Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Przejdź do zawartości

Wikipedysta:Aotearoa/hebrajski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Transkrypcja alfabetu hebrajskiego

litera transkrypcja[1] transkrypcja MSWiA[2]
א ’ [3] , – [1] a
בּ b [5] b
ב w w
ג גּ g [5] g
ד דּ d [5] d
ה h , – [2] h
ו w w
ז z z
ח ch ch
ט t t
י j j
כּ ךּ k [5] k
כ ךְ ך ch ch
ל l l
מ ם m m
נ ן n n
ס s s
ע ’ [3] , –
פּ p [5] p
פ ף f f
צ ץ c c
ק k k
ר r r
שׁ sz sz
שׂ s [6] s
ת תּ t [5] t
[11] ג׳
[11] ז׳ ż ż
[11] צ׳ ץ׳ cz cz
[12] ד׳ z
[13] ת׳ s
[14] ח׳ ch
[15] ס׳ s
[16] ר׳ ע׳ gh
אַ ַ a a
אֲ ֲ a a
אָ ָ a, o [10] a, o
אָי ָי a, aj [8]
אֶ ֶ e e
אֶי ֶי e, ej [7]
אֱ ֱ e e
אֵ ֵ e e
אֵי ֵי e, ej [7]
אְ ְ – , e [4] e
אִ ִ i i
אִי ִי i i
אֳ ֳ o o
אֺ ׂ o o
וֹ o [9] o
אֻ ֻ u u
וּ u [5] u
ּ – [5]
  • [1] Jako a jeżeli występuje w stojącym na początku wyrazu rodzajniku al- (אל-) stosowanym w nazwach pochodzenia arabskiego, np. בִּיר אל-מַכְּסוּר → Bir al-Maksur.
  • [2] pomijane na końcu wyrazu, jeżeli występuje bez dageszu
  • [3] zaznaczane w środku wyrazu przed samogłoską oraz kiedy pominięcie spowoduje błędne przeczytanie wyrazu hebrajskiego
  • [4] Nie zaznacza się samogłoski zredukowanej (tzw. szwa), gdy jest to szwa spoczywające (shva naḥ), natomiast szwa zgłoskotwórcze, zwane też ruchomym (shva na), oddaje się jako e tylko wtedy, kiedy jest to konieczne, aby jak najlepiej oddać współczesną wymowę hebrajską (tzn. kiedy jest wymawiane). Szwa zgłoskotwórcze oddaje się jako e przeważnie w następujących przypadkach: na początku wyrazu (z pierwszą spółgłoską wyrazu); po samogłosce długiej (tj. ָ, ָי, ֶי, ֵ, ֵי, ִי, ׂ, וֹ, וּ), która nie jest nieakcentowana; gdy znajduje się pod spółgłoską, która jest w zapisie powtórzona (np. לְלֶ); gdy znajduje się pod spółgłoską z dageszem; w pozycji pod pierwszą literą wyrazu, gdy tą literą jest י, ל, מ, נ lub ר; w pozycji pod pierwszą literą wyrazu, gdy drugą literą jest א, ה lub ע; w pozycji pod pierwszą literą wyrazu, gdy oznacza ona przedrostek: ב, ו, כ, ל, ת. Gdy sąsiadują z sobą dwie spółgłoski ze szwa to pierwsze jest pomijane, a drugie oddawane jako e.
  • [5] Kropka w środku spółgłoski nazywana jest "dagesz". Oznacza ona podwojenie spółgłoski (tzw. dagesz forte) lub modyfikację litery w przypadku spółgłosek: ב, ג, ד, כ, פ, ת (tzw. dagesz lane).
    W przypadku spółgłosek, poza ב, ג, ד, כ, פ, ת oraz ו, dagesz zawsze jest dageszem forte i oznacza podwojenie spółgłoski. Występuje on głównie w spółgłosce znajdującej się w środku wyrazu, przeważnie nie podwaja się spółgłoski w pozycji na początku wyrazu (także, gdy na początku znajduje się rodzajnik) lub końcu.
    W przypadku spółgłosek: ב, ג, ד, כ, פ, ת dagesz może być dageszem lane i nie oznaczać podwojenia spółgłoski. W przypadku liter ג, ד, ת formy גּ, דּ, תּ z dageszem lane zapisuje się tak samo jak formy bez dagesza, tzn. g, d, t. W przypadku zaś liter ב, כ, פ formy בּ, כּ, פּ z dageszem lane zapisuje się odmiennie – w transkrypcji będą to odpowiednio bez dagesza: w, ch, f, zaś z dageszem: b, k, p. Dla tych sześciu spółgłosek zapis z dageszem oznacza dagesz lane niemal zawsze, gdy spółgłoska stoi na początku wyrazu oraz zawsze gdy znajduje się w środku lub na końcu wyrazu po szwa. Gdy któraś z tych sześciu spółgłosek występuje w środku lub na końcu wyrazu po spółgłosce, wtedy zapis z dageszem oznacza dagesz forte i podwojenie danej spółgłoski.
    W przypadku ו zapis z dageszem (וּ) może oznaczać zarówno podwojenie spółgłoski (ww), jak i samogłoskę u (tzw. szurek). Zapis וּ oznacza u, gdy jest bez samogłoski; ma to miejsce zawsze na początku i końcu wyrazu oraz często w środku. Zapis וּ oznacza ww wyłącznie w środku wyrazu, gdy ma samogłoskę, np. וֶּ (-wwe-).
    Spółgłoskę ה znajdującą się na końcu wyrazu z reguły w transkrypcji się pomija, wyjątek jest wtedy, gdy występuje ona z kropką (הּ), zwaną wówczas mappik, a nie dagesz – wtedy transkrybuje się ją jako -h.
  • [6] Jeżeli שׂ występuje bez znaku samogłoski lub szwa to transkrybuje się jako so, gdy występuje ze znakiem samogłoski lub szwa (np. שְׂ, שֶׂ, שַׂ) to transkrybuje się jako s.
  • [7] w pozycji na końcu wyrazu jako -ej.
  • [8] w pozycji na końcu wyrazu jako -aj.
  • [9] Na końcu wyrazu zawsze oznacza o. W środku wyrazu może to być -o-, -wo- lub -ow-: -o- zapisuje sie jeżeli występuje pomiędzy dwoma spółgłoskami (np. טוֹב – tow), -wo- jeżeli znajduje się po samogłosce a przed spółgłoską (np. עָוֹן – awon), -ow- zaś jeżeli znajduje się po spółgłosce i przed samogłoską (tzn. gdy וֹ ma samogłoskę, np. לוֶֹה – lowe).
  • [10] Jako o w następujących przypadkach: w sylabie nieakcentowanej zakończonej spółgłoską; przed spółgłoską z dageszem forte; w sylabie zakończonej spółgłoską (za wyjątkiem sylab zakończonych א lub ה) znajdującej się przed dywizem (makkef); przed szwa złożonym (tj.: ֲ, ֱ, ֳ).
  • [11] stosowane w zapisie obcych słów.
  • [12] stosowane do zapisu nazw arabskich, odpowiada literze ذ
  • [13] stosowane do zapisu nazw arabskich, odpowiada literze ث
  • [14] stosowane do zapisu nazw arabskich, odpowiada literze خ
  • [15] stosowane do zapisu nazw arabskich, odpowiada literze ص
  • [16] stosowane do zapisu nazw arabskich, odpowiada literze غ


