Portal:Turcja
|
Türkiye Portalına Hoşgeldiniz! Witaj na Portalu: Turcja
|
     |
Portal: Turcja • • • Portal: Türkiye
| |
| |
Turcja (tur. Türkiye, Republika Turcji – Türkiye Cumhuriyeti) – państwo położone w Azji na półwyspie Azja Mniejsza, a częściowo również w Europie, ze stolicą w Ankarze. Część europejska – Tracja – stanowi 3% powierzchni i oddzielona jest od części azjatyckiej morzem Marmara oraz cieśninami Bosfor i Dardanele. Turcję od północy otacza Morze Czarne, od zachodu Morze Egejskie i morze Marmara, a od południa Morze Śródziemne (nazywane w języku tureckim Morzem Białym).
Ustrój polityczny Turcji opiera się na Konstytucji Republiki Turcji z 1982, która głosi, że państwo tureckie jest niepodzielną, laicką, demokratyczną oraz socjalną republiką. Obecna ustawa zasadnicza, narzucona przez wojsko zaraz po zamachu wojskowym w 1980 roku, zapewnia armii rolę strażnika świeckiej, republikańskiej Turcji i przyznaje jej prawo do bezpośredniej interwencji w przypadku zagrożenia status quo. Głową państwa jest prezydent wybierany przez parlament na 7-letnią kadencję. Kobiety w Turcji otrzymały czynne i bierne prawa wyborcze 5 grudnia 1934 roku. W roku 1935 kobiety stanowiły 4,6% posłów w parlamencie.
W referendum 21 października 2007 r. Turcy opowiedzieli się za bezpośrednimi wyborami prezydenta i skróceniem jego kadencji do 5 lat, zmiany poparło ponad 70% głosujących, mają wejść w życie w 2014 r. Kolejne referendum, wprowadzające zmiany w konstytucji odnośnie m.in. sił zbrojnych i systemu sądownictwa, odbyło się 12 września 2010, w 30. rocznicę wojskowego zamachu stanu. Także tym razem głosujący zdecydowali o przyjęciu rządowych propozycji (57,8% głosów na tak).
Artykuł Miesiąca edytuj
Nemrut Dağı (góra Nemrut) to jeden z najwyższych szczytów leżącego w południowo-wschodniej Turcji pasma Antytauru. Położony na 38°20′N i 38°45′E szczyt wznosi się na wysokość 2134 m n.p.m.
Nemrut jest jednym z najważniejszych stanowisk archeologicznych związanych z kulturą późnego okresu hellenistycznego, jednak sama eponimiczna nazwa tego miejsca pochodzi z kręgu kultury Mezopotamii III tysiąclecia p.n.e. i wywodzi się od legendarnego Nemroda.
Rangę tego miejsca wyznaczył najlepiej zachowany zespół świątynno-sepulkralny, tzw. hierotezjon (gr. hierothesion lub hierotheseion), zbudowany przez króla Kommageny Antiocha I Theosa Dikajosa Epifanesa Filoromajosa Filhellena ok. r. 62 p.n.e. Kompleks składa się z tumulusa (kurhanu) o wysokości 50 metrów, usypanego z drobnych odłamków skalnych oraz trzech tarasów, które przylegają do tumulusa od wschodu, północy i zachodu. Każdy taras ozdobiony jest grupą pięciu monumentalnych (8 m wysokości) rzeźb przedstawiających samego Antiocha, jak i jego „braci i siostry” – bogów synkretycznego panteonu persko-greckiego. Wszystkie postacie przedstawiono w strojach typowych dla I wieku p.n.e. na tych terenach, a każdy posąg opatrzony jest objaśniającą inskrypcją. Do każdego z tarasów prowadziła niegdyś osobna Droga Procesyjna, a całość była „chroniona” przez liczne posągi lwów i orłów. Podstawę tumulusa oraz cokoły posągów obiegał monumentalny fryz przedstawiający rzeczywistych i mitycznych przodków króla.
