Ritme
Ritme is een specifieke beweging in de tijd door middel van accenten, die meestal een zeker patroon of regelmaat vertonen. Het is een belangrijk aspect van muziek, film, dans en veel poëzie.
Het ritme is een van de middelen die de componist bij het componeren van muziek tot zijn beschikking heeft. Andere middelen zijn: het metrum, het tempo, de dynamiek, het timbre, de harmonie, het toonstelsel, de instrumentatie, en de melodie.
In muziek is het ritme doorgaans in overeenstemming met een maatsoort. De snelheid van een ritme wordt niet het tempo genoemd, immers wordt het tempo bepaald aan de hand van het metrum of maat, maar het ritme kan wel het tempo duidelijk maken, daar het het metrum kan voorzien van hoorbare pulsen. Indien het ritme zodanig gebruikt wordt dat het metrum niet meer herkend word, spreken we van zwevende ritmiek. Een bijzondere vorm van ritme is syncopatie. Een syncope is een ritmisch of melodisch accent dat niet samenvalt met de tel van een maat, maar juist ervoor of erna wordt gespeeld.
Ritme, maat, maatsoort en metrum zijn hoewel sterk verwant, toch verschillende begrippen, die wel - foutief - door elkaar gebruikt worden. Metrum behelst de puls of 'hartslag' binnen een tempo, terwijl het ritme op organische wijze kan zorgen voor variatie in tijdsduren van de tonen binnen de gegeven puls.
Verschillende muziekgenres gebruiken verschillende ritmes. De meeste westerse muziek maakt gebruik van divisieve ritmes, resulterend in regelmaat. In veel niet-westerse en balkanmuziek worden vaak additieve ritmes gebruikt, resulterend in onregelmatige zinslengten en ritmes. Een voorbeeld is het 'aksak'-ritme,[1] waarbij afwisselende groepjes van twee en drie tonen onregelmatig achter elkaar worden geaccentueerd (Vb. 2+3, of 2+2+2+3). De meeste westerse klassieke muziek gebruikt eerder eenvoudige ritmes in maatsoorten zoals 4/4 of 3/4.
De drummer of percussionist leidt het metrum en ritme in een band.
Ritme kan ook visueel worden ervaren, zoals bij het zien van een film (beeldritme), of een veranderend patroon.
Een bekende groep die bijna alleen met ritme speelt is de Amerikaanse slagwerkgroep Stomp. Deze groep verzint complexe ritmestructuren, die de bandleden met allerlei 'waardeloze' voorwerpen ten uitvoer brengen.
Zie ook
- ↑ Zie bijvoorbeeld dit Engelse artikel