Bergen

Bergen
	miasto / gmina
	; Widok Bergen
Herb	Flaga
Państwo	Norwegia
Region	Vestlandet
Okręg	Vestland
Siedziba	Bergen
Kod statystyczny	1201
Burmistrz	Marte Mjøs Persen
Powierzchnia	465,32 km²
Populacja (2023); • liczba ludności	; 289 330
• gęstość	622 os./km²
	Adres urzędu:Bergen rådhus; 5020 BERGEN
	Położenie na mapie Norwegii Bergen
	Położenie na mapie Europy Bergen
	Położenie na mapie Vestlandu Bergen
	60°23′N 5°20′E/60,383333 5,333333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Bergen – norweskie miasto i gmina leżąca w okręgu Vestland, na styku mórz Północnego i Norweskiego.

Bergen jest drugim co do wielkości miastem kraju, liczy 289 330 mieszkańców (2023)^[1]. Nazywane jest bramą do fiordów i znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia

Założone w 1070 (lub 1069) roku, przez Olafa III, pod nazwą Bjorgvin. Była to osada rybacko-kupiecka. W XII-XIII w. główny ośrodek polityczny Norwegii (siedziba biskupa, rezydencja królewska, miejsce koronacji), formalna stolica od 1217 roku. Od połowy XIII w. port o znaczeniu międzynarodowym. W latach 1343–1560 działała tu faktoria niemieckiej Hanzy. Ostatni dom kupiecki został zamknięty w roku 1764, ponad 200 lat po załamaniu potęgi Hanzy. Do połowy XIX w. największe miasto i główny port Norwegii. Od drugiej połowy XVIII w. także ważny ośrodek życia naukowego i kulturalnego kraju. Miasto ucierpiało podczas II wojny światowej, spłonął wtedy zabytkowy budynek teatru na Sverresgate, pierwsza scena Norwegii założona w roku 1851 przez skrzypka Ole Bulla^[2].

Gospodarka

Obecnie największy port rybacki kraju, duży port handlowy i pasażerski. Jest to drugie, po Oslo, miasto co do znaczenia gospodarczego i wielkości. Rozwinięte są takie gałęzie przemysłu jak:

stoczniowy
spożywczy (głównie rybny)
włókienniczy
maszynowy
rafineryjny

Transport

Połączenia lotnicze realizuje port lotniczy Bergen-Flesland. Miasto jest ważnym węzłem kolejowym i punktem końcowym linii Bergensbanen. Dworzec w Bergen obsługuje połączenia dalekobieżne i lokalne w systemie SKM. Miasto posiada szybki tramwaj, nadto dysponuje dobrze rozwiniętą siecią autobusową. Miasto jest połączone ze szczytem góry Fløyen kolejką górską Fløibanen, natomiast ze szczytem Ulriken – kolejką linową Ulriksbanen^[3].

W Bergen rozpoczyna się (kończy) historyczna – ustanowiona w 1908 roku^[4] – trasa morska do położonego poza północnym kołem podbiegunowym miasta Kirkenes^[5]. Codzienne połączenia promowe są obsługiwane przez norweskie linie Hurtigruten.

Nauka i kultura

Bergen to ośrodek naukowy i kulturalny. Z wyższych uczelni warto wymienić uniwersytet (założony w 1948) i Wyższą Szkołę. Ponadto wybudowano konserwatorium, instytut morski, muzea (m.in. Muzeum Historyczne i skansen Gamle Bergen). Corocznie odbywa się tu festiwal muzyczny Festspillene, zapoczątkowany w 1898 przez E.H. Griega. W mieście działa też Scena Narodowa (Den Nationale Scene).

Atrakcje turystyczne

Liczne kościoły, głównie protestanckie, m.in.: Mariakirken w stylu romańskim (XII, XIII w.), katedra św. Olafa (XII, XVI, XIX w.), kościół Św. Krzyża, zbudowany w stylu renesansowym (XVI w.), oraz również renesansowy kościół Nyrkirken (XVIII w.). Oprócz kościołów warto zwiedzić: ratusz (XVI w.), szpital trędowatych Św. Krzyża (XVI, XVIII w.), bramę miejską (XVII w.), zamek Bergenhus (XIII w.) ze słynną salą Haakona IV, wieżę Rosenkrantza (XVI w.), pałac Damsgaard (XVIII w.), rezydencję królewską Gamlehaugen. Ponadto liczne drewniane domy mieszkalne z XVIII w., a wśród nich słynny zespół drewnianej zabudowy Bryggen (dwupiętrowe domy o wąskich fasadach zwróconych ku morzu) oraz gmachy użyteczności publicznej z XIX i XX w. W pobliżu znajduje się drewniany kościół w Fantoft, z XII w. Na szczególne wyróżnienie zasługują również liczne muzea i inne obiekty, jak choćby:

Muzeum Hanzeatyckie – powstało w 1872 r. i jest jednym z najstarszych w Norwegii. Jest to jednak tylko rekonstrukcja, gdyż prawdziwe domy spłonęły w XVIII wieku.
Muzeum Historyczne.
Muzeum Morskie – akwarium z jedną z największych kolekcji fauny morskiej w Europie.
Targ Rybny pod gołym niebem (słynny Fisketorget), gdzie można zawsze kupić świeże ryby z okolicznych połowów, zjeść rybne przetwory i kanapki z krewetkami czy też łososiem.
Ważną atrakcją miasta jest również kolej linowo-terenowa (funikular) – Fløibanen, łącząca miasto ze szczytem góry Fløyen.

