Øyar i Firth of Clyde
Øyane i Firth of Clyde er den femte største øygruppa i Skottland etter Indre og Ytre Hebridane, Orknøyane og Shetlandsøyane. Øyane ligg i Firth of Clyde mellom Ayrshire og Argyll. Det er om lag 40 øyar og skjer og berre seks av desse er busette. Den største og mest folkerike er Arran.
Definisjonen av ei øy i denne lista er dei er omgjevne av sjøvatn det meste av tida, men ikkje nødvendigvis ved lågvatn, og dei vert òg rekna som øyar om dei er landfaste med bruer eller vegfyllingar. I motsetnad til dei fire større skotske øygruppene, har ingen av øyane i denne gruppa brusamband.
Geologien i området er komplekst og øyane har kvar sine eigne kjenneteikn. Highland Boundary-forkastinga går forbi Bute og gjennom den nordlege delen av Arran, så frå eit geologisk perspektiv er somme av desse øyane ein del av Det skotske høglandet og somme i Det sentrale låglandet.[1] Som med resten av Skottland var Firth of Clyde dekt av isbrear under dei siste istiden og landskapet er derfor forma deretter.[2]
Dei fleste øyane utgjorde tidlegare det tradisjonelle grevskapet Bute. I dag er øyane delt meir eller mindre likt mellom dei moderne regionane Argyll and Bute og North Ayrshire og berre Ailsa Craig og Lady Isle ligg i South Ayrshire. Dei har vore kontinuerleg busette sidan yngre steinalder. Dei vart påverka av kongedømet Dál Riata frå år 500 og så innlemma i kongedømet til Kenneth I av Skottland. Dei vart angripne av vikingar tidleg i mellomalderen og så innlemma i Kongedømet Skottland på 1200-talet.
Øyane er utsette for vind og tidvatn, og her finst fleire fyr som hjelper sjøfarten i området. [3]
Større øyar
[endre | endre wikiteksten]
Dette er ei liste over dei største øyane (større enn 0,4 km²) i øygruppa.
| Øy | Plassering | Areal (ha) | Folketal[4] | Sist busett | Høgaste punkt[5] | Høgd (moh.)[6] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ailsa Craig (Creag Ealasaid) |
South Ayrshire | 99 | 0 | 1980-åra | The Cairn | 338 |
| Arran (Eilean Arainn) |
Arran | 43201 | 5058 | Goat Fell | 874 | |
| Bute (Eilean Bhòid) |
Bute | 12217 | 7228 | Windy Hill | 278 | |
| Davaar (Eilean Dà Bhàrr) |
Kintyre | 52 | 2 | 115 | ||
| Great Cumbrae (Cumaradh Mòr) |
Bute | 1168 | 1434 | The Glaidstane | 127 | |
| Holy Isle (Eilean MoLaise) |
Arran | 253 | 13 | Mullach Mòr | 314 | |
| Inchmarnock (Innis Mheàrnaig) |
Bute | 253 | 0 | 1980-åra | 60 | |
| Little Cumbrae (Cumaradh Beag) |
Bute | 313 | 0 | 1990-åra | Lighthouse Hill | 123 |
| Sanda (Sandaigh) |
Kintyre | 127 | 1 | 123 |
Mindre øyar
[endre | endre wikiteksten]
I nærleiken av:
- Arran:
- Pladda
- Eilean na h-Àirde Bàine
- Hamilton Isle
- Bute
- Burnt Islandsm Eilean Mòr, Eilean Fraoich og Eilean Buidhe
- Eilean Dearg
- Eilean Dubh
- Sgat Mòr og Sgat Beag
- The Cumbraes
- The Eileans
- Castle Island
- Trail Isle
- The Broad Islands
- The Clach, The Leug, The Spoig
- Gare Loch
- Green Island
- Kilbrannan Sound
- Eilean Carrach, Skipness
- Cour Island
- Eilean Sunadale
- Eilean Grianain
- Eilean Carrach, Carradale
- An Struthlag
- Island Ross
- Thorn Isle
- Gull Isle
- Loch Fyne
- Eilean Buidhe, Portavadie
- Eilean a' Bhuic
- Eilean Buidhe, Ardmarnock
- Eilean Ardgaddan
- Kilbride Island
- Eilean Math-ghamhna
- Eilean Aoghainn
- Eilean Fraoch
- Glas Eilean
- Liath Eilean
- Eilean Mór
- Heather Island
- Duncuan Island
- Inverneil Island
- Eilean an Dúnain
- Eilean a' Chomhraig
- North Ayrshire-kysten:
- Horse Isle og Broad Rock, East Islet, Halftide Rock, High Rock, North Islet
- Lady Isle
- Sanda:
- Sheep Island
- Glunimore Island
- Henrietta Reef, Scart Rocks og Paterson's Rock
Ikkje øyar
[endre | endre wikiteksten]
Desse er ikkje øyar, men har øynamn:
- Eilean na Beithe, Portavadie
- Eilean Beag, Cove
- Eilean Dubh, Dalchenna
- Eilean nan Gabhar, Melldalloch
- Barmore Island, like nord for Tarbert, Kintyre.[7]
- Eilean Aoidh, South of Portavadie, Kyles.
- Eilean Leathan, Kilbrandon Sound like sør for Torrisdale Bay
- Islachattan, within Campbeltown Loch
- Island Muller, Kilbrandon Sound nord for Campbeltown
Sjå òg
[endre | endre wikiteksten]Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «Islands of the Clyde» frå Wikipedia på engelsk, den 5. februar 2010.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
- Haswell-Smith, Hamish (2004). The Scottish Islands. Edinburgh: Canongate. ISBN 1841954543.
- Keay, J. & Keay, J. (1994) Collins Encyclopaedia of Skottland. London. HarperCollins.
- General Register Office for Scotland (28 Nov 2003)
- Murray, W.H. (1973) The Islands of Western Skottland. London. Eyre Methuen.
- General Register Office for Scotland (28 Nov 2003) Occasional Paper No 10: Statistics for Inhabited Islands[daud lenkje]
- ↑ Gillen, Con (2003) Geology and landscapes of Scotland. Harpenden. Terra. s. 28.
- ↑ Gillen (2003) s. 174-86.
- ↑ "Lighthouse Library" Arkivert 2009-09-18 ved Wayback Machine. Northern Lighthouse Board.
- ↑ General Register Office for Scotland (28 Nov 2003) Occasional Paper No 10: Statistics for Inhabited Islands [1][daud lenkje]
- ↑ Haswell-Smith (2004) op cit og Ordnance Survey-kart.
- ↑ Ordnance Survey-kart.
- ↑ Barmore Island Gazetteer for Skottland Retrieved 1 desember 2007.
