ 4,0 4,1 Gavin Flood (1996), An Introduction to Hinduism, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-43878-0, pp. 35–39
- ↑ Bloomfield, M. The Atharvaveda and the Gopatha-Brahmana, (Grundriss der Indo-Arischen Philologie und Altertumskunde II.1.b.) Strassburg 1899; Gonda, J. A history of Indian literature: I.1 Vedic literature (Samhitas and Brahmanas); I.2 The Ritual Sutras. Wiesbaden 1975, 1977
- ↑ A Bhattacharya (2006), Hindu Dharma: Introduction to Scriptures and Theology, ISBN 978-0-595-38455-6, pp. 8–14; George M. Williams (2003), Handbook of Hindu Mythology, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-533261-2, p. 285
- ↑ Jan Gonda (1975), Vedic Literature: (Saṃhitās and Brāhmaṇas), Otto Harrassowitz Verlag, ISBN 978-3-447-01603-2
- ↑ Bhattacharya 2006.
- ↑ Holdrege 1995.
- ↑ 10,0 10,1 Flood 1996.
- ↑ 11,0 11,1 Apte 1965.
- ↑ Sharma 2011.
- ↑ Westerhoff 2009.
- ↑ Todd 2013.
- ↑ Pollock 2011.
- ↑ Scharfe 2002.
- ↑ Wood 2007.
- ↑ Hexam 2011.
- ↑ Dwyer 2013.
- ↑ 20,0 20,1 Holdrege 1996.
- ↑ "astika" and "nastika". Encyclopædia Britannica Online, 20 April 2016.