Zdjęcie Miesiąca edytuj
Muzeum Pera (tr Pera Müzesi) jest prywatnym muzeum w Stambule, w Turcji, zostało założone w 2005 roku przez Fundację Suna & İnan Kıraç. Należy do znanej rodziny tureckiej Koç.
Muzeum mieści się w budynku z 1893 roku, zaprojektowanym przez Achillesa Manoussos. Przed utworzeniem muzeum, mieścił się tu Hotel Bristol. W 2002 roku fundacja wykupiła hotel i po renowacji utworzyła w nim muzeum. Pierwsze i drugie piętro zajmują wystawy stałe należące do Fundacji, między innymi Galeria Sevgi i Erdoğana Gönül, mieszcząca się na drugim piętrze. Trzecie, czwarte i piąte piętro przeznaczone są dla wystaw czasowych. Na pierwszym piętrze umieszczono miary i wagi pochodzące z Anatolii, kolekcję ceramiki. Znajduje się tu również kolekcja sztuki orientalnej, obejmująca ponad 300 obrazów, w tym dzieła Osmana Hamdi.
Polityka edytuj
Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji (tur. Türkiye Büyük Millet Meclisi) – nazwa obecnego jednoizbowego parlamentu Republiki Tureckiej. Zostało utworzone 23 kwietnia 1920 w Ankarze i stało się jednym z filarów państwa tworzonego przez Kemala Atatürka po I wojnie światowej. Zgromadzenie tworzone jest przez 550 deputowanych wybieranych na 5-letnią kadencję, metodą D’Hondta. Jego przewodniczącym od 2002 był Bülent Arınç. 9 sierpnia 2007 Przewodniczącym został wybrany Köksal Toptan, którego w lipcu 2009 r. zastąpił na tym stanowisku Mehmet Ali Sahin. Po wyborach, które odbyły się w Turcji w czerwcu 2011 r., nowym Przewodniczącym Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji został Cemil Çiçek.
Literatura i sztuka edytuj
Yunus Emre (ok. 1248-1320) – turecki poeta, mistyk, członek bractwa derwiszów. Pierwszy opracował i wyjaśnił zasady sufizmu w języku tureckim. Tworzył popularne utwory pisane ludową miarą wiersza.
Po polsku zostały wydane trzy zbiory wierszy Yunusa: Droga (1985), Płonę, idę (1991) oraz Księga dobrych rad (2005).
Sport edytuj
Galatasaray Spor Kulübü (SK), znany także jako Galatasaray (AS) – turecki klub sportowy, mający siedzibę w mieście Stambuł i znany przede wszystkim z sekcji piłkarskiej. Klub został założony w 1905 roku przez Alego Samiego Yena i jego przyjaciół z Liceum Galatasaray. Galatasaray jest najbardziej utytułowanym piłkarskim klubem w Turcji. Wywalczył największą liczbę tytułów mistrza kraju, największą liczbę Pucharów Turcji oraz Pucharów TSYD.
Galatasaray jest jedynym tureckim klubem, który wywalczył europejski puchar – Puchar UEFA w 2000 roku. W finale tego pucharu pokonał po serii rzutów karnych angielski Arsenal F.C. W tym samym roku zdobył on inne europejskie trofeum – Superpuchar Europy, dzięki pokonaniu 2:1 zwycięzcy Ligi Mistrzów, hiszpańskiego Realu Madryt. W 2001 roku uznano Galatasaray za najlepszy klub świata.
Kategorie edytuj
Do zrobieniaedytuj
Wszystkie artykuły z drzewa kategorii Turcja • Brakujące artykuły
Nowe • Do wyeksponowania na stronie głównej • Nieprzejrzane zmiany • Niezweryfikowane martwe linki • W poczekalni DNU
Artykuły wymagające: uzupełnienia informacji • zintegrowania • dopracowania (weryfikacji · neutralnego ujęcia tematu · poprawy stylu)
Inne Wikiportale
 |
|
