Diecezja łucka

Diecezja łucka
	; Katedra św. św. Piotra i Pawła w Łucku
Państwo	Ukraina
Siedziba	Łuck
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Metropolia	lwowska
Katedra diecezjalna	Kościół katedralny pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła
Biskup diecezjalny	Witalij Skomarowski
Biskup senior	Marcjan Trofimiak
	Dane statystyczne
Liczba wiernych	29 850
Liczba kapłanów; • w tym diecezjalnych; • w tym zakonnych	; 15; 7
Liczba dekanatów	2
Liczba parafii	36
Powierzchnia	40.300 km²
	Położenie na mapie Ukrainy Łuck
	Położenie na mapie obwodu wołyńskiego Łuck
	Położenie na mapie Łucka Łuck
	50°44′17,9″N 25°19′11,7″E/50,738306 25,319917
	Strona internetowa

Diecezja łucka (łac. Dioecesis Luceoriensis, ukr. Луцька дієцезія) – diecezja rzymskokatolicka na Ukrainie. Wchodzi w skład metropolii lwowskiej.

Historia

1225 – pierwsze misje oo. dominikanów w Łucku
1375 – powstanie arcybiskupstwa halickiego i przyznanie kościołowi we Włodzimierzu praw katedralnych
15 czerwca 1390 – król Jagiełło ufundował dla dominikanów kościół i klasztor pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Łucku, uposażając go wsią Horodnica koło Dubna
ok. 1404 – z inicjatywy wielkiego księcia litewskiego Witolda zostaje erygowana diecezja łucka
3 lutego 1418 – list wielkiego księcia litewskiego Witold do papieża Marcina V, w którym skarży się na ingerencję arcybiskupa metropolity lwowskiego Jana Rzeszowskiego w sprawy diecezji włodzimierskiej na Wołyniu.
19 grudnia 1425 – połączenie diecezji łuckiej i włodzimierskiej
1427 – przeniesienie stolicy diecezji do Łucka; wybudowanie w Łucku drewnianej katedry pw. Trójcy Świętej
1440 – prawosławny książę Fedor (Teodor) Ostrogski funduje katolicki kościół w Ostrogu
1459 – poddanie biskupstwa łuckiego pod zwierzchnictwo metropolii lwowskiej (do XVI wieku)
1539 – rozpoczęcie budowy murowanej katedry pw. Trójcy Świętej
1596 – Unia brzeska, powstanie Kościoła greckokatolickiego
1604 – założenie Kolegium Jezuitów w Łucku
1639 – konsekracja kościoła pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Łucku (późniejszej katedry)
11 stycznia 1690 – mianowanie przez papieża Aleksandra VIII Stefana Antoniego Mdzewskiego biskupem tytularnym Calama i biskupem pomocniczym diecezji łuckiej
1712 – założenie przez bp Aleksandra Benedykta Wyhowskiego seminarium duchownego w Łucku
1749 – koronacja cudownego obrazu Matki Bożej w kościele Dominikanów w Łucku
