Metrorower
Metrorower – uruchomiony 25 lutego 2024 całoroczny, publiczny system wypożyczania rowerów w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM), którego operatorem jest Nextbike GZM. W skład systemu wchodzą 924 stacje i 7 tys. rowerów (stan na 1 sierpnia 2024).
| publiczny system wypożyczania rowerów | |
 Jeden z rowerów systemu Metrorower (2023) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Lokalizacja | |
| Operator | |
| Lata funkcjonowania |
od 2024 |
| Infrastruktura | |
| Liczba stacji |
924 |
| Tabor | |
| Liczba pojazdów |
7000 |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujWcześniejsze systemy
edytuj
W momencie powołania Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (1 lipca 2017 roku[1]) na jej terenie funkcjonowały trzy systemy rowerów miejskich: Gliwicki Rower Miejski[2], City by bike w Katowicach[3] i Tyski Rower[4], a Sosnowiec miał podpisaną umowę na dostawę rowerów i stacji[5]. W 2018 roku uruchomione zostały jeszcze: Kajteroz w Chorzowie[6], Siemianowicki Rower Miejski[7], Sosnowiecki Rower Miejski[8], Świętochłowicki Rower Miejski[7] i Zabrzański Rower Miejski[9].
Mimo że operatorem wszystkich systemów był Nextbike, to regulaminy poszczególnych systemów zabraniały oddawania rowerów poza miastem wypożyczenia. Chcąc rozwiązać ten problem, GZM podpisała w 2019 roku z Nextbikiem umowę integrującą istniejące systemy zarządzane przez niego. Umowa objęła wyłącznie rowery standardowe i zakładała, że koszt relokacji rowerów pomiędzy miastami pokryje Metropolia. Umowa objęła systemy w Chorzowie, Gliwicach, Katowicach, Tychach, Siemianowicach Śląskich, Sosnowcu i Zabrzu[10].
W 2020 roku na terenie GZM pojawił się drugi operator rowerów miejskich, firma Roovee, która najpierw przejęła obsługę rowerów miejskich w Zabrzu w 2020 roku[11], a następnie w Gliwicach w 2021 roku[12], a potem uruchomiła w 2021 roku system w Czeladzi[13]. Umowa integrująca systemy rowerów miejskich nie obejmowała tych zarządzanych przez tego operatora[10].
W 2022 roku Chorzów zdecydował się na unowocześnienie swoich rowerów, czyniąc je niekompatybilnymi z rowerami z sąsiednich miast. Tym samym również umowa integrująca systemy w różnych miastach przestała obowiązywać[14].
Koncepcja
edytujRównolegle z pracami nad integracją istniejących systemów rowerów miejskich, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia pracowała nad własnym systemem, co zaowocowało tym, że 25 marca 2019 roku ogłosiła przetarg na wykonanie koncepcji „Elektrycznego Roweru Metropolitalnego”[15]. Przetarg ten jednak nie zakończył się podpisaniem umowy[16], w związku z czym 17 grudnia tego samego roku Metropolia ogłosiła przetarg na wykonanie koncepcji „Roweru Metropolitalnego”[17]. W efekcie tego, w lipcu 2020 roku podpisano ze spółką DS Consulting umowę na opracowanie tejże koncepcji[18]. Opracowana koncepcja została w styczniu 2021 roku opublikowana w Biuletynie Informacji Publicznej GZM[19].
Postępowanie
edytuj28 maja 2021 roku Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia ogłosiła postępowanie w trybie dialogu konkurencyjnego na Uruchomienie, zarządzanie i eksploatacja systemu Roweru Metropolitalnego na terenie Górnośląsko – Zagłębiowskiej Metropolii[20]. Wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu złożyły dwie firmy: CityBike Global oraz Nextbike GZM i 6 kwietnia 2022 roku rozpoczęła się faza rozmów z nimi[21].
