Oficer (wojsko): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
int. |
m Bot: Dodanie tytułów do linków w przypisach (patrz opis) |
||
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Inne znaczenia|oficera wojskowego|[[Oficer|inne znaczenia terminu „oficer”]]}} |
|||
[[Plik:Aureli Serda-Teodorski.png|thumb|190px|Oficer]] |
|||
[[Plik:Defense.gov photo essay 070322-F-0193C-009.jpg|thumb|300px|Oficer [[Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza|armii chińskiej]]]] |
|||
'''Oficer''' (z [[łacina|łac.]] ''officialis'' 'urzędowy' od ''officium'' 'grzeczność; powinność; służba; funkcja; urząd')<ref>[http://www.slownik-online.pl/kopalinski/E320AAA4BAA56ECAC1256571005B0F8D.php ''Słownik Wyrazów Obcych'']</ref> − [[żołnierz]] zawodowy lub żołnierz [[Rezerwa|rezerwy]] posiadający [[stopień wojskowy]] co najmniej [[podporucznik]]a, pełniący zazwyczaj służbę na stanowisku [[Dowództwo|dowódcy]], [[Instruktor (wojsko)|instruktora]], członka [[sztab]]u, a także na stanowisku szczególnym (np. [[sędzia]] [[Sądownictwo wojskowe|sądu wojskowego]], [[Prokurator|prokurator wojskowy]], [[lekarz]], [[Pilotaż (lotnictwo)|pilot]]) lub na innym stanowisku. |
|||
'''Oficer''' (z [[łacina|łac.]] ''officialis''{{refn|grupa= uwaga|''officialis'' − urzędowy od ''officium'' − grzeczność; powinność; służba; funkcja; urząd<ref>[http://web.archive.org/web/20180726170105/http://www.slownik-online.pl/kopalinski/E320AAA4BAA56ECAC1256571005B0F8D.php ''Słownik Wyrazów Obcych'']</ref>.}}) − [[żołnierz]] posiadający [[stopień wojskowy]] co najmniej [[podporucznik]]a (lub równorzędny{{refn|grupa= uwaga|Odpowiednikiem „podporucznika” w Wojsku Polskim jest zazwyczaj „[[porucznik]]” w innych armiach.}}) pełniący najczęściej funkcję [[Dowódca|dowódcy]]<ref name=":0">{{encyklopedia PWN|id=3950169|tytuł=oficer|data dostępu=2023-07-27}}</ref>{{odn|Mała Encyklopedia Wojskowa Tom 2|s=496}}. |
|||
Oficerowie mogą również zajmować inne stanowiska jak np. [[Instruktor (wojsko)|instruktora]], wychowawcy [[szeregowy]]ch i [[podoficer]]ów, [[Pilotaż (lotnictwo)|pilota]] [[Lotnictwo wojskowe|lotnictwa wojskowego]], członka [[sztab]]u lub innej instytucji wojskowej ([[Sędzia|sędziego]] [[Sądownictwo wojskowe|sądu wojskowego]], [[lekarz]]a, [[kapelan]]a itp.){{odn|Mała Encyklopedia Wojskowa Tom 2|s=496}}. |
|||
W [[XVIII wiek|wieku XVIII]] oraz w [[Ludowe Wojsko Polskie|ludowym Wojsku Polskim]] w latach 1943−1957 najniższym stopniem oficerskim był stopień [[Chorąży|chorążego]]<ref>http://wp39.struktury.net/rangi-szeregowych.html</ref>. |
|||
== Podział == |
|||
W XXI wieku wszyscy oficerowie służby czynnej są żołnierzami zawodowymi i tworzą korpus oficerów zawodowych, do którego zalicza się<ref>{{Dziennik Ustaw|2013|1355}}</ref>: |
|||
Z reguły wyróżnia się 3 kategorie stopni oficerskich:{{odn|Mała Encyklopedia Wojskowa Tom 2|s=496}} |
|||
: a) oficerów młodszych, |
|||
* oficerowie młodsi |
|||
: b) oficerów starszych, |
|||
** [[podporucznik]] ([[podporucznik marynarki]]) |
|||
: c) generałów i admirałów. |
|||
** [[porucznik]] ([[porucznik marynarki]]) |
|||
** [[Kapitan (ranga)|kapitan]] ([[kapitan marynarki]]) |
|||
* oficerowie starsi |
|||
** [[major]] ([[komandor podporucznik]]) |
|||
** [[podpułkownik]] ([[komandor porucznik]]) |
|||
** [[pułkownik]] ([[komandor]]) |
|||
* [[generał]]owie i [[admirał]]owie |
|||
Pod względem stosunku do służby wojskowej wyróżnia się:{{odn|Mała Encyklopedia Wojskowa Tom 2|s=496}} |
|||
* oficerów zawodowych – pełniących czynną służbę wojskową jako dobrowolnie podjętą pracę ([[zawód]]). |
|||
* oficerów rezerwy – pełniących służbę wojskową w [[Rezerwa|rezerwie]], obowiązanych na wezwanie do odbywania [[Ćwiczenia żołnierzy rezerwy|ćwiczeń wojskowych]] oraz w przypadku [[Mobilizacja|mobilizacji]] lub [[Wojna|wojny]] pełnienia służby czynnej. |