28 czerwca 1757 – w Brodowie k. Ostroga urodził się Jan Paweł Woronicz, absolwent i wykładowca szkoły jezuitów w Ostrogu, poeta, kaznodzieja; od 1816 r. bp krakowski; abp warszawski i prymas Królestwa Polskiego (1828–1829)
1773 – koronacja cudownego obrazu Matki Bożej Poczajowskiej
1778 – koronacja cudownego obrazu Matki Bożej Latyczowskiej
15 sierpnia 1779 – bp Franciszek Komornicki koronował papieskimi koronami cudowny obraz Matki Bożej w Międzyrzeczu Ostrogskim
5 września 1781 – pożar katedry łuckiej
1787 – ks. bp Feliks Paweł Turski podnosi pojezuicki kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Łucku do rangi katedry
1795 – zniesienie diecezji łuckiej przez carycę Katarzynę II
1798 – połączenie diecezji łuckiej z diecezją żytomierską; utworzona przez papieża Piusa VI diecezja łucko-żytomierska podlegała metropolii mohylowskiej
1866 – zniesienie diecezji kamienieckiej przez cara Aleksandra II
1867 – przekazanie biskupom łucko-żytomierskim przez Stolicę Apostolską administracji nad diecezją kamieniecką
1918–1921 – wskrzeszenie diecezji kamienieckiej i ponowna jej utrata
28 października 1925 – diecezja łucka ponownie odrębną diecezją – bullą „Vixdum Poloniae” papież Pius XI ustalił nowy podział diecezji w Polsce – diecezja łucka została odłączona od żytomierskiej i poddana metropolii lwowskiej, jej nowym ordynariuszem został ks. bp Adolf Piotr Szelążek
1927 – synod diecezji łuckiej (pierwszy po 200 latach) – ustalone zostało prawo partykularne i program pracy duszpasterskiej dla Wołynia
14 grudnia 1927 – papież Pius XI ustanowił św. Teresę od Dzieciątka Jezus patronką diecezji łuckiej
1929 – sprowadzenie do Rożyszcz cudownego obrazu Pana Jezusa Miłosiernego z Tarnorudy
1930 – sprowadzenie z Warszawy do Lubomla cudownego obrazu Matki Bożej Latyczowskiej
1931 – otwarcie Papieskiego Seminarium Wschodniego w Dubnie (zob. Neounia na Wołyniu)
1933 – otwarcie instytutu dla przeszkolenia przystępujących do jedności z Kościołem katolickim duchownych prawosławnych (w ramach neounii)
1936 – utworzenie przez bpa Adolfa P. Szelążka Zgromadzenia Sióstr Św. Teresy od Dzieciątka Jezus (Terezjanki)
1943 – Masowe mordy ludności polskiej na Wołyniu, zginęło kilkadziesiąt tysięcy ludzi, w tym 17 księży (80% parafii zostało zniszczonych)
1944–1947 – przymusowe wysiedlenia Polaków z Wołynia za Bug – kolejna fala represji w stosunku do Kościoła rzymskokatolickiego

