Heterodontozaur
Heterodontozaur (Heterodontosaurus) – rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego z rodziny heterodontozaurów (Heterodontosauridae). Żył we wczesnej jurze na terenach współczesnej południowej Afryki.
| Heterodontosaurus | |||
| Crompton i Charig, 1962 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
heterodontozaur | ||
| Gatunki | |||
| |||
Budowa
edytujHeterodontozaur cechuje się swoistą budową jak na przedstawiciela ptasiomiednicznych. Jego czaszka jest wydłużona i bocznie spłaszczona, w przybliżeniu trójkątna w widoku bocznym, niewielka – o długości dochodzącej do około 12 cm, jednak masywna jak na swoje rozmiary. Wykazuje ona wiele cech wyspecjalizowanych, takich jak pneumatyzacja, powszechniej występująca u gadziomiednicznych. Jej najbardziej charakterystyczną cechą jest heterodontyczne uzębienie, od którego pochodzi nazwa rodzajowa dinozaura. Zęby cechowały się hipsodontycznymi koronami, występowały też powiększone zęby przypominające kły, mogące służyć do obrony przed drapieżnikami[1].
Historia odkryć
edytujGatunkiem typowym rodzaju Heterodontosaurus jest H. tucki, opisany w 1962 roku przez Alfreda Cromptona i Alana Chariga na podstawie niemal kompletnej czaszki wraz z żuchwą odkrytej rok wcześniej przez Cromptona w dolnojurajskich osadach formacji Clarens w Prowincji Przylądkowej Wschodniej (wówczas warstwy te uznawano za górnotriasowe)[2]. Autorzy wymienili również szczątki szkieletu pozaczaszkowego, jednak obecnie nie wiadomo, gdzie one się znajdują[1]. W późniejszych latach opisano kilka innych skamieniałości, w tym niemal kompletny szkielet[3] i czaszkę osobnika młodocianego[4]. Obecnie wraz z holotypem znane są cztery okazy Heterodontosaurus, a przynależność do tego rodzaju piątego okazu nie jest pewna[1].
-
Szkielet heterodontozaura (Valley Life Sciences Building of the University of California, Berkeley) -
Czaszka heterodontozaura (Valley Life Sciences Building of the University of California, Berkeley) -
Rekonstrukcja -
Rekonstrukcja 3D
Przypisy
edytuj- ↑ a b c David B. Norman, Alfred W. Crompton, Richard J. Butler, Laura B. Porro, Alan J. Charig. The Lower Jurassic ornithischian dinosaur Heterodontosaurus tucki Crompton & Charig, 1962: cranial anatomy, functional morphology, taxonomy, and relationships. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 163 (1), s. 182–276, 2011. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00697.x. (ang.).
- ↑ Alfred W. Crompton, Alan J. Charig. A new ornithischian from the Upper Triassic of South Africa. „Nature”. 196, s. 1074–1077, 1962. DOI: 10.1038/1961074a0. (ang.).
- ↑ Albert P. Santa Luca, Alfred W. Crompton, Alan J. Charig. A complete skeleton of the Late Triassic ornithischian Heterodontosaurus tucki. „Nature”. 264, s. 324–328, 1976. DOI: 10.1038/264324a0. (ang.).
- ↑ Richard J. Butler, Laura B. Porro, David B. Norman. A juvenile skull of the primitive ornithischian dinosaur Heterodontosaurus tucki from the 'Stormberg' of southern Africa. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 28 (3), s. 702–711, 2008. DOI: 10.1671/0272-4634(2008)28[702:AJSOTP]2.0.CO;2. (ang.).