Choisya
 Choisya ternata | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Choisya | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Choisya Kunth F.W.H.von Humboldt, A.J.A.Bonpland & C.S.Kunth, Nov. Gen. Sp. 6: 4 (1823)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
C. ternata Kunth[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Choisya – rodzaj roślin z rodziny rutowatych. Obejmuje 6 gatunków[3]. Zasięg rodzaju obejmuje środkowy i północny Meksyk oraz południowo-zachodnią część Stanów Zjednoczonych (stany Arizona, Nowy Meksyk i Teksas)[3][5]. Rośliny te rosną w formacjach pustynnych i w widnych lasach[5].
Rośliny te uprawiane są na obszarach o ciepłym klimacie jako ozdobne, zwłaszcza Choisya ternata. Walorem tych roślin jest obfite kwitnienie, pachnące kwiaty, zimozielone ulistnienie[6] oraz odporność na suszę i warunki miejskie[5]. Wyhodowano także odmiany ozdobne o liściach żółtych (Ch. ternata 'Sundance' i Ch. × dewitteana 'Aztec Pearl')[6][5]. W warunkach Europy Środkowej uprawiane bywają jako rośliny doniczkowe w szklarniach[7].
Nazwa rodzaju upamiętnia szwajcarskiego botanika – Jacquesa Denysa Choisy'ego (1799–1859)[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Kwiaty
- Pojedyncze lub skupione w szerokich, spłaszczonych od góry wiechach wyrastających na końcach pędów i w kątach liści. Kwiaty są obupłciowe, zwykle pięciokrotne, rzadziej czterokrotne, z zielonymi działkami kielicha i białymi płatkami korony[8][5]. Pręciki występują zwykle w liczbie 10[5]. Nitki pręcików są w dole spłaszczone, w górze szydłowate, pylniki krótsze od nitek, jajowate. Dysk miodnikowy poduszeczkowaty. Górna zalążnia na gynoforze[8], pięciokomorowa. W każdej z komór znajdują się po dwa zalążki. Szyjka słupka jest krótka i zwieńczona jest znamieniem główkowatym z pięcioma łatkami[8].
- Owoce
- Rozpadają się na 2–5 mieszków połączonych nasadami, każdy z pojedynczym lub dwoma nasionami. Nasiona eliptycznonerkowate[8].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj z podrodziny Toddalioideae z rodziny rutowatych Rutaceae[9].
- Wykaz gatunków[3]
- Choisya arizonica Standl.
- Choisya dumosa (Torr. & A.Gray) A.Gray
- Choisya katherinae C.H.Müll.
- Choisya neglecta C.H.Müll.
- Choisya palmeri Standl.
- Choisya ternata Kunth
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-02-15] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-02-15] (ang.).
- ↑ a b c d e Choisya Kunth. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-02-15].
- ↑ Choisya. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-02-15].
- ↑ a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 367. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 196, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz, Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 377, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599.
- ↑ a b c d e K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. X. Flowering Plants. Eudicots. Heidelberg, Dordrecht, London, New York: Springer, 2011, s. 328. ISBN 978-3-642-14396-0.
- ↑ Genus: Choisya Kunth. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-02-15].