II wojna światowa przyniosła diecezji łuckiej ogromne straty. Na 260 księży sprawujących posługę na początku wojny, w latach 1939–1945 zginęło 55, w tym 18 w wyniku represji sowieckich, 17 w wyniku zbrodni niemieckich; także 17 księży i zakonników zabili nacjonaliści ukraińscy; trzej księża zginęli z innych przyczyn. Drugie tyle księży było poszkodowanych w inny sposób. 23 sierpnia 1945 roku w sprawozdaniu przeznaczonym dla Stolicy Apostolskiej kanclerz kurii ks. Jan Szych stwierdził, że „w diecezji łuckiej nie ma katolików”. Jako powody podał zbrodnie sowieckie, niemieckie i nacjonalistów ukraińskich, deportacje do ZSRR, wywózki na roboty do Niemiec oraz przymusowe wysiedlenia ludności polskiej^[1].

3 stycznia 1945 – uwięzienie przez NKWD bpa Adolfa P. Szelążka
15 maja 1946 – zwolnienie z więzienia w Kijowie bp. Adolfa P. Szelążka i deportacja do Polski
9 lutego 1950 – na wygnaniu w Polsce (Zamek Bierzgłowski koło Torunia^[2]) zmarł bp Adolf Piotr Szelążek, ostatni przedwojenny ordynariusz łucki
1958–1959–1962 – zamknięcie ostatnich czynnych kościołów w Równem, Ostrogu i Korcu
3 grudnia 1974 – w Karagandzie zmarł Sługa Boży ks. Władysław Bukowiński, w latach 1939–1945 proboszcz katedry łuckiej
17 września 1977 – we Lwowie umiera Sługa Boży o. Serafin Kaszuba OFM Cap., duszpasterz na Wołyniu w latach 1940–1958
15 grudnia 1980 – otwarcie Muzeum Ateizmu w katedrze łuckiej
12 listopada 1989 – ks. Antoni Andruszczyszyn odprawia pierwszą mszę św. w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Ostrogu
23 września 1990 – pierwsza msza św. w kaplicy w katedrze łuckiej obok czynnej jeszcze ekspozycji Muzeum Ateizmu
16 stycznia 1991 – wznowienie działalności metropolii lwowskiej – metropolitą został ks. prof. abp Marian Jaworski; diecezja łucka wchodzi w skład archidiecezji lwowskiej
31 marca 1991 – poświęcenie katedry w Łucku przez ks. bp. Rafała Kiernickiego OFM Conv.
24 grudnia 1992 – uroczystości ekumeniczne w katedrze łuckiej z udziałem kapłanów obrządku greckokatolickiego i z Kościoła prawosławnego
18 maja 1996 – papież Jan Paweł II odnawia diecezję łucką – administratorem apostolskim diecezji został mianowany metropolita lwowski ks. prof. abp Marian Jaworski
25 marca 1998 – Marcjan Trofimiak mianowany pierwszym ordynariuszem po wznowieniu diecezji
16 maja 1998 – bp Marcjan Trofimiak odbył ingres do katedry łuckiej
14 września 1998 – bp Marcjan Trofimiak konsekrował kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Torczynie, wybudowany w latach 1995–1998
18 sierpnia 2002 – papież Jan Paweł II beatyfikuje dwóch wielkich synów ziemi wołyńskiej, abpa Zygmunta Szczęsnego Felińskiego i ks. Jana Beyzyma
24 czerwca 2005 – bp Marcjan Trofimiak konsekruje nowo zbudowany kościół parafialny w Kamieniu Koszyrskim.
8 października 2005 – bp Marcjan Trofimiak konsekruje nowo zbudowany kościół parafialny pw. św. Tomasza Apostoła w Tomaszgrodzie
13 września 2008 – bp Marcjan Trofimiak konsekruje nowo budowany kościół w Dybyszczu; świątynia zostaje wzniesiona pod kierunkiem ks. Romana Burnika
18 października 2008 – bp Marcjan Trofimiak konsekruje nowo budowany kościół pw. Najświętszego Serca Jezusa w Kostopolu; świątynia zostaje wzniesiona pod kierunkiem ks. kan. Władysława Czajki.
24 lipca 2012 – papież Benedykt XVI przyjął rezygnację bpa Marcjana Trofimiaka z funkcji biskupa łuckiego

Kościół katedralny

- Kościół pw. św. Apostoła Piotra i Pawła w Łucku, to dawna świątynia oo. jezuitów
- 5 września 1781 – Pożar katedry łuckiej
- 1927–1932 – proboszczem katedry łuckiej był ks. kan. Gustaw Jełowicki
- W czasie II wojny światowej proboszczem katedry był błogosławiony ks. Władysław Bukowiński
- 15 grudnia 1980 – Otwarcie Muzeum Ateizmu w katedrze łuckiej
- 31 marca 1991 – Poświęcenie katedry w Łucku przez ks. bp. Rafała Kiernickiego OFM Conv.
- Obecnie proboszczem świątyni katedralnej jest ks. Paweł Chomiak.

