Silesauridae
Silesauridae – klad archozaurów z grupy Dinosauriformes. Według definicji filogenetycznej przedstawionej przez Maxa Langera i współpracowników w 2010 roku obejmuje wszystkie archozaury spokrewnione bliżej z Silesaurus opolensis niż z Heterodontosaurus tucki lub Marasuchus lilloensis[1], natomiast według definicji zaproponowanej przez Nesbitta i współautorów (2010) do Silesauridae należałyby wszystkie zwierzęta bliżej spokrewnione z Silesaurus opolensis niż z wróblem zwyczajnym, Triceratops horridus lub aligatorem amerykańskim[2][3]. Mimo iż grupę nazwano formalnie w 2010 roku, termin „silezaurydy” (ang. silesaurids) był używany nieformalnie już we wcześniejszych pracach. Najlepiej poznanym przedstawicielem Silesauridae jest silezaur z karniku Polski, do grupy tej wstępnie zaliczano też pseudolagozucha i Lewisuchus z ladynu Argentyny oraz formy noryckie, takie jak eucelofyz z obecnych terenów zachodnich Stanów Zjednoczonych i Sacisaurus z Brazylii[4]. Najstarszymi znanymi przedstawicielami Silesauridae – jak również całej ptasiej linii archozaurów, Ornithodira – są: Asilisaurus, którego skamieniałości odkryto w środkowotriasowych (anizyk) osadach formacji Manda w Tanzanii[2][5], oraz współczesny mu Lutungutali, którego skamieniałości odkryto w osadach formacji Ntawere w Zambii[6]. Langer i współpracownicy stwierdzili, że grupa Silesauridae może obejmować tylko silezaura i formy wykazujące zbliżone cechy uzębienia i szczęk, takie jak Sacisaurus i Technosaurus, jednak nie wykluczyli przynależności do niej również eucelofyza, pseudolagozucha i Lewisuchus[1]. Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Sterlinga Nesbitta i in. do Silesauridae należą Lewisuchus (przypuszczalnie synonimiczny z pseudolagozuchem), Asilisaurus, Eucoelophysis, Silesaurus i Sacisaurus[2].
| Silesauridae | |
| Langer et al., 2010 | |
 Silesaurus opolensis | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| (bez rangi) | archozaury |
| (bez rangi) | Ornithodira |
| (bez rangi) | dinozauromorfy |
| (bez rangi) | Dinosauriformes |
| (bez rangi) | Silesauridae |
Pozycja filogenetyczna silezaurydów była przedmiotem licznych debat wśród paleontologów – mogą one stanowić klad bazalnych przedstawicieli Dinosauriformes, grupę parafiletyczną obejmującą taksony sukcesywnie coraz bliżej spokrewnione z dinozaurami lub bazalne dinozaury ptasiomiedniczne[4]. Według analizy Jorge Ferigolo i Maxa Langera z 2007 roku Silesaurus i Sacisaurus są dwoma najbardziej bazalnymi dinozaurami ptasiomiednicznymi[7], podczas gdy badania Martína Ezcurry wsparły drugą spośród powyższych hipotez[8]. Według Langera i współpracowników Silesauridae to prawdopodobnie grupa monofiletyczna, mogąca stanowić takson siostrzany dinozaurów[1]. Również analiza przeprowadzona przez Nesbitta i in. (2010) mocno wspiera tę hipotezę[2]. Analiza wykonana przez Langera i Ferigolo (2013) jako jedyna sugeruje, że Silesauridae (a konkretnie Silesaurus, Sacisaurus i Diodorus) są dinozaurami ptasiomiednicznymi, jednak wsparcie dla tej hipotezy jest niewielkie[9].
|
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Max C. Langer, Martín D. Ezcurra, Jonathas S. Bittencourt, Fernando E. Novas. The origin and early evolution of dinosaurs. „Biological Reviews”. 85 (1), s. 55–110, 2010. DOI: 10.1111/j.1469-185X.2009.00094.x. (ang.).
- ↑ a b c d Sterling J. Nesbitt, Christian A. Sidor, Randall B. Irmis, Kenneth D. Angielczyk, Roger M. H. Smith, Linda A. Tsuji. Ecologically distinct dinosaurian sister group shows early diversification of Ornithodira. „Nature”. 464, s. 95–98, 2010. DOI: 10.1038/nature08718. (ang.).
- ↑ Christian Sidor, Kenneth Angielczyk, James Hopson, Sterling Nesbitt, Roger Smith. New vertebrate fossils from the Permo-Triassic Ruhuhu Basin of Tanzania. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 28 (3), s. 142A, 2008. DOI: 10.1080/02724634.2008.10010459. (ang.).
- ↑ a b Jonathas S. Bittencourt, Max C. Langer. Silesaurids: clade, grade, dinosaurs?. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 29 (3), s. 65A, 2009. DOI: 10.1080/02724634.2009.10411818. (ang.).
- ↑ Sterling Nesbitt. The antiquity of Archosauria and the origin of Late Triassic archosaur assemblages. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 29 (3), s. 155A, 2009. (ang.).
- ↑ Brandon R. Peecook, Christian A. Sidor, Sterling J. Nesbitt, Roger M. H. Smith, J. Sebastien Steyer i Kenneth D. Angielczyk. A new silesaurid from the upper Ntawere Formation of Zambia (Middle Triassic) demonstrates the rapid diversification of Silesauridae (Avemetatarsalia, Dinosauriformes). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 33 (5), s. 1127–1137, 2013. DOI: 10.1080/02724634.2013.755991. (ang.).
- ↑ Jorge Ferigolo, Max C. Langer. A Late Triassic dinosauriform from south Brazil and the origin of the ornithischian predentary bone. „Historical Biology”. 19 (1), s. 23–33, 2007. DOI: 10.1080/08912960600845767. (ang.).
- ↑ Martín D. Ezcurra. A review of the systematic position of the dinosauriform archosaur Eucoelophysis baldwini Sullivan & Lucas, 1999 from the Upper Triassic of New Mexico, USA. „Geodiversitas”. 28 (4), s. 649–684, 2006. (ang.).
- ↑ Max C. Langer, Jorge Ferigolo: The Late Triassic dinosauromorph Sacisaurus agudoensis (Caturrita Formation; Rio Grande do Sul, Brazil): anatomy and affinities. W: Sterling J. Nesbitt, Julia B. Desojo, Randall B. Irmis (red.): Anatomy, Phylogeny and Palaeobiology of Early Archosaurs and their Kin. Geological Society of London, Special Publications 379, 2013. (ang.).
- ↑ Christian F. Kammerer, Sterling J. Nesbitt i Neil H. Shubin. The first basal dinosauriform (Silesauridae) from the Late Triassic of Morocco. „Acta Palaeontologica Polonica”. 57 (2), s. 277–284, 2012. DOI: 10.4202/app.2011.0015. (ang.).