Coroczne festiwale muzyki i folkloru norweskiego przyciągają sporą liczbę turystów.

Gmina Bergen

Gmina Bergen jest 216. norweską gminą pod względem powierzchni.

Demografia

Według danych z roku 2005 gminę zamieszkiwało 239 209 osób. Gęstość zaludnienia wynosi 514,07 os./km². Pod względem zaludnienia Bergen zajmuje 2. miejsce wśród norweskich gmin.

	kobiety	mężczyźni	razem
ludność stan na 1 stycznia 2005
osób	117 900	121 309	239 209
%	49,29%	50,71%	100%

	podstawowe	średnie	wyższe	nieznane
wykształcenie stan na 1 października 2004
osób	29 859	97 585	56 487	5775
%	15,74%	51,44%	29,78%	3,04%

Edukacja

Według danych z 1 października 2004:

liczba szkół podstawowych (norw. grunnskolar): 98
liczba uczniów szkół podstawowych: 31 283
ośrodek uniwersytecki (Uniwersytet w Bergen): ok. 20 000 studentów.

Władze gminy

Według danych na rok 2011 administratorem gminy (norw. rådmann) jest Monica Mæland, natomiast burmistrzem (norw. ordfører, d. borgermester) jest Gunnar Bakke.

Torget (czyli Targ) w pobliżu Bryggen

Sport

Z tym tematem związana jest kategoria: Sport w Bergen.

Fana IL – klub sportowy
FIK BFG Fana – klub lekkoatletyczny
IL Gular – klub lekkoatletyczny
IL Norna-Salhus – klub lekkoatletyczny
Fana Stadion – stadion klubów Fana IL, FIK BFG Fana, IL Gular
SK Brann – klub piłkarski
- Brann Stadion – stadion klubu
Nyborg VBK – klub piłki siatkowej mężczyzn

Osoby związane z Bergen

Edvard Grieg – kompozytor, pianista i dyrygent epoki romantyzmu
Anne-Grete Strøm-Erichsen – burmistrz miasta w latach 1999–2000
Gunnar Staalesen – norweski pisarz, autor powieści kryminalnych
Varg Vikernes – artysta blackmetalowy. Założyciel projektu Burzum
Roger Tiegs – artysta blackmetalowy. Założyciel grupy Gorgoroth
Ørjan Stedjeberg - artysta blackmetalowy. Założyciel grupy Taake
Bard i Vegard Ylvisaker (Ylvis) – norwescy piosenkarze i komicy
Kygo – norweski producent muzyczny, DJ i remikser
Alan Walker – norweski producent muzyczny
Aurora Aksnes – norweska piosenkarka

Zobacz też

Przypisy

↑ 07459: Alders- og kjønnsfordeling i kommuner, fylker og hele landets befolkning (K) 1986 - 2023. Statistikkbanken [online], SSB [dostęp 2023-08-13] (norw.).
↑ Przewodniki Baedeker – Skandynawia, 2007, Wydawnictwo Pascal sp. z o.o., s. 196, ISBN 978-3-8297-6494-0.
↑ Nye Ulrikens første turister. [dostęp 2011-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-29)]. (norw.).
↑ Hurtigruten [online], hurtigruten.com [dostęp 2020-12-15] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-11] .
↑ Hurtigruten [online], hurtigruten.com [dostęp 2020-12-15] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-28] .

Bibliografia

dane liczbowe: Statistisk sentralbyrå
dane adresowe i dotyczące władz: Kommunenøkkelen

Linki zewnętrzne

Strona turystyczna o Bergen (ang.)
Oficjalna strona linii Hurtigruten (ang.)

[1] 07459: Alders- og kjønnsfordeling i kommuner, fylker og hele landets befolkning (K) 1986 - 2023. Statistikkbanken [online], SSB [dostęp 2023-08-13] (norw.).

[2] Przewodniki Baedeker – Skandynawia, 2007, Wydawnictwo Pascal sp. z o.o., s. 196, ISBN 978-3-8297-6494-0.

[3] Nye Ulrikens første turister. [dostęp 2011-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-29)]. (norw.).

[4] Hurtigruten [online], hurtigruten.com [dostęp 2020-12-15] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-11] .

[5] Hurtigruten [online], hurtigruten.com [dostęp 2020-12-15] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-28] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]