Maarschalk van de Sovjet-Unie

De eerste vijf Maarschalken van de Sovjet-Unie op 11 november 1935: Michail Toechatsjevski, Semjon Boedjonny, Kliment Vorosjilov, Vasili Bljoecher en Aleksander Jegorov

Maarschalk van de Sovjet-Unie (Russisch: Маршал Советского Союза; Marsjal Sovjetskovo Sojoeza) was de de facto hoogste militaire rang binnen de landmacht van de Sovjet-Unie (de hoogste rang “de jure” werd enkel gedragen door Jozef Stalin, die zich ook tot generalissimo liet uitroepen). De rang werd in 1935 ingevoerd, en in 1991 opgeheven. In totaal hebben 41 mensen de titel gedragen. De rang was gelijk aan die van Admiraal van de vloot van de Sovjet-Unie bij de marine.

Geschiedenis

De tien maarschalken van de Sovjet-Unie in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog: van links naar rechts zittend: Ivan Konev, Aleksandr Vasilevski, Georgi Zjoekov, Konstantin Rokossovski, Kirill Meretskov en staand: Fjodor Tolboechin, Rodion Malinovski, Leonid Govorov, Andrej Jerjomenko, Ivan Bagramjan

Uitreiking van maarschalksterren in het Kremlin in 1955. Van links naar rechts: zittend: Ivan Bagramjan, Nikolaj Koeznetsov, Nikolaj Pegov, Kliment Vorosjilov, Vasili Tsjoejkov, Andrej Jerjomenko, staand: Sergej Roedenko, Vasili Kazakov, Vladimir Soedets, Sergej Varentsov, Kirill Moskalenko, Ivan Isakov.

De Kremlinmuur-necropolis waar de urnen met de as van 23 Maarschalken van de Sovjet-Unie zijn bijgezet

Het uniform van Georgi Zjoekov

De met briljanten bezette maarschalkster

Viktor Koelikov op 22 november 2001 in zijn uniform van Maarschalk van de Sovjet-Unie

De militaire rang van maarschalk van de Sovjet-Unie werd officieel ingesteld op 22 september 1935 door de Raad van Volkscommissarissen (Sovnarkom). Op 20 november van dat jaar kregen de eerste vijf militairen de rang: Kliment Vorosjilov (volksvertegenwoordiger van Defensie), Aleksander Jegorov (hoofd van de generale staf van het Rode Leger), en drie commandanten, Vasili Blücher, Semjon Boedjonny, en Michail Toechatsjevski.

Van deze vijf werden Bljoecher, Toechatsjevski en Jegorov geëxecuteerd tijdens Stalins Grote Zuivering van 1937 tot 1938. Op 7 mei 1940 werden hun plaatsen ingenomen door Semjon Timosjenko, Boris Sjaposjnikov, en Grigori Koelik.

Hoewel de traditionele rangen voor militaire officieren opnieuw werden ingevoerd in 1935, keerde de rang van generaal in het rode leger pas terug in 1940. Het systeem had lange tijd geen rang van brigadegeneraal, of een volledige generaalsrang. De positie tussen luitenant-generaal en generaal werd uitgevoerd door de kolonel-generaal. Derhalve kunnen de rangen maarschalk van de Sovjet-Unie en generaal van het leger worden gezien als elkaars gelijken.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden Timosjenko en Boedjonny ontslagen. De rang werd hierna doorgegeven aan een aantal militairen die deze rang konden verdienen met hun inzet in het leger. Onder hen bevonden zich Georgi Zjoekov, Ivan Konev en Konstantin Rokossovski. Stalin werd zelf maarschalk van de Sovjet-Unie in 1945, samen met Lavrenti Beria. In 1947 werd politicus Nikolaj Boelganin de derde niet-militaire maarschalk.

Twee maarschalken werden geëxecuteerd in de zuiveringen na de oorlog: Koelik in 1950 en Beria in 1953, na Stalins dood. Daarna werd de rang enkel nog aan professionele soldaten gegeven, met uitzondering van Leonid Brezjnev, die zichzelf in 1976 tot maarschalk benoemde. De laatste Maarschalk van de Sovjet-Unie was Dmitri Jazov, die de rang in 1990 kreeg. Hij werd gearresteerd na de mislukte Augustusstaatsgreep in Moskou tegenover Michail Gorbatsjov in 1991. Maarschalk Sergej Achromejev verhing zichzelf in 1991 na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.

Na de opheffing van de Sovjet-Unie in december 1991 werd de rang opgeheven. De rang werd opgevolgd door maarschalk van de Russische Federatie. Deze rang werd door slechts 1 persoon gedragen, Igor Sergejev.

