Egeria (pątniczka)

Egeria (także Eteria, Aetheria, Heteria) – pątniczka, która w latach 381-384 nawiedziła Ziemię Świętą, pozostawiając opis swojej podróży – Itinerarium. Tekst pamiętnika odnalazł w roku 1884 w bibliotece w Arezzo J.F. Gamurrini (publikacja w 1887). Egeria pochodziła najprawdopodobniej z Półwyspu Iberyjskiego (być może z Galicji) lub z południowej Galii. Musiała być osobą zamożną, być może pochodziła z jakiejś znanej rodziny. Przypuszczano nawet, że była krewną cesarza Teodozjusza Wielkiego. W swoim Itinerarium użyła dość typowej łaciny późnoantycznej – latina vulgaris, cotidiana. Musiała doskonale znać Pismo Święte i pisma apokryficzne. Posługiwała się łacińskim przekładem Onomastikonu Euzebiusza z Cezarei. Pamiętnik Egerii jest niezastąpionym źródłem dla badaczy zajmujących się historią monastycyzmu, liturgii, dla archeologów i językoznawców.

Dziełko Egerii składa się z dwóch części. W pierwszej części autorka opisuje cztery podróże: na górę Synaj, na górę Nebo, do Carneas oraz drogę powrotną do Konstantynopola przez Edessę, Carrhae i Seleucję Izauryjską. Druga część jest sprawozdaniem z nabożeństw i uroczystości odbywających się w Jerozolimie. Początkowa część dzieła zaginęła. Wiemy o jej istnieniu z przesłanek istniejących w zachowanym tekście. Być może, że brakująca część zawierała opis Konstantynopola oraz opis pierwszej podróży do Tebaidy. Z Itinerarium bez wątpienia korzystał autor De locis sanctis, który w 1137 skompilował swój opis Ziemi Świętej.

Bibliografia

Enrique Bermejo Cabrera: La proclamación de la Escritura en la liturgia de Jerusalén. Estudio terminológico del "Itinerarium Egeriae". Jerusalem: Franciscan Printing Press, 1993. (hiszp.).
Devos P., La date du voyage d'Egérie, "Analecta Bollandiana" 85 (1967), 168-184.
Eteria. Pielgrzymka do miejsc świętych, przeł. Władysław Wojciech Szołdrski, „PSP" 6 (1970), 160-241.
Iwaszkiewicz P. (opracowanie), Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej, Kraków 1996.
Pikus T., Próba rekonstrukcji itinerarium Egerii w oparciu o dzieło Piotra Diakona "De locis sancti", „Meander” 10 (1981), 495-507.
Starowieyski Marek, Bibliographia Egeriana, „Augustianum” 19,2 (1979), 298-318.
Starowieyski Marek, Itinerarium Egeriae, „Meander” 2 (1978), 93-108; 133-145.
Tokarski J., Pielgrzymka Eterii. Wielki Tydzień w Jerozolimie, „Sodalis Marianus” 3 (1958), 17-21.

Linki zewnętrzne

Tło historyczne podróży pątniczki Egerii. 198.62.75.1. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-02-10)]. (ang.)
Liturgia jerozolimska w czasach Egerii. 198.62.75.1. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-02-10)]. (ang.)
Angielska strona o autorach opisów podróży do Ziemi Świętej od IV do VII w.. 198.62.75.4. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-02-05)].
Daniel Schwenzer: Auf den Spuren von Mönchen und Heiligen. Pilgerreise nach Palästina im 4. Jahrhundert in Forum Kirche, 6, 2008, 5
EGERIA - ITINERARIUM PEREGRINATIO - tekst łaciński