Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst

Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst
Pełne imię i nazwisko	Chlodwig Karl Victor, Hohenlohe-Schillingsfürst
Data urodzenia	31 marca 1819
Data śmierci	6 lipca 1901
	Kanclerz Rzeszy i premier Prus
Okres	od 29 października 1894; do 17 października 1900
Poprzednik	Leo von Caprivi
Następca	Bernhard von Bülow
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chlodwig Karl Victor, Hohenlohe-Schillingsfürst, książę Raciborza i Corvey (Westfalia) (ur. 31 marca 1819, zm. 6 lipca 1901) – niemiecki polityk, kanclerz Rzeszy i premier Prus. Członek rodu Hohenlohe.

Życiorys

Urodził się w Schillingsfürst w Bawarii. Pochodził z mieszanej rodziny katolicko-protestanckiej (ojciec był katolikiem, a matka protestantką), ale został wychowany w religii katolickiej. Karierę zaczął od pruskiej służby dyplomatycznej – przebywał m.in. we Francji, Szwajcarii oraz we Włoszech.

W 1845 r. został dziedzicznym członkiem Izby Wyższej bawarskiego Parlamentu, taka pozycja stała w kolizji z jego pruską karierą urzędniczą. Dlatego też wystąpił ze służby pruskiej w 1846 r.

W czasie rewolucji 1848 r. sympatyzował z liberałami; popierał ideę zjednoczenia Niemiec. Dlatego też podjął się zadania ogłoszenia dworom: rzymskiemu, florenckiemu i ateńskiemu objęcia przez arcyksięcia austriackiego Jana godności regenta zjednoczonych Niemiec.

W tym okresie Hohenlohe skupiał się głównie na zarządzaniu swymi posiadłościami. W 1859 r. odwiedził Rzym oraz Berlin i Anglię. Po wojnie prusko-austriackiej opowiadał się za ściślejszą unią z Prusami. Król Ludwik II był jednak przeciwny jakiemukolwiek uszczupleniu swej władzy; zdanie zmienił dopiero po tym, jak Bismarck spłacił jego długi i wsparł go nowymi funduszami. 31 grudnia 1866 r. książę został mianowany ministrem ds. dworu królewskiego oraz spraw zagranicznych i szefem rady ministrów.

Jako głowa bawarskiego rządu czuwał nad scaleniem państw południowoniemieckich z resztą kraju, stając się po Bismarcku jedną z najważniejszych osób w państwach niemieckich. Zajmował się też reorganizacją armii bawarskiej na wzór pruski, przyczynił się do utworzenia Parlamentu Ceł (Zollparlament), w którym został wiceprezydentem. Na początku 1870 r. został zmuszony do odejścia przez koalicję antypruską.

Mimo że nie pełnił wówczas żadnej znaczniejszej funkcji, nadal wywierał osobisty wpływ na dwory w Monachium i w Berlinie. Po zjednoczeniu Niemiec został wybrany do Reichstagu, w którym został wicemarszałkiem. Brał udział w utworzeniu nowej partii o nazwie Liberalna Partia Cesarska, która skupiała się na wspieraniu instytucji cesarstwa oraz na opozycji wobec katolickiej Partii Centrum. Hohenlohe popierał Bismarcka w jego polityce antypapieskiej (Kulturkampf), podsunął mu także myśl zakazania działalności Towarzystwa Jezusowego. W 1872 r. Bismarck chciał, aby Hohenlohe został cesarskim posłem do Watykanu, papież odmówił jednak jego przyjęcia. W 1873 r. książę rozpoczął pracę jako ambasador w Paryżu, gdzie pozostawał przez 7 lat. W 1878 r. był członkiem delegacji niemieckiej na Kongresie Berlińskim. W 1880 r. po śmierci Bernharda Ernesta von Bülowa – ministra spraw zagranicznych, potem po dymisji Józefa Marii von Radowitza został wezwany do Berlina, aby tymczasowo (od kwietnia do sierpnia) 1880 pełnić funkcję szefa resortu spraw zagranicznych oraz zastępować Bismarcka podczas jego nieobecności spowodowanej chorobą.

