kaars

Een kaars.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kaars    (hulp, bestand)
• IPA: /kars/

Woordafbreking

• kaars

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Duits, in de betekenis van ‘vetstaaf met pit voor verlichting’ voor het eerst aangetroffen in 1240

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kaars	kaarsen
verkleinwoord	kaarsje	kaarsjes

Zelfstandig naamwoord

de kaars v / m

1. een staaf of klomp van brandbaar materiaal met een lont

   • Vroeger had men 's nachts slechts kaarsen als verlichting. 

   ▸ Tot mijn verrassing en ontroering hadden ze een verjaardagstaart voor me gemaakt van een oude resupplydoos met 44 kaarsjes erop.

2. (natuurkunde), (eenheid), (verouderd) oude eenheid van lichtsterkte (de zg. normaalkaars, thans candela)

   • De winkelier zei dat deze lamp een lichtsterkte heeft van 30 cd, vroeger zou men zeggen: "een lamp van 30 kaars.". 

Typische woordcombinaties

• een kaars: aansteken, opsteken
• een kaars: aanhebben
• een kaars: doven, uitblazen, uitdoen

Hyponiemen

   

adventskaars doopkaars drijfkaars druipkaars filterkaars geurkaars hefnerkaars (2) internationale kaars (2) kerstkaars koningskaars nachtkaars normaalkaars (2) offerkaars oordjeskaars paaskaars roetkaars smeerkaars stalkaars stearinekaars vetkaars votiefkaars waskaars zilverkaars

Afgeleide begrippen

   

kaarsbranding kaarsendover kaarsenfabriek (1) kaarsenkroon kaarsenlade kaarsenmaker (1) kaarsenpit (1) kaarsfilter kaarshouder kaarslemmet kaarslicht (1) kaarsmaker kaarsmooi kaarsrecht (1) kaarsschoon kaarsensterkte kaarsvet (1) kaarsvlam (1)

Verwante begrippen

• IK (2), HK (2)

Uitdrukkingen en gezegden

• Doven/Uitgaan als een kaars in de nacht

Min of meer onopgemerkt een einde nemen (≈ Uitgaan als een nachtkaars)

• Een kaarsje aansteken

Hopen dat iets waarvan de uitkomst onzeker is, toch nog goedkomt

• Een kaars voor de duivel branden

Iets slechts vergoelijken/Eer betuigen aan iemand die slechte dingen doet

• Zijn kaars aan twee kanten branden

Zijn krachten en/of potentieel te snel opgebruiken

Spreekwoorden

• Geen heilige zo klein of hij wil zijn kaarsje hebben

Iedereen boogt graag op goede prestaties

• Iedere heilige komt zijn kaarsje toe

Iedereen die ergens aan meewerkt, moet daarvoor ook iets van de eer/credits krijgen

• Wat baten kaars en bril, als de uil niet zien en lezen wil?

Als iemand onwillig is om iets bij te leren of om een bepaald standpunt te herzien, heeft voorlichten ook geen zin

Vertalingen

    1. een staaf of klomp van brandbaar materiaal met een lont   

Amhaars: ቫማ (am) Arabisch: شمعة (ar) v Bulgaars: свещ (bg) v Chinees: 蜡烛 (zh) Deens: lys (da) Duits: Kerze (de) v Engels: candle (en) Esperanto: kandelo (eo) Estisch: küünal (et) Fins: kynttilä (fi) Frans: bougie (fr) v Fries: kears (fy) Galicisch: candea (gl) Hausa: kyándìr̃ (ha) Hongaars: gyertya (hu) Ido: bujio (io) IJslands: kerti (is) o

Indonesisch: linin (id) Italiaans: candela (it) v Japans: 蝋燭 (ja) Koreaans: 초 (ko) Latijn: candela (la) v Maltees: xemgħa (mt) v Noors: lys (no) Papiaments: bela Pools: świeca (pl) v, świeczka (pl) v Portugees: vela (pt) v Russisch: свеча (ru) v Sloveens: sveča (sl) Somalisch: shumac (so) Spaans: vela (es) v, candela (es) v, cirio (es) m Swahili: mshumaa (sw), mishumaa (sw) mv 3 Tsjechisch: svíce (cs) Zweeds: ljus (sv) o

    2. oude eenheid van lichtsterkte   

Engels: candlepower (en) Frans: bougie (fr) 4.

Gangbaarheid

• Het woord kaars staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kaars" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.