Groepen

De maarschalken waren onder te verdelen in drie groepen:

• Zij die hun reputatie hadden gekregen tijdens de Russische Burgeroorlog. Hieronder vielen onder andere Bljoecher, Toechatsjevski en Jegorov.
• Zij die hun reputatie hadden gekregen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit waren Zjoekov, Vasiljevski, Konev, Rokossovski, Malinovski, Tolboechin en Govorov.
• Zij die tijdens de Koude Oorlog een hoge rang verkregen.

Lijst van maarschalken

Op de politieke maarschalken na begonnen alle Maarschalken van de Sovjet-Unie hun rang in het leger.

Naam	Leven	Benoeming	Dienst
Vorosjilov, KlimentKliment Vorosjilov	1881–1969	november 1935	Leger/Politiek
Toechatsjevski, MichailMichail Toechatsjevski	1893–1937	november 1935	Leger
Jegorov, AleksandrAleksandr Jegorov	1883–1939	november 1935	Leger
Boedjonny, SemjonSemjon Boedjonny	1883–1973	november 1935	Leger
Bljoecher, VasiliVasili Blücher	1890–1938	november 1935	Leger
Timosjenko, SemjonSemjon Timosjenko	1895–1970	mei 1940	Leger
Koelik, GrigoriGrigori Koelik	1890–1950	mei 1940	Leger
Sjaposjnikov, BorisBoris Sjaposjnikov	1882–1945	mei 1940	Leger
Zjoekov, SergejGeorgi Zjoekov	1896–1974	januari 1943	Leger
Vasiljevski, AleksandrAleksandr Vasilevski	1895–1977	februari 1943	Leger
Stalin, JozefJozef Stalin	1879–1953	maart 1943	Politiek
Konev, IvanIvan Konev	1897–1973	februari 1944	Leger
Govorov, LeonidLeonid Govorov	1897–1955	juni 1944	Leger
Rokossovski, KonstantinKonstantin Rokossovski	1896–1968	juni 1944	Leger
Malinovski, RodionRodion Malinovski	1898–1967	september 1944	Leger
Tolboechin, FjodorFjodor Tolboechin	1894–1949	september 1944	Leger
Meretskov, KirillKirill Meretskov	1897–1968	oktober 1944	Leger
Beria, LavrentiLavrenti Beria	1899–1953	juli 1945	NKVD/MVD/Militsia
Sokolovski, VasiliVasili Sokolovski	1897–1968	juli 1946	Leger
Boelganin, NikolajNikolaj Boelganin	1895–1975	november 1947	Politiek
Bagramjan, HovhannesIvan Bagramjan	1897–1982	maart 1955	Leger
Birjoezov, SergejSergej Birjoezov	1904–1964	maart 1955	Leger/luchtverdediging/strategische raketstrijdkrachten
Gretsjko, AndrejAndrej Gretsjko	1903–1976	maart 1955	Leger
Jeremenko, AndrejAndrej Jerjomenko	1892–1970	maart 1955	Leger
Moskalenko, KirillKirill Moskalenko	1902–1985	maart 1955	Leger/strategische raketstrijdkrachten
Tsjoejkov, VasiliVasili Tsjoejkov	1900–1982	maart 1955	Leger
Zacharov, MatvejMatvej Zacharov	1898–1972	mei 1959	Leger
Golikov, FilippFilipp Golikov	1900–1980	mei 1961	Leger
Krylov, NikolajNikolaj Krylov	1903–1972	mei 1962	Leger/strategische raketstrijdkrachten
Jakoebovski, IvanIvan Jakoebovski	1912–1976	april 1967	Leger
Batitski, PavelPavel Batitski	1910–1984	april 1968	Luchtverdediging
Kosjevoj, PjotrPjotr Kosjevoj	1904–1976	april 1968	Leger
Brezjnev, LeonidLeonid Brezjnev	1906–1982	mei 1976	Politiek
Brezjnev, DmitriDmitri Oestinov	1908–1984	juli 1976	Politiek
Koelikov, ViktorViktor Koelikov	1921-2013	januari 1977	Leger
Ogarkov, NikolajNikolaj Ogarkov	1917–1994	januari 1977	Leger
Sokolov, SergejSergej Sokolov	1911-2012	februari 1978	Leger
Achromejev, SergejSergej Achromejev	1923–1991	maart 1983	Leger
Koerkotkin, SemjonSemjon Koerkotkin	1917–1990	maart 1983	Leger
Petrov, VasiliVasili Petrov	1917-2014	maart 1983	Leger
Jazov, DmitriDmitri Jazov	1924-2020	april 1990	Leger

Bronnen, noten en/of referenties