Alhòli
L'alhòli (aiòli, aiòri (m.)[1] en nòrma mistralenca) es una sauça de color jaunenc (o verdenc, depend de l'òli d'oliva utilizat) coneguda modialament ambé son nom provençau que se fa ambé un emulsion d'alh e d'òli d'oliva. Es una sauça tipica dei cosinas de la riba nòrd de la Mediterranèa Occidentala, ont es trobat a l'èst d'Ibèria (Andalosia, Múrcia, Aragon, lo Bascoat e totei lei Païses Catalans), en Occitània (especialament Provença, la còsta de Lengadòc, lo Comtat de Niça e lei Valadas Occitanas) e en Itàlia (Piemont, Ligúria, Calàbria e Sicília).
Ai Païses Catalans es cridat l'allioli, en Andalosia l'ajoaceite; en Aragon l'ajolio o l'aioli.
Dins lo Tresaur dau Felibritge, Frederic Mistral descriura l'alhòli en la tradicion provençala: "pomada que se fa en pilant d'alh dins un mortier ambé d'òli e un ros d'uòu. Servís de condiment a tot peis bolhit, a la merluça, ais cagaròus, ais patanas, etc."<ref group=N>"pommade que l'on fait en pilant de l'ail dans un mortier avec de l'huile et un jaune d'oeuf. Elle sert de condiment à tout poisson boulli, à la morue, aux escargots, aux pommes de terre, etc. v. aiet."[1]
