Oxid

Oxide (von dat greeksche oxys: scharp, spitz, suer) sünd chemisch Verbinnen mit Suerstoff, wo de denn de Oxidatschoonstall -2 hett. Dat O^2--Ion, wat dem to Grunnen liggt, gifft dat ober blots in Smölt oder tosam mit Kationen as Solt.

O^2--Ionen sünd bannig starke Basen, de in Water gau een Proton opnemmt un dormit to Hydroxid-Ionen wannelt warrt. Suerstoff bilt mit meist all chemisch Elementen Oxide, mit Utnohm von Helium, Neon, Argon un Krypton, de as Eddelgase nich so liecht verbinnen künnt, un Fluor, dat de högere Elektronegativität hett. Kanns twar Verbinnen wie OF₂, O₂F₂ oder O₄F₂ ut maaken, warrt denn ober nich as Fluoroxide betekend, man as Suerstofffluoride.

Oxide gifft dat op de Eer bannig veel. De meesten Steen sünd Oxide. So is de gröttste Deel von de Eerdkrust un den Eerdmantel ut Silikat-Steen opbaut, de Oxide von dat Silizium sünd. Een bekannt Silikat-Mineral is t. B. de Quarz (Siliziumdioxid oder SiO₂). Dat faakenste Silikat-Mineral in de fasten Eer is ober dat nich so bekannte Olivin ([Mg,Fe]₂SiO₄).

Annere bekannte Oxide sünd t. B.:

• Kohlenstoffdioxid (CO₂)
• Kohlenstoffmonoxid (CO)
• Iesenoxid (wat wi als Russ kennt; Fe(II)O un Fe(III)₂O₃)
• Magnesiumoxid (ok as Magnesia bekannt; MgO)
• Sweveldioxid (SO₂)
• Waterstoffoxid (wat’n beter as Water kennt; H₂O)

Suerstoff kann aver ok noch annere Oxidatschoonsstopen oder Oxidatschoonstallen hebben. De Verbinnen warrt den anners nöömt: Peroxid (-1), Hyperoxid (-¹/₂) un Ozonid (-¹/₃) oder as Solt mit dat Dioxygenyl-Kation (+1).