Wikipedia:Wat Wikipedia niet is
| Overzicht beheerpagina's |
|---|
| Pagina's met betrekking tot Wikipedia-richtlijnen en beleidsvoorstellen |
|
|
Zie ook Artikelen bewerken |
Wikipedia is een encyclopedie en in zekere zin ook de gemeenschap die bezig is een encyclopedie van een zo hoog mogelijk niveau samen te stellen. Wat Wikipedia niet is, is onder andere:
Stijl en formaat
Wikipedia is geen traditionele papieren encyclopedie, met een vast formaat of een vaste lengte voor artikelen. Wikipedia kan in principe oneindig groeien en onderwerpen zeer gedetailleerd behandelen. Dat wil niet zeggen dat zomaar elk onderwerp een eigen pagina mag krijgen of dat heel lange artikelen ook daadwerkelijk een goed idee zijn.
Inhoud
Een woordenboek
Wikipedia is niet bedoeld als woordenboek. Daarvoor is het WikiWoordenboek in het leven geroepen. Iets concreter betekent dit dat te veel lexicologische informatie in artikelen moet worden gemeden. Wel is het mogelijk, en zelfs wenselijk, dat een artikel begint met een definitie of korte beschrijving van het onderwerp. Goed bebronde etymologische informatie kan enige ruimte worden gegeven, zolang het niet onredelijk in het artikel inbreekt.
Als bijzonder geval is het ook mogelijk dat een artikel bestaat uit niet meer dan verwijzingen naar andere pagina's met eventuele definities: dit heet dan een doorverwijspagina. Dit in het bijzonder als een woord in meerdere betekenissen in de encyclopedie zou kunnen staan: bijvoorbeeld Java dat als eiland en als programmeertaal opgenomen kan zijn. Het trefwoord kan dan naar de diverse afzonderlijke pagina's verwijzen.
De plaats voor origineel onderzoek
Wikipedia is niet de plek om eigen speculaties en gedachten neer te zetten (Geen origineel onderzoek).
Een wetenschappelijke verhandeling
Een encyclopedie heeft een breder publiek dan een vakblad. Hoewel er waar nodig diep op de zaken ingegaan kan worden, is het streven dat het artikel ook voor leken begrijpelijk blijft. Mensen raadplegen een artikel om iets te weten te komen. Een artikel dat alleen door deskundigen te begrijpen valt, slaat de plank mis. Bouw ingewikkelde artikelen stapsgewijs op, mijd onnodig vakjargon en als dat niet lukt, licht de gebruikte terminologie dan in ieder geval toe – hetzij in het artikel, hetzij via een verwijzing naar een ander lemma op Wikipedia waarin een verklaring staat.
Gratis webruimte
Persoonlijke webruimte
Wikipedia stelt geen "gratis" webruimte ter beschikking om uitsluitend je eigen ding te doen: inhoud die niet relevant is voor de encyclopedie hoort hier niet thuis. Voor persoonlijke pagina's wordt gevraagd alleen die informatie op te nemen die bijdraagt tot Wikipedia, bijvoorbeeld je interessegebieden, of in het algemeen: alles wat bijdraagt tot een goede verstandhouding tussen iedereen die meewerkt aan deze webencyclopedie.
Een discussieforum of een plaats om te kletsen
Het basisdoel is om in de encyclopedie passende artikelen te maken en verbeteren, niet om te discussiëren en te kletsen. Iets meer vrijheid is er in de kroeg en op de overlegpagina's van individuele gebruikers, waar men ook zaken aan de orde kan stellen die slechts zijdelings met de encyclopedie van doen hebben.
Een fansite
Wikipedia is een encyclopedie die onderwerpen neutraal beschrijft, zonder de stijl en opmaak die fansites kenmerken. Dus zonder Fan-POV en zonder Fancruft. Voor veel populaire onderwerpen zijn er aparte wiki's.
Een platform
Een ruimte voor opstellen
Opstellen die je eigen ideeën over een onderwerp weergeven: Wikipedia is er om de canon van de menselijke kennis weer te geven; daar kan jouw idee toevallig tussen zitten, maar encyclopedische artikelen zijn niet de plaats voor verkondigingen van jouw persoonlijke overtuigingen.
Een propagandaplatform
Een artikel kan wel (liefst bebrond) melden wat de diverse opiniegroepen zeggen (bij controversiële onderwerpen kan dat zelfs noodzakelijk zijn), maar is niet in balans als je maar een van die groepen aanhaalt. Blijf alsjeblieft streven naar een zo groot mogelijke objectiviteit. Als je mensen wilt overtuigen van je eigen mening en ideeën kun je je ei beter kwijt op een blog of op andere sociale media.