7 marca 2023 roku upłynął termin składania ofert w ramach drugiego etapu postępowania. Ofertę złożyło wyłącznie przedsiębiorstwo Nextbike GZM o wartości 331 mln zł brutto[20][22] i 28 sierpnia właśnie ta oferta została wybrana[20], a 25 października nastąpiło podpisanie umowy[23][24]. Umowa została zawarta na okres 59 miesięcy i zakładał trzyetapowe wdrażanie systemu[25].
W trakcie trwania postępowania wykonawcy złożyli pięć odwołań do Krajowej Izby Odwoławczej, które w większości zostały wygrane przez GZM[26].
Funkcjonowanie
edytuj31 października 2023 roku odbyła się oficjalna prezentacja Metroroweru w Katowicach z udziałem przewodniczącego GZM Kazimierza Karolczaka oraz prezesa Nextbike’a Tomasza Wojtkiewicza[25]. W drugiej połowie stycznia 2024 roku rozpoczął się montaż stacji pierwszego etapu[27], a kilka dni później, 26 stycznia GZM dokonało autopoprawki w swoim budżecie, tak aby etap pierwszy wdrażania Metroroweru mógł objąć dodatkowe – 8. miasto (Chorzów)[28]. 16 lutego rozpoczął się zamknięty rozruch testowy systemu[29]. 23 lutego zgromadzenie GZM przyjęło uchwałę umożliwiającą przyspieszenie realizacji II i III fazy Metroroweru na przełom lipca i sierpnia 2024 roku[30].
25 lutego 2024 roku system został uruchomiony wraz z 276 stacjami w 8 miastach (Chorzowie, Czeladzi, Gliwicach, Katowicach, Siemianowicach Śląskich, Sosnowcu, Tychach i Zabrzu) oraz 1860 rowerami[31].
Pod koniec lipca tego samego roku operator rozpoczął uruchamianie dodatkowych stacji i dostawę dodatkowych rowerów[32]. 1 sierpnia system został rozszerzony do 31 gmin (Będzin, Bieruń, Bytom, Chełm Śląski, Dąbrowa Górnicza, Gierałtowice, Knurów, Łaziska Górne, Mikołów, Mysłowice, Piekary Śląskie, Pyskowice, Radzionków, Ruda Śląska Rudziniec, Siewierz, Sławków, Świerklaniec, Świętochłowice, Tarnowskie Góry, Wojkowice, Wyry i Zbrosławice[33]), 924 stacji i 7000 rowerów i tym samym stał się wówczas trzecim co do wielkości tego typu systemem w Europie[33].
System
edytuj
Uczestniczące gminy - faza 1
Uczestniczące gminy - faza 2
Pozostałe gminy GZM
Metrorower to całoroczny system 4. generacji, który nie wymaga istnienia stacji bazowych, jednak w tej implementacji posiada stacje podobnie jak systemy 3. generacji. Odstawienie roweru do stacji nie jest obowiązkowe, ale jest premiowane niższymi opłatami[34]. Opłaty za korzystanie są prowadzone w dwóch trybach: za przejazd (rozliczanie za każde 30 min) lub w abonamencie (miesięczny, półroczny, roczny). Jako uzupełnienie oferty transportowej, GZM wprowadził darmowe przejazdy dla posiadaczy biletów okresowych. Posiadacze tych biletów mogą korzystać każdego dnia przez 60 minut bez dodatkowych opłat z Metrorowerów[35]. Również posiadacze karty Multisport otrzymują 60 min przejazdów dziennie w ramach usługi[36].
Korzystanie z roweru jest możliwe za pomocą aplikacji mobilnych firmy Nextbike oraz poprzez aplikację mobilną Transport GZM[37].
Stacje
edytujW ramach systemu funkcjonują 924 stacje na terenie 31 z 41 gmin GZM[38]:
Rowery
edytujW ramach systemu funkcjonuje 7 tys. rowerów z tradycyjnym napędem, ale są wyposażone w nadajnik GPS i elektrozamek, co powoduje, że nie trzeba przypinać ich do stojaków. Metrorower waży 20,5 kilograma, a jego elektronika jest zasilana z panelu solarnego umieszczonego w koszyku[25][39][33].