|||
* oficerów zwolnionych od powszechnego obowiązku wojskowego – przeniesionych w stan spoczynku ze względu na wiek lub niezdolność do pełnienia służby czynnej. |
|||
Podział ten może jednak różnić się w zależności od systemu przyjętego w armii danego państwa. Przykładowo w polskich siłach zbrojnych wyróżnia się ponadto [[Oficer dyplomowany|oficerów dyplomowanych]], którzy ukończyli [[studia wyższe]] na określonej przepisami uczelni. |
|||
== W Wojsku Polskim == |
|||
W XVIII wieku oraz w [[Ludowe Wojsko Polskie|ludowym Wojsku Polskim]] (1943−1957) najniższym stopniem oficerskim był stopień [[Chorąży|chorążego]]<ref>{{Cytuj | url=http://wp39.struktury.net/rangi-szeregowych.html | tytuł=Rangi szeregowych | Etaty oddziałów Wojska Polskiego z września 1939 roku<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=struktury.net | język=pl | data dostępu=2024-04-24}}</ref>. Natomiast po 1957 r. oraz we współczesnym [[Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej|Wojsku Polskim]] najniższym stopniem oficerskim jest [[podporucznik]]. Współcześnie wszyscy oficerowie służby czynnej Wojska Polskiego są żołnierzami zawodowymi i tworzą korpus oficerów zawodowych<ref>{{Dziennik Ustaw|2013|1355}}</ref>. |
|||
Na pierwszy stopień oficerski żołnierz jest [[Pasowanie na rycerza|pasowany]] [[Szabla|szablą]] przez generała w czasie uroczystej [[Mianowanie na pierwszy stopień oficerski|promocji oficerskiej]] w nawiązaniu do [[Tradycja rycerska|tradycji rycerskiej]]. Dawniej otrzymywał szablę, aktualnie w marynarce i lotnictwie [[kordzik]]. Mianowanemu żołnierzowi na pierwszy stopień oficerski wystawia się akt mianowania w formie [[Patent oficerski|patentu oficerskiego]]<ref>{{Dziennik Ustaw|2009|202|1554}}</ref>. |
Na pierwszy stopień oficerski żołnierz jest [[Pasowanie na rycerza|pasowany]] [[Szabla|szablą]] przez generała w czasie uroczystej [[Mianowanie na pierwszy stopień oficerski|promocji oficerskiej]] w nawiązaniu do [[Tradycja rycerska|tradycji rycerskiej]]. Dawniej otrzymywał szablę, aktualnie w marynarce i lotnictwie [[kordzik]]. Mianowanemu żołnierzowi na pierwszy stopień oficerski wystawia się akt mianowania w formie [[Patent oficerski|patentu oficerskiego]]<ref>{{Dziennik Ustaw|2009|202|1554}}</ref>. |
||
Stopień oficerski w Polsce jest dożywotni. |
Stopień oficerski w Polsce jest dożywotni. Utrata lub obniżenie stopnia oficerskiego może nastąpić na skutek: |
||
| ⚫ | |||
Utrata lub obniżenie stopnia oficerskiego może nastąpić na skutek: |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Uwagi == |
|||
Stopnie oficerskie występują również w innych formacjach takich jak [[policja]], [[Straż Graniczna Rzeczypospolitej Polskiej|Straż Graniczna]], [[Państwowa Straż Pożarna]], [[Służba Więzienna]], [[Agencja Wywiadu|AW]], [[Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego|ABW]], [[Biuro Ochrony Rządu|BOR]], [[Służba Kontrwywiadu Wojskowego|SKW]], [[Służba Ochrony Państwa|SOP]], [[Służba Wywiadu Wojskowego|SWW]], [[Służba Celno-Skarbowa]]. |
|||
{{Uwagi}} |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
| Linia 24: | Linia 42: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
{{Commonscat|Military officers}} |
{{Commonscat|Military officers}} |
||
* {{cytuj książkę |nazwisko= |
* {{cytuj książkę |nazwisko = | imię = | autor link = | tytuł = Mała Encyklopedia Wojskowa (K-Q) | tom = 2| wydawca = Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej| miejsce = Warszawa| rok = 1970| isbn = |odn={{odn/id|Mała Encyklopedia Wojskowa Tom 2}}}} |
||
{{Stopnie wojskowe}} |
{{Stopnie wojskowe}} |
||
Aktualna wersja na dzień 19:34, 24 kwi 2024
Oficer (z łac. officialis[a]) − żołnierz posiadający stopień wojskowy co najmniej podporucznika (lub równorzędny[b]) pełniący najczęściej funkcję dowódcy[2][3].