Een platform om iets te presenteren of onder de aandacht te brengen
Wikipedia is een encyclopedie waarin beschrijvingen thuishoren. Maar dat moet wel over zaken of personen gaan die een vrij grote mate van bekendheid genieten. Het is niet de bedoeling om die bekendheid te suggereren of te creëren door hier een artikel over jezelf te plaatsen. Goede vuistregels zijn: schrijf geen artikel over jezelf of zaken waar je nauw bij betrokken bent; neem in de artikelen in principe geen verwijzingen op naar je eigen publicaties en baseer een artikel zoveel mogelijk op onafhankelijke bronnen.
De plek om wat biografische gegevens over jezelf te plaatsen is de eigen gebruikerspagina.
Een reclamezuil
Een artikel van Wikipedia mag geen aanprijzing zijn voor een product of een dienst. Ook externe links naar websites die alleen iets verkopen zijn niet toegestaan.
Een schoolgids
Voor een artikel over een school, waarin alleen algemeenheden over die school worden beschreven zoals adresgegevens, leerlingenaantallen en wat er wordt onderwezen, is op Wikipedia geen plaats. Een artikel over een school dient voldoende de historische, culturele en sociale context van de school te beschrijven, waaruit de encyclopedische relevantie blijkt.
Een bedrijvengids
Op Wikipedia is geen plaats voor vermelding van bedrijven, als daarbij niet veel meer beschreven wordt dan wat ook al op de website van dat bedrijf te lezen is. Bedrijven en ondernemingen zijn niet vanzelfsprekend encyclopedisch relevant.
Bedrijven die vaak wel in aanmerking komen voor een artikel, zijn bedrijven die beursgenoteerd zijn (geweest), het predicaat 'hofleverancier' of 'koninklijk' hebben, of die een aantoonbare gezichtsbepalende of historische waarde hebben. Onderbouwing daarvan met onafhankelijke gezaghebbende bronnen strekt sterk tot aanbeveling.
Los zand
Wikipedia is niet bedoeld als opbergdoos voor losse onderdelen zonder context, ook niet als die wel in een artikel zouden passen en daar te zijner tijd deel van uit zouden kunnen gaan maken, zoals:
Een verzameling van externe links
Opnieuw, dit kan zeker wel een onderdeel van een pagina zijn, niet het artikel zelf. Ook niet goed is een lijst van tien links onder een artikel van drie regels. Wikipedia is geen plek om je eigen website te promoten. Zie ook Wikipedia:Externe links.
Losse verhaallijnen
Een samenvatting van de plot of het verhaal van een boek of film, etc. kan zeker wel een onderdeel van een pagina zijn, maar heeft geen bestaansrecht als artikel. Waar een samenvatting van de plot of het verhaal deel uitmaakt van een pagina hoort de lengte wel in de goede verhouding te zijn tot de totale lengte van het artikel: het is slechts een van de onderdelen van de pagina.
Cijfermateriaal
Cijfermateriaal (metingen, statistieken, uitslagen van verkiezingen, etc.) kan zeker een onderdeel van een lemma zijn, maar heeft geen bestaansrecht als artikel alleen. Bovendien kunnen lange, uitgebreide opsommingen van cijfers verwarrend zijn voor de lezer en dus niet goed zijn voor de overzichtelijkheid. Waar cijfermateriaal een essentieel onderdeel is van een lemma is het veelal aan te raden om er een mooie tabel van te maken; dit helpt de leesbaarheid. Waar cijfermateriaal niet essentieel is, is het beter de kerngegevens kort samen te vatten. Sportuitslagen, met name jaarpagina's, vormen een uitzondering op deze regel omdat die pagina's als onderdeel van de pagina over de betreffende competitie gezien worden.
Een site voor genealogische stambomen
Wikipedia is geen genealogische website. Het is niet wenselijk om losse stambomen of lijsten met familieleden te publiceren. In artikelen over een 'geslacht' kunnen de encyclopedisch relevante leden van dat geslacht worden vermeld die hebben bijgedragen tot de naamsbekendheid daarvan. In artikelen over een persoon kunnen eventueel de namen van voorouders en/of nakomelingen vermeld worden voor zover encyclopedisch relevant en van belang voor de biografie van de beschreven persoon. Hierbij dient in acht te worden genomen dat genealogische websites in het algemeen niet geschikt zijn om als bron te gebruiken; ontleen de informatie dus aan gezaghebbende gepubliceerde bronnen.
Wil je toch een stamboom publiceren, dan kan dat op een van de vele websites die speciaal daarvoor bestemd zijn.
Een plaats voor vragen om informatie
De rode links in een artikel zijn niet bedoeld om een pagina te maken waarin om informatie gevraagd wordt, maar om zelf een goed artikel over het betreffende onderwerp te schrijven. Vragen kun je stellen op Wikipedia:Helpdesk.
Een glazen bol
Wikipedia is geen verzameling onverifieerbare speculaties. Een artikel over een toekomstige gebeurtenis is alleen Wikipediawaardig als het bijna zeker is dat de gebeurtenis zal plaatsvinden, er genoeg onafhankelijke bronnen bericht over het onderwerp hebben gegeven, en de informatie betrouwbaar is (een artikel over de Wapens die in de Derde Wereldoorlog gebruikt gaan worden is bijvoorbeeld niet betrouwbaar, maar een artikel over de Olympische Zomerspelen 2028 wel).