Statystyki
edytujW pierwszym miesiącu funkcjonowania systemu miało miejsce 46 tys. wypożyczeń, a w systemie zarejestrowało się 18 tys. osób (w tym 3,7 tys. poprzez konto Transport GZM)[35]. 20 maja natomiast osiągnięto 200 tys. wypożyczeń[40].
W pierwszej fazie (czyli okresie od 25 lutego do 31 sierpnia 2024 roku, w którym system funkcjonował w ośmiu miastach) miało miejsce 433 tys. podróży Metrorowerem, trwających łącznie 12,9 mln minut, w ramach których przejechano 1,68 mln km[41].
W połowie grudnia 2024 poinformowano, że przekroczono milion wypożyczeń[42].
| Styczeń | Luty | Marzec | Kwiecień | Maj | Czerwiec | Lipiec | Sierpień | Wrzesień | Październik | Listopad | Grudzień | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2024 | 54 | 79 | 105 | 91 | 15 | 225 | 164 | 106 |
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- 2024 - nagroda podczas Kongresu Nowej Mobilności[43].
Przypisy
edytuj- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 czerwca 2017 r. w sprawie utworzenia w województwie śląskim związku metropolitalnego pod nazwą „Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia” (Dz.U. z 2017 r. poz. 1290).
- ↑ Dziś rusza Gliwicki Rower Miejski [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2019-05-18] (pol.).
- ↑ s, City By Bike Katowice już działa [online], TransInfo, 14 kwietnia 2017 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ Startuje Tyski Rower | Tyski Rower Miejski [online], tyskirower.pl [dostęp 2023-11-20].
- ↑ s, W Sosnowcu będą rowery miejskie w 2018 roku [online], TransInfo, 16 lutego 2017 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ Olga Krzyżyk, Koniec sezonu Chorzowskiego Roweru Miejskiego. To był pierwszy sezon KajTeroz [online], 29 listopada 2018.
- ↑ a b Siemianowice Śląskie i Świętochłowice: Ruszył rower miejski. System wypożyczeń już czynny [online], www.portalsamorzadowy.pl, 1 lipca 2018 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ Można już wypożyczać Sosnowieckie Rowery Miejskie [online], www.portalsamorzadowy.pl, 1 czerwca 2018 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ s, Wystartował Zabrzański Rower Miejski. Z Nextbike [online], TransInfo, 28 kwietnia 2018 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ a b Metropolia integruje systemy rowerów miejskich. Umowa z Nextbike podpisana – Metropolia GZM – strona oficjalna [online], web.archive.org, 17 września 2019 [dostęp 2023-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-17].
- ↑ Zabrzański Rower Miejski [online], Urząd Miejski w Zabrzu, 23 września 2020 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ 300 rowerów, 30 stacji – Gliwicki Rower Miejski powraca! | Gliwice [online], gliwice.eu [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ s, Czeladź: rowery miejskie coraz bardziej popularne [online], TransInfo, 13 kwietnia 2021 [dostęp 2023-11-20] (pol.).
- ↑ Chorzów rozstrzygnął przetarg na rower miejski. Będzie nowocześniejszy niż w Katowicach – Katowice24 [online], katowice24.info [dostęp 2023-11-20].
- ↑ ZA.270.7.2019 – Przetargi – Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Metropolitalny Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii [online], bip.metropoliagzm.pl [dostęp 2020-02-09].
- ↑ GZM: Jaki rower metropolitalny? Drugi przetarg na koncepcję [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2020-02-09] (pol.).
- ↑ ZA.270.23.2019 – Przetargi – Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Metropolitalny Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii [online], bip.metropoliagzm.pl [dostęp 2020-02-09].
- ↑ GZM: Koncepcja Roweru Metropolitalnego tej jesieni. Umowa podpisana [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2021-02-02] (pol.).
- ↑ Infobike, GZM: jest koncepcja Roweru Metropolitalnego [online], TransInfo [dostęp 2021-02-02] (pol.).
