Phoneem
Een Phoneem (uut ooldgreeksch φωνή phōnḗ, plattdüütsch Luud, Toon, Stemme, Sprake) sind alle Lude in ene sproken Sprake, de alle de lieke Rulle hebbet, enen Luud binnen enen Woord van enen andern Luud to underscheden. To’n Bispeel snackt verscheden Lüde, de Platt küürt, dat Phoneem /r/ anners uut. De verscheden r-Lude sind man dat sülve r-Phoneem.
Phoneme vs. Allophone
[ännern | Bornkood ännern]Ene grote Taal verscheden Luden bekikt een Spreker van ene Sprake as Varianten (Allophone) van enen bestimmten Phoneem. De Mechanismus daar achter is dat kategoorsche Hören.
De labiale stemhebben Plosiv an’n Beginn van’n Woord „Back“ klingt uut den Münner van teggen verscheden Sprekres steeds anders, man de teggen verscheden Lude bekieket de Sprekers doch as dat sülve Phoneem /b/. Wenn een de Lude med enen Luud, de unner dat Phoneem /d/ fallt, uuttuuscht, denn is „Dack“ to hören. Dat is een Woord, dat wat annerster bedüd un so tellt de Lude to een ander Phoneem. Dat heet, dat de Wöör „Back“ un „Dack“ up Platt een Minimaalpaar formt.
Transkriptschoon
[ännern | Bornkood ännern]De gängige Konventschoon is Phoneme binnen Schreegsteken to schrieven. Dat Phoneem sülvenst transkribeert een meest na dat Internatschonale Phoneetsche Alphabeet.
Nettverwiese
[ännern | Bornkood ännern]
- Udo L. Figge: Phonem. In: Vorlesung „Grundlagen der romanischen Sprachwissenschaft“ (WS 2000/01). 19. Dezember 1998, archiveert von dat Original am 3. November 2010; afropen an’n 26. Oktober 2012.
- Robert F. Port: The Graphical Basis of Phones and Phonemes. (PDF; 103 kB)