Een kookboek, reisgids of handleiding
Het behoort niet tot de taken van een encyclopedie om instructies aan de lezer te geven. Teksten die de vorm van een cursus, handleiding of iets dergelijks hebben passen binnen Wikimedia-projecten in het algemeen het beste op Wikibooks (zie aldaar bijvoorbeeld de rubriek b:Boekenplank:Toegepaste kennis en technologie). Recepten zijn het best op hun plaats in het Wikikookboek (hier op Wikipedia bestaat het Sjabloon:Infobox recept, maar dat is alleen voor bondige informatie en wordt in de praktijk zelden gebruikt). Voor teksten die in een reisgids passen is er het zusterproject Wikivoyage.
Een nieuwssite
Zie ook Wikipedia:Actuele gebeurtenis.Wikipedia is niet primair bedoeld als site voor nieuwsberichten; daarvoor is er binnen de sites van Wikimedia Wikinieuws. Er is wel een Portaal:In het nieuws, met behulp waarvan een paar noemenswaardige nieuwsfeiten op de hoofdpagina worden uitgelicht. Actuele gebeurtenissen waarover voor langere tijd en door meerdere serieuze bronnen bericht wordt, kunnen overigens wel degelijk encyclopedisch relevant zijn. Voor een accurate en gebalanceerde beschrijving is enige (tijds)afstand geboden: hoofd- en bijzaken, vermoedens en feiten, en oorzaken en gevolgen kunnen anders niet goed onderscheiden worden.
En ook niet
Een verzameling van beroemde citaten, een gezamenlijk boekenschrijfproject, enzovoorts. Dit is mogelijk geschikter voor een van de zusterprojecten van Wikipedia.
Speciaal voor bekende citaten is er Wikiquote. Het hier neerzetten van langere gekopieerde stukken tekst is in principe dus ook niet de bedoeling, ook niet als de bron op zich rechtenvrij of vrijgegeven is. Daarvoor bestaat het zusterproject Wikisource.
Gemeenschap
Anarchistische gemeenschap
Wikipedia is vrij en open, maar die vrijheid en openheid worden beperkt wanneer zij het hoofddoel storen, namelijk het samenstellen van een encyclopedie. Wikipedia is geen platform voor vrijheid van meningsuiting (of voor het uitoefenen van wat voor rechten dan ook). Het feit dat Wikipedia een open, zelfregulerend project is wil niet zeggen dat enig deel van zijn doel te maken heeft met het onderzoeken van de uitvoerbaarheid van anarchistische gemeenschappen of het testen van de grenzen van anarchisme.
Democratie
Op Wikipedia wordt niet alles per stemming beslist. Men werkt zo veel mogelijk op basis van consensus. Argumenten horen het uitgangspunt te zijn bij een discussie. Soms kan er wel een opiniepeiling gehouden worden, maar die heeft geen dwingende consequenties. Slechts in uitzonderlijke gevallen kan een bindende stemming worden gehouden.
Bureaucratie
Wikipedia is geen rechtbank, en de regels zijn niet het doel van de gemeenschap. Het is niet de bedoeling dat er veel onnodige instructies gegeven worden. Een mogelijke procedurele fout bij het plaatsen van iets, zoals een idee of een nominatie, is geen reden om dat voorstel ongeldig te verklaren. Volg de geest, niet de letter, van regels, richtlijnen en procedures, als je denkt dat ze tegenstrijdig zijn. Als de regels in de weg zitten bij het opbouwen van de encyclopedie mogen ze genegeerd worden (met uitzondering van de kernrichtlijnen zoals Verifieerbaarheid, Geen Origineel Onderzoek en Neutraliteit). Onenigheden moeten opgelost worden door middel van een op consensus gebaseerde discussie, niet door het blijven vasthouden aan regeltjes en procedures.
Slagveld
Wikipedia is niet de plaats om gevechten te voeren. Geen gevechten die van elders geïmporteerd worden en geen gevechten die hier worden gestart. Het is de bedoeling aan de encyclopedie te werken, en daarbij voorkomend en constructief met andere gebruikers om te gaan (zie Wikiquette). Als andere gebruikers zich daar niet aan houden is dat nog geen reden om tot hun niveau af te dalen en het gevecht aan te gaan. Er zijn andere middelen om die andere gebruikers op hun gedrag aan te spreken of op het rechte pad te brengen.
Verplichting
Al het werk aan Wikipedia gebeurt op vrijwillige basis. Het is uit den boze om een andere gebruiker onder druk te zetten een bepaalde bijdrage te leveren. Ook is eenieder altijd vrij om op te houden mee te werken aan Wikipedia of om een wikibreak te nemen.