Rodzajnik ha zapisuje się w transkrypcji z dywizem. Jeżeli znajduje się on w pierwszym wyrazie nazwy własnej, to zapisuje się go wielką literą, gdy znajduje się w kolejnych wyrazach, to zapisuje się go małą literą; wyraz znajdujący się po tym rodzajniku zapisuje się wielką literą, np. הָעֹגֶן → Ha-Ogen, אַיֶּלֶת הַשַּׁחַר‎‎ → Ajjelet ha-Szachar. Podobnie zapisywane są inne przedrostki, np. רִאשׁוֹן לְצִיּוֹן → Riszon le-Cijjon. Rodzajnik al- (אל), czasem zapisywany jako el- (אֶל), stosowany w nazwach pochodzenia arabskiego, zapisywany jest oryginalnie z dywizem, również z dywizem zapisuje się go w transkrypcji stosując wielką literę tylko wtedy, gdy znajduje się na początku nazwy, np. אֻםּ אֶל-פַחְם‎‎ → Umm el-Fachm, בִּיר אל-מַכְּסוּר → Bir al-Maksur.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Opracowanie własne na podstawie:
    S. Wronka, Transliteracja i transkrypcja alfabetu hebrajskiego
    Zasad stosowanej transkrypcji w nazwach z obszaru Izraela zamieszczonych w Nazewnictwie geograficznym świata. Zeszyt 2. Bliski Wschód
    en:Dagesh (usciślenie zasad stosowania dageszu)
    en:Niqqud (uściślenie zasad stosowania znaków diakrytycznych)
    en:Shva (uścislenie zasad stosowania samogłoski zredukowanej)
    en:Geresh (zapisy dla obcych liter)
  2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 maja 2005 r. w sprawie sposobu transliteracji imion i nazwisk osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych zapisanych w alfabecie innym niż alfabet łaciński