W 1885 r. został gubernatorem Alzacji i Lotaryngii, przyczynił się do pewnego załagodzenia postawy miejscowej ludności wobec władzy niemieckiej. Pozostawał w Strasburgu do października 1894 roku, kiedy to objął stanowisko kanclerza. W czasie sprawowania urzędu nie był zbyt aktywnym politykiem, rzadko zabierał głos w parlamencie, a większą część pracy wykonywali jego ministrowie. 17 października 1900 r. Hohenlohe zrezygnował ze stanowiska. Zmarł 6 lipca 1901 w Bad Ragaz, w kantonie St. Gallen w Szwajcarii.

Ordery

Order Książęcy Domowy Feniksa (Hohenlohe)^[1]
Order Orła Czarnego z brylantami (1890, Prusy)^[2]
Order Orła Czarnego (1878, Prusy)
Order św. Jana (Prusy)^[2]
Order Domowy Ernestyński (Saksonia)^[2]^[1]
Order Alberta Niedźwiedzia I kl. (Anhalt)^[2]
Order Wierności (Badenia)^[2]
Order św. Huberta (Bawaria)^[2]
Order Zasługi Korony I kl. (Bawaria)^[2]
Order Korony Wendyjskiej I kl. w rudzie (Meklemburgia)^[2]
Order Domowy i Zasługi I kl. (Oldenburg)^[2]
Order Korony Rucianej (Saksonia)^[2]
Order Sokoła Białego I kl. (Saksonia-Weimar)^[2]
Order Osmana I kl. z brylantami (Turcja)^[2]
Order Złotego Runa (1896, Austro-Węgry)^[3]
Order św. Stefana I kl. z brylantami (1900, Austro-Węgry)^[3]
Order św. Stefana I kl. (1868, Austro-Węgry)^[2]^[3]
Order św. Grzegorza I kl. (St. Apostolska)^[2]^[1]
Order Karola III z łańcuchem (Hiszpania)^[2]
Order Wieży i Miecza z łańcuchem (Portugalia)^[2]
Order Lwa Niderlandzkiego I kl. (Holandia)^[2]
Order Legii Honorowej I kl. (Francja)^[2]
Order św. Maryna I kl. (San Marino)^[2]
Order Korony I kl. (Wirtembergia)^[2]
Order Sławy I kl. (Tunezja)^[2]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Archiv für Hohenlohische Geschichte. Oehringen: 1860, s. 84. (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Handbuch über Königlich Preussischen Hof und Staat. Berlin: 1895, s. 63. (niem.).
↑ ^a ^b ^c Hof- und Staats-Handbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń: 1901, s. 56, 59. (niem.).

Literatura

Günter Richter: Hohenlohe zu-Schillingsfürst, Chlodwig Fürst zu, [w:] Neue Deutsche Biographie 9 (1972), S. 487–489

[arch-1] Archiv für Hohenlohische Geschichte. Oehringen: 1860, s. 84. (niem.).

[hs-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Handbuch über Königlich Preussischen Hof und Staat. Berlin: 1895, s. 63. (niem.).

[aus-3] Hof- und Staats-Handbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń: 1901, s. 56, 59. (niem.).

