Adelajda Burgundzka

Święta
Adelajda Burgundzka

cesarzowa
Data urodzenia	931
Data i miejsce śmierci	16 grudnia 999 Seltz
Czczona przez	Kościół katolicki
Kanonizacja	1097 przez Urbana II
Wspomnienie	16 grudnia
Atrybuty	miniatura kościoła, insygnia władzy królewskiej
Patronka	osób znieważanych, panien młodych, księżniczek, cesarzowych, rodzicielstwa, rodziców z dużą liczbą dzieci, ojczymów i macoch, wygnańców, więźniów, wdów i powtórnych małżeństw

królowa Włoch
Okres	od 947 do 950
Jako żona	Lotara II
królowa Włoch i Niemiec
Okres	od 951 do 973
Jako żona	Ottona I
cesarzowa Świętego Cesarstwa Rzymskiego
Okres	od 962 do 973
Jako żona	Ottona I
Dane biograficzne
Dynastia	Welfowie
Ojciec	Rudolf II (król Burgundii)
Matka	Berta Szwabska
Mąż	Lotar II od ok. 946 do 22 listopada 950
Dzieci	Emma
Mąż	Otton I Wielki od 951 do 7 maja 973
Dzieci	Henryk Bruno Otto II Matylda

Święta Adelajda, Adelajda Włoska (ur. 931, zm. 16 grudnia 999 w Seltz), córka króla Burgundii Rudolfa II i Berty Szwabskiej, córki księcia Szwabii Burcharda II. Królowa rzymska (Niemiec), a następnie cesarzowa Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Życiorys

Około 946 została żoną Lotara II (926/928 – 22 listopada 950), syna Hugona Włoskiego i Hildy. Małżeństwo z synem przeciwnika jej ojca służyć miało pogodzeniu się obu rodów. Lotar i Adelajda mieli razem jedną córkę, Emmę (ok. 948 – ?), żonę króla Franków Zachodnich Lotara.

Lotar zmarł już około 950 r. Niektórzy uważali, że został otruty przez jednego ze swoich konkurentów, Berengara z Ivrei. Berengar, chcąc wzmocnić swoją pozycję we Włoszech, usiłował zmusić Adelajdę do ślubu z jego synem, Adalbertem. Adelajda odmówiła i uciekła. Została jednak złapana i uwięziona na 4 miesiące w Como. Udało jej się jednak uciec. Adelajda znalazła schronienie w Canossie, na dworze hrabiego Adalberta Atto. Miasto zostało rychło oblężone przez Berengara. Adelajda wysłała wówczas prośbę o pomoc do króla Niemiec Ottona I (23 listopada 912 – 7 maja 973), syna króla Niemiec Henryka I Ptasznika i Matyldy von Ringelheim, córki hrabiego Dietricha.

Adelaida z drugim mężem – Ottonem I

Otton rychło zebrał armię i wyruszył do Italii. W 951 r. w Pawii spotkał się z Adelajdą i pojął ją za żonę. Otton i Adelajda mieli razem czworo dzieci, z których dwoje dożyło lat sprawnych:

• Henryk (952/953 – 7 kwietnia po 954)
• Bruno (953/954 – 8 września 957)
• Matylda (grudzień 954 – 2 lipca 999), ksieni w Quedlinburgu
• Otton II (955 – 7 grudnia 983), cesarz rzymski

Berengar został szybko pokonany i w 952 r. musiał złożyć hołd Ottonowi. W 960 r. Berengar z synem rozpoczęli wojnę z papieżem Janem XII. Jan poprosił o pomoc Ottona, który ponownie wyprawił się do Italii i w 963 r. uwięził Berengara i zabrał go ze sobą do Niemiec. Podczas tej wyprawy, 2 lutego 962 r. w Rzymie, papież Jan ukoronował Ottona i Adelajdę koroną cesarską. Adelajda umocniła swoją pozycję na dworze w 953 r., kiedy syn Ottona z pierwszego małżeństwa, Ludolf, zbuntował się przeciwko ojcu. Rychła śmierć Ludolfa otworzyła drogę do tronu potomstwu Adelajdy. W 966 r. wyruszyła wraz z mężem na jego trzecią wyprawę za Alpy i towarzyszyła mu tam przez kolejne sześć lat.

Otton I zmarł w 973 r. i tron objął syn jego i Adelajdy, Otton II. Cesarzowa-wdowa posiadała jeszcze przez kilka lat silne wpływy na dworze. Pozycja Adelajdy była jednak solą w oku dla jej synowej, bizantyjskiej księżniczki Teofano. W wyniku jej nacisków Adelajda musiała w 978 r. opuścić dwór syna. Kolejne lata życia Adelajda spędzała w Italii lub na dworze swojego brata, Konrada Burgundzkiego. Dzięki jego staraniom polepszyły się relacje Adelajdy z synem. W 983 r. Otton mianował matkę jego wicekrólem w Italii. Zmarł jednak jeszcze w tym samym roku.

Tron objął wówczas nieletni syn Ottona II, Otton III. Regentkami w imieniu małego króla zostały Adelajda i Teofano. Od razu wybuchł między nimi konflikt, w wyniku którego Adelajda została zmuszona do rezygnacji ze stanowiska regentki i musiała udać się na wygnanie. Teofano zmarła jednak w 991 r. i Adelajda na powrót została regentką. Pomagał jej wówczas arcybiskup Moguncji Willigis. W 995 r. Otton doszedł do lat sprawnych i Adelajda wycofała się z życia politycznego, poświęcając się działalności charytatywnej.

Adelajda utrzymywała bliskie kontakty z opactwem Cluny, centrum reform kościelnych, zwłaszcza zaś z opatami Majolusem i Odilem. Pod koniec życia osiadła w ufundowanym przez siebie klasztorze Seltz niedaleko Kolonii. Całe dnie spędzała na modlitwie, ale nigdy nie została zakonnicą. W 999 r. wyruszyła do Burgundii, by wesprzeć swojego bratanka, Rudolfa III, w walce z buntownikami. Zmarła w trakcie podróży 16 grudnia 999 r. w klasztorze w Seltz w Alzacji, na kilka dni przez rokiem 1000, w którym cesarzowa oczekiwała powtórnego przyjścia Chrystusa.

Kanonizowana w 1097 przez papieża Urbana II. Jest patronką osób znieważanych, panien młodych, księżniczek, cesarzowych, rodzicielstwa, rodziców z dużą liczbą dzieci, ojczymów i macoch, wygnańców, więźniów, wdów i powtórnych małżeństw. Przedstawiana jest kiedy rozdaje jedzenie ubogim, z miniaturą kościoła w ręku, z insygniami władzy królewskiej, często na pokładzie statku. Jej święto przypada 16 grudnia.

W ikonografii przedstawiana jest w stroju cesarskim z insygniami władzy. Jej atrybuty to księga świadcząca o życiu według prawd ewangelicznych, model opactwa nawiązujący do dokonanej fundacji klasztoru i lilia będąca symbolem czystości po wybraniu życia zakonnego.

Zobacz też

• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• modlitwa za pośrednictwem świętego

Bibliografia

• Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 1: A-C. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 36. ISBN 83-7097-271-3.
• Józef Marecki, Lucyna Rotter: Jak czytać wizerunki świętych leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009. ISBN 978-83242-0910-1. (pol.).