Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Przejdź do zawartości

Ekologizm

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zdjęcie The Blue Marble, wykonane przez misje Apollo 17 w 1972 roku, często wykorzystywane przez środowiska enwiromentalistyczne
Dziewczyna obejmująca i całująca drzewo w geście miłości do środowiska naturalnego

Ekologizm lub Enwiromentalizm[2] (ang. Environmentalism) – kierunek filozoficzny ukształtowany w drugiej połowie XX wieku[3]. Stanowi rozwinięcie humanizmu o nowe przyrodnicze sumienie człowieka. Zajmuje się problemami ochrony środowiska oraz miejscem człowieka w świecie przyrody. Bada wzajemne zależności między człowiekiem a przyrodą oraz ich wpływ na jakości życia ludzi. Zajmuje się też perspektywą przeżycia populacji ludzi[potrzebny przypis]. Także ogólna nazwa teorii, które zakładają, że kształtowanie się osobowości dokonuje się przede wszystkim pod wpływem środowiska, w tym szczególnie geograficznego[4].

Ruch ekologiczny

[edytuj | edytuj kod]

Ruch ekologiczny(inne języki) (termin, który czasami obejmuje ruchy konserwatorskie(inne języki) i zielone) jest zróżnicowanym ruchem społecznym, politycznym i naukowym. Działa na rzecz ochrony środowiska i racjonalnego korzystania z zasobów naturalnych, aby zapewnić odpowiednią jakość życia (zdrowe powietrze, żywność, czysta woda) i prawidłowy jego rozwój na Ziemi[5]. Chociaż ruch ten jest reprezentowany przez różnorodne organizacje to, ze względu na włączenie tematyki ochrony środowiska do programu nauczania[6], ruch ekologiczny ma młodszą grupę demograficzną niż jest to powszechne w przypadku innych ruchów społecznych.

Enwiromentalizm jako ruch zajmuje się szeroko pojętymi kwestiami opresji instytucjonalnej, w tym między innymi: wykorzystywaniem ekosystemów i zasobów naturalnych do generowania odpadów, wyrzucaniem odpadów do społeczności będących w gorszej sytuacji, zanieczyszczeniem powietrza, zanieczyszczeniem wody, słabą infrastrukturą, narażeniem życia organicznego na toksyny, monokulturą, dążeniem do przeciwdziałania polietylenowi (ruch jhola) i różnymi innymi kwestiami. Ze względu na te podziały, ruch ekologiczny można podzielić na następujące główne obszary: nauka o środowisku(inne języki), aktywizm ekologiczny, rzecznictwo ekologiczne i sprawiedliwość ekologiczna[7].

Ekologizm wolnorynkowy

[edytuj | edytuj kod]

Ekologizm wolnorynkowy(inne języki) to teoria, według której wolny rynek, prawa własności i prawo deliktów zapewniają najlepsze narzędzia do ochrony zdrowia i zrównoważonego rozwoju środowiska. Teoria ta zakłada, że zarządzanie środowiskiem jest czymś naturalnym, podobnie jak pozbywanie się sprawców zanieczyszczeń i innych agresorów poprzez pozwy indywidualne i zbiorowe[8].

Ruch klimatyczny

[edytuj | edytuj kod]

Ruch klimatyczny(inne języki) to międzynarodowy ruch społeczny skupiający się na wywieraniu nacisku na rządy i przemysł w celu podjęcia działań (zwanych również „akcjami klimatycznymi(inne języki)”) dotyczących przyczyn i skutków zmian klimatycznych(inne języki).

Organizacje ekologiczne

[edytuj | edytuj kod]

Na świecie

[edytuj | edytuj kod]

Wybrane międzynarodowe organizacje ekologiczne:

W Polsce

[edytuj | edytuj kod]
 Zobacz też kategorię: Polskie organizacje ekologiczne.

Najstarszą organizacją ekologiczną w Polsce jest Liga Ochrony Przyrody, która powstała 9 stycznia 1928[9].

Protesty i kampanie ekologiczne

[edytuj | edytuj kod]

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Działacze ekologiczni

[edytuj | edytuj kod]
Greta Thunberg przed Riksdagiem (2018)
 Zobacz też kategorię: Działacze ekologiczni.

Działacz ekologiczny(inne języki) to osoba, która utożsamia się z walką o ochronę środowiska wraz z żyjącymi tam ludźmi i zwierzętami. Do znanych działaczy ekologicznych można zaliczyć[10]:

Przemoc wobec aktywistów

[edytuj | edytuj kod]

Działania aktywistów ekologicznych spotykają się czasami ze znaczącą opozycją[11]. Co roku mordowanych jest na całym świecie ponad 100 działaczy na rzecz ochrony środowiska[12]. Niektóre z ostatnich ofiar śmiertelnych odnotowano w Brazylii, gdzie aktywiści walczą z wycinką lasów deszczowych Amazonii[13]. W 2014 r. zamordowano 116 aktywistów ekologicznych[14], i 185 w 2015 roku[12]. Ponad 200 aktywistów ekologicznych zostało zamordowanych na całym świecie w okresie od 2016 roku do początku 2018 roku[15]. Global Witness(inne języki) twierdzi, że w sumie w latach 2012-2022 zabitych zostało 1910 aktywistów, co odpowiada jednemu morderstwu co dwa dni. Według raportu 88 procent wszystkich zabójstw zarejestrowano w Ameryce Łacińskiej[16][17].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Czym się różni ekolog od ekologisty?. czachorowski.home.blog.
  2. enwiromentalizm, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-05-22].
  3. ekologizm, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-10-13].
  4. enwiromentalizm, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-10-04].
  5. ruch ekologiczny, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-10-13].
  6. Earth Day Activities [online], Lesson Planet [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  7. American Environmental Justice Movement | Internet Encyclopedia of Philosophy [online] [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  8. Russell Coates, What is free-market environmentalism? | Learn Liberty [online], 28 kwietnia 2023 [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  9. Głosno, Polskie fundacje, stowarzyszenia i organizacje ekologiczne [online], Włącz oszczędzanie, 12 kwietnia 2023 [dostęp 2023-10-13] (pol.).
  10. Kim jest działacz środowiskowy? [online], pl.renatureinc.com [dostęp 2023-10-13] (pol.).
  11. Justyna Zuber, Aktywiści klimatyczni coraz częściej traktowani jak zorganizowane grupy przestępcze [online], fakty.tvn24.pl, 10 sierpnia 2023 [dostęp 2023-10-13] (pol.).
  12. a b Oliver Holmes, South-east Asia, Environmental activist murders set record as 2015 became deadliest year, „The Guardian”, 20 czerwca 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  13. The defenders: recording the deaths of environmental defenders around the world [online], the Guardian [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  14. Melissa Cronin, Map: 116 environmental activists were killed in just one year [online], Grist, 5 marca 2016 [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  15. Associated Press, Cambodian forest defenders killed after confronting illegal loggers, „The Guardian”, 31 stycznia 2018, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  16. Niebezpieczna walka o klimat: raport o zabitych aktywistach – DW – 13.09.2023 [online], dw.com [dostęp 2023-10-13] (pol.).
  17. W 2022 roku co drugi dzień zabijany był aktywista walczący w obronie lasu, ziemi czy rzeki. Zginęło też pięcioro dzieci [online], jedennewsdziennie.pl [dostęp 2023-10-13].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]