Nawahowie
Nawahowie, Nawaho (ang. Navajo Nation, w języku nawaho Naabeehó Dine'é[1]) – największe plemię indiańskie Ameryki Północnej liczące blisko 300 tys. osób (2000 r.). Większość z nich (około 173 tys.) zamieszkuje rezerwat położony na terenie stanów Arizona, Nowy Meksyk oraz Utah. Rezerwat (ang. The Navajo Indian Reservation) ma powierzchnię ponad 70 tys. km², czyli równą powierzchni np. Czech. Diné Bikéyah, a więc Kraj Nawahów jest większy niż 10 z 50 stanów USA. Siedziba władz Kraju Nawaho znajduje się w Window Rock[2].
Historia
W 1923 roku (jeszcze przed przyznaniem wszystkim tubylczym Amerykanom w 1924 roku obywatelstwa USA i przed uchwaleniem w 1934 roku obowiązującej do dziś ustawy o reorganizacji Indian), Nawahowie powołali za zgodą Komisarza do spraw Indian i Biura do spraw Indian władze samorządowe (radę plemienną), które odpowiadają za wszystkie sprawy na terenie rezerwatu. Było to konieczne m.in. w związku ze zmianami tradycyjnego stylu życia (opartego m.in. na chowie owiec) oraz odkryciem na pustynnych indiańskich terenach Południowego Zachodu złóż ropy naftowej, węgla i innych surowców naturalnych – za ich eksploatację Nawahowie pobierają odtąd od koncernów górniczych opłaty z tytułu dzierżawy, finansując własne inwestycje i rozwój plemienia. Od 1991 roku rząd Nawahów zachowuje trójpodział władzy i jest największym oraz najbardziej złożonym tubylczym samorządem w Stanach Zjednoczonych.
Podczas II wojny światowej meldunki kodowane przez szyfrantów z plemienia Nawahów (około 450[3]) (a także Indian z kilku innych plemion) przy pomocy nieznanego Japończykom własnego języka pozwoliły Amerykanom na zachowanie tajności kluczowych operacji wojskowych na Pacyfiku. W 1982 roku prezydent Ronald Reagan ustanowił z tego powodu 14 sierpnia Dniem Nawajskiego Szyfranta (ang. Navajo Code Talkers Day), a w 2001 roku George W. Bush przyznał złote i srebrne Medale Kongresu grupie kilkudziesięciu tubylczych weteranów-szyfrantów (głównie Nawahów).
Liczebność
Według danych U.S. Census Bureau podczas spisu powszechnego w 2000 roku 269 202 obywateli USA zadeklarowało, że ma pochodzenie wyłącznie Nawaho, zaś 298 197 oświadczyło, że ma pochodzenie wyłącznie lub między innymi Nawaho.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Barry M. Pritzker: A Native American Encyclopedia, s. 51.
- ↑ Navajo Nation Council. [dostęp 11-06-2014]. (ang.).
- ↑ http://blogbiszopa.blog.onet.pl/Jezyk-ktory-stal-sie-bronia,2,ID406283728,n dostęp 16.05.2010.
Bibliografia
- Barry Pritzker, A Native American Encyclopedia: History, Culture, and People, Barry Pritzker, Oxford: Oxford University Press, 2000, ISBN 0-19-513877-5, OCLC 42683042.
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona Nawahów (ang.)