- ↑ a b c Uruchomienie, zarządzanie i eksploatacja systemu Roweru Metropolitalnego na terenie Górnośląsko – Zagłębiowskiej Metropolii [online], miniportal.uzp.gov.pl [dostęp 2023-11-19].
- ↑ Rower metropolitalny. Trwa dialog konkurencyjny z wykonawcami – Metropolia GZM [online], 6 kwietnia 2022 [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ Nextbike jako jedyny chce obsługiwać Rower Metropolitalny GZM [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ Usługi – 662472-2023 – TED Tenders Electronic Daily [online], ted.europa.eu [dostęp 2023-11-19].
- ↑ Rower Metropolitalny – wykonawca wybrany – Metropolia GZM [online], 29 sierpnia 2023 [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ a b c Metrorower zaprezentowany! Powstaje największy system roweru miejskiego w Polsce – Metropolia GZM [online], 31 października 2023 [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ Marcin Śliwa, GZM i Nextbike zaprezentowały rower metropolitalny. Będzie dostępny w marcu 2024 roku [online], 31 października 2023.
- ↑ Metrorower już za miesiąc! | Gliwice [online], gliwice.eu, 23 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-23] (pol.).
- ↑ Marek Zioła, Zamieszanie z Metrorowerem. GZM wyjaśnia: wszystko idzie zgodnie z planem [online], TransInfo, 29 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-30] (pol.).
- ↑ Pierwsze żółte rowery już w Katowicach. Z Metroroweru jeszcze nie można korzystać – Katowice24 [online], katowice24.info [dostęp 2024-02-16].
- ↑ GZM: Metrorower wystartował. Pierwszy w Polsce i trzeci największy w Europie [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2024-03-03] (pol.).
- ↑ Dzisiaj debiutuje Metrorower. Trzeba zintegrować aplikacje, żeby korzystać z darmowych 60 minut – Katowice24 [online], katowice24.info [dostęp 2024-02-25].
- ↑ Przybywa rowerów w Metropolii. W tym tygodniu Metrorower będzie już kompletny – Katowice24 [online], katowice24.info [dostęp 2024-07-30].
- ↑ a b c Metrorower na pełnych obrotach – od 1 sierpnia 31 gmin GZM z 7 tysiącami rowerów – Metropolia GZM [online], 1 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-01] (pol.).
- ↑ Michał Wroński, U nas jak w Ameryce: wszystko największe. Na przykład nowy system roweru metropolitalnego [online], Ślązag.pl, 31 października 2023 [dostęp 2023-11-27] (pol.).
- ↑ a b Metrorower jeździ już od miesiąca: ponad 45 tys. wypożyczeń [online], Ślązag.pl [dostęp 2024-03-26] (pol.).
- ↑ Metrorower można w końcu wypożyczyć bezpłatnie z kartą MultiSport – Katowice24 [online], katowice24.info [dostęp 2024-08-11].
- ↑ Rower miejski zmieni się metropolitalny [online], Kurier Miejski, 31 października 2023 [dostęp 2023-11-28] (pol.).
- ↑ a b System Roweru Metropolitalnego Metrorower [online], rowery.slaskie.pl, 5 listopada 2024 [dostęp 2024-11-15].
- ↑ Wyborcza.pl [online], sosnowiec.wyborcza.pl [dostęp 2023-11-20].
- ↑ Marek Zioła, Ponad 200 tysięcy wypożyczeń Metroroweru [online], TransInfo, 20 maja 2024 [dostęp 2024-05-22] (pol.).
- ↑ Aleksander Kierecki, Nextbike podsumował I fazę Metroroweru w GZM: 433 tys. podróży [online], TransInfo, 2 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-02] (pol.).
- ↑ Metrorower. Milion wypożyczeń i tryb zimowy [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2024-12-18] (pol.).
- ↑ GZM z prestiżową nagrodą. Metrorowery docenione na Kongresie Nowej Mobilności. Kolejna edycja konkursu będzie w Katowicach [online], Dziennik Zachodni, 26 września 2024 [dostęp 2024-09-30].