Zabytkowe kościoły

- Beresteczko (Берестечко), Ruiny kościoła pw. Świętej Trójcy, 1711-1733
- Dąbrowica (Дубровиця) Kościół pw. św. Jana Chrzciciela, 1740
- Dubno (Дубно), Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, 1629 (obecnie prawosławna cerkiew)
- Dubno (Дубно), Kościół pw. św. Jana Nepomucena 1817-1832
- Hołoby (Голоби), Kościół pw. św. Michała Archanioła, 1711-1728
- Kisielin (Кисилин), ruiny kościoła i klasztoru karmelitów, 1720
- Klewań (Клевань), Kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny, 1630
- Korzec (Корець), Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Antoniego, 1706
- Kowel (Ковель), Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, 1771
- Lubieszów (Любешів), Kościół pw. św. św. Cyryla i Metodego, 1768
- Luboml (Любомль), Kościół pw. Św. Trójcy, 1412
- Łuck (Луцьк), Kościół i klasztor bernardynów, 1752-1792 (obecnie prawosławna katedra Św. Trójcy)
- Łuck (Луцьк), Kościół katedralny pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła, 1616-1637
- Maciejów (Луків), ruiny kościoła pw. św. św. Stanisława i Anny, 1596
- Międzyrzec Korecki (Великі Межирічі), Ruiny kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego, 1725
- Mokwin (Моквин), ruiny kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, 1750
- Niewirków (Невірків), Ruiny kościoła pw. Św. Trójcy, 1807
- Ołyka (Олика), Kolegiata pw. Świętej Trójcy, 1635-1640
- Ołyka (Олика), Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła, 1460
- Ostróg (Острог), Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, 1582
- Ostróg (Острог), Pokapucyński kościół pw. Św. Trójcy, 1769 (obecnie prawosławna cerkiew akademicka)
- Radziechów (Радехів), Kościół pw. Św. Michała, 1701 (obecnie prawosławna cerkiew)
- Równe (Рівне), Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Antoniego, 1899 (obecnie sala koncertowa)
- Stary Czartorysk (Старий Чарторийськ), Kościół podominikański, 1741-1753 (obecnie prawosławny klasztor)
- Szpanów (Шпанів), Ruiny kościoła pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła, 1726
- Tajkury (Тайкури), Ruiny kościoła pw. św. Wawrzyńca, 1710
- Włodzimierz (Володимир), Kościół pw. Rozesłania Apostołów, 1755-1766 (obecnie katedra prawosławna)
- Włodzimierz (Володимир), Kościół pw. św. św. Joachima i Anny, 1752
- Zaturce (Затурці), Kościół pw. Świętej Trójcy, 1642

Dane statystyczne

Do roku 1939 w rzymskokatolickiej diecezji łuckiej było czynnych ponad 300 świątyń, w 2009 było ich zaledwie około 30, z których wszystkie obecnie wymagają kompleksowych remontów. Pozostałe 40 świątyń z tej diecezji które przetrwały do dnia dzisiejszego, zostało odebranych katolikom i są obecnie użytkowane przez różne inne wyznania lub w sposób niezgodny z ich przeznaczeniem, bądź pozostają w ruinie.

Obszar diecezji zamieszkuje obecnie ok. 2,2 mln ludzi, z czego rzymscy katolicy stanowią 1,4%, tj. 30.000 wiernych. Na terenie diecezji znajduje się 36 parafii, w których łącznie pracuje 22 księży – dane z 2005 roku.

Jurysdykcja diecezji łuckiej obejmuje struktury Kościoła rzymskokatolickiego w obwodach rówieńskim i wołyńskim

Dekanaty

Obecnie diecezja łucka dzieli się na dwa dekanaty:

Łuck

Równe

Dekanaty historyczne

W chwili wybuchu II wojny światowej diecezja łucka dzieliła się na dekanaty:

Biskupi

Osobny artykuł: Biskupi łuccy.

Święci i Słudzy Boży związani z diecezją łucką

Błogosławiony Jan Beyzym
Błogosławiony Mikołaj Czarnecki
Święty Zygmunt Szczęsny Feliński
Błogosławiony ks. Władysław Bukowiński
Sługa Boży o. Serafin Kaszuba
Sługa Boży bp Adolf Szelążek
Sługa Boży o. Ludwik Wrodarczyk

Sanktuaria

Przypisy

↑ Maria Dębowska, Leon Popek, Duchowieństwo diecezji łuckiej. Ofiary wojny i represji okupantów 1939–1945, Lublin 2010, ISBN 978-83-7270-791-8, s. 21–14, 201.
↑ Ekshumacja rozpoczęta – szczątki bp. Szelążka trafią do nowego sarkofagu [online], ddtorun.pl [dostęp 2018-01-23] .

Linki zewnętrzne

[Maria_Dębowska_Leon_Popek-1] Maria Dębowska, Leon Popek, Duchowieństwo diecezji łuckiej. Ofiary wojny i represji okupantów 1939–1945, Lublin 2010, ISBN 978-83-7270-791-8, s. 21–14, 201.

[Ekshumacja_rozpoczęta_szczątki-2] Ekshumacja rozpoczęta – szczątki bp. Szelążka trafią do nowego sarkofagu [online], ddtorun.pl [dostęp 2018-01-23] .

[1]

[2]