Oficerowie mogą również zajmować inne stanowiska jak np. instruktora, wychowawcy szeregowych i podoficerów, pilota lotnictwa wojskowego, członka sztabu lub innej instytucji wojskowej (sędziego sądu wojskowego, lekarza, kapelana itp.)[3].
Podział
[edytuj | edytuj kod]Z reguły wyróżnia się 3 kategorie stopni oficerskich:[3]
- oficerowie młodsi
- oficerowie starsi
- generałowie i admirałowie
Pod względem stosunku do służby wojskowej wyróżnia się:[3]
- oficerów zawodowych – pełniących czynną służbę wojskową jako dobrowolnie podjętą pracę (zawód).
- oficerów rezerwy – pełniących służbę wojskową w rezerwie, obowiązanych na wezwanie do odbywania ćwiczeń wojskowych oraz w przypadku mobilizacji lub wojny pełnienia służby czynnej.
- oficerów zwolnionych od powszechnego obowiązku wojskowego – przeniesionych w stan spoczynku ze względu na wiek lub niezdolność do pełnienia służby czynnej.
Podział ten może jednak różnić się w zależności od systemu przyjętego w armii danego państwa. Przykładowo w polskich siłach zbrojnych wyróżnia się ponadto oficerów dyplomowanych, którzy ukończyli studia wyższe na określonej przepisami uczelni.
W Wojsku Polskim
[edytuj | edytuj kod]W XVIII wieku oraz w ludowym Wojsku Polskim (1943−1957) najniższym stopniem oficerskim był stopień chorążego[4]. Natomiast po 1957 r. oraz we współczesnym Wojsku Polskim najniższym stopniem oficerskim jest podporucznik. Współcześnie wszyscy oficerowie służby czynnej Wojska Polskiego są żołnierzami zawodowymi i tworzą korpus oficerów zawodowych[5].
Na pierwszy stopień oficerski żołnierz jest pasowany szablą przez generała w czasie uroczystej promocji oficerskiej w nawiązaniu do tradycji rycerskiej. Dawniej otrzymywał szablę, aktualnie w marynarce i lotnictwie kordzik. Mianowanemu żołnierzowi na pierwszy stopień oficerski wystawia się akt mianowania w formie patentu oficerskiego[6].
Stopień oficerski w Polsce jest dożywotni. Utrata lub obniżenie stopnia oficerskiego może nastąpić na skutek:
- rezygnacji z posiadania obywatelstwa polskiego
- utraty praw publicznych
- zastosowania przez sąd środka karnego – degradacji lub obniżenia posiadanego stopnia
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Słownik Wyrazów Obcych
- ↑ oficer, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-07-27].
- ↑ a b c d Mała Encyklopedia Wojskowa Tom 2 ↓, s. 496.
- ↑ Rangi szeregowych | Etaty oddziałów Wojska Polskiego z września 1939 roku [online], struktury.net [dostęp 2024-04-24] (pol.).
- ↑ Dz.U. z 2013 r. poz. 1355
- ↑ Dz.U. z 2009 r. nr 202, poz. 1554
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]
- Mała Encyklopedia Wojskowa (K-Q). T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.