[bezpartyjny-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ bezpartyjny

[Zentrum-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zentrum

[SPD-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ SPD

[DVP-7] DVP

[NSDAP-8] NSDAP

[CDU-9] CDU

[1]

[2]

[3]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

[F]

Pierwsi Ministrowie Elektoratu Brandenburgii	Eberhard von Danckelman
Ministrowie Stanu Królestwa Prus (1702–1802)	Johann Kasimir Kolbe von Wartenberg Heinrich Rüdiger von Ilgen Friedrich Wilhelm von Grumbkow Heinrich von Podewils Georg Dietloff von Arnim-Boitzenburg Karl Wilhelm von Finck und Finckenstein Friedrich Anton von Heynitz Friedrich Wilhelm von Arnim
Szef Ministrów Prus (1802–1848)	Christian von Haugwitz Karl August von Hardenberg Christian von Haugwitz Karl Friedrich von Beyme Karl August von Hardenberg Heinrich Friedrich Karl vom und zum Stein Karl Friedrich Ferdinand Alexander von Dohna-Schlobitten Karl August von Hardenberg Otto von Voß Carl Friedrich Heinrich von Wylich und Lottum Ludwig Gustav von Thile
Premier Prus (1848–1918)	Adolf Heinrich von Arnim-Boitzenburg Gottfried Ludolf Camphausen Rudolf Ludwig Cäsar von Auerswald Ernst von Pfuel Friedrich Wilhelm von Brandenburg Otto Theodor von Manteuffel Karl Anton von Hohenzollern-Sigmaringen Adolf zu Hohenlohe-Ingelfingen Otto von Bismarck Albrecht von Roon Otto von Bismarck Leo von Caprivi Botho zu Eulenburg Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst Bernhard von Bülow Theobald von Bethmann Hollweg Georg Michaelis Georg von Hertling Maximilian von Baden
Premier Prus (1918–1932)	Friedrich Ebert Paul Hirsch Otto Braun Adam Stegerwald Otto Braun Wilhelm Marx Otto Braun
Komisarz Rzeszy (1932–1933)	Franz von Papen Kurt von Schleicher Franz von Papen
Premier Prus (1933–1945)	Franz von Papen Hermann Göring

Związek Północnoniemiecki (1866–1871) Bundeskanzler	Otto von Bismarck^[A] (1867–1871)
Cesarstwo Niemieckie (1871–1918) Reichskanzler	Otto von Bismarck^[A] (1871–1890) Leo von Caprivi^[A] (1890–1894) Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst^[A] (1894–1900) Bernhard von Bülow^[A] (1900–1909) Theobald von Bethmann Hollweg^[A] (1909–1917) Georg Michaelis^[A] (1917) Georg von Hertling^[B] (1917–1918) Max von Baden^[A] (1918)
Rzesza Niemiecka (Republika Weimarska) (1918–1933) Reichskanzler	Friedrich Ebert^[C] (1918–1919) Philipp Scheidemann^[C] (1919) Gustav Bauer^[C] (1919–1920) Hermann Müller^[C] (1920) Konstantin Fehrenbach^[B] (1920–1921) Joseph Wirth^[B] (1921–1922) Wilhelm Cuno^[A] (1922–1923) Gustav Stresemann^[D] (1923) Wilhelm Marx^[B] (1923–1925) Hans Luther^[D] (1925–1926) Wilhelm Marx^[B] (1926–1928) Hermann Müller^[C] (1928–1930) Heinrich Brüning^[B] (1930–1932) Franz von Papen^[B] (1932) Kurt von Schleicher (1932–1933) Adolf Hitler^[E] (1933)
III Rzesza (1933–1945) Reichskanzler	Adolf Hitler^[E] (1933–1945) Joseph Goebbels^[E] (1945) Johann Ludwig Graf Schwerin von Krosigk^[E] (1945)
Republika Federalna Niemiec (1949–1990) i zjednoczone Niemcy (Republika Federalna Niemiec) (od 1990) Bundeskanzler	Konrad Adenauer^[F] (1949–1963) Ludwig Erhard^[F] (1963–1966) Kurt Georg Kiesinger^[F] (1966–1969) Willy Brandt^[C] (1969–1974) Helmut Schmidt^[C] (1974–1982) Helmut Kohl^[F] (1982–1998) Gerhard Schröder^[C] (1998–2005) Angela Merkel^[F] (2005–2021) Olaf Scholz^[C] (od 2021)