Estelle Getty
Estelle Getty (1989) | |
Imię i nazwisko |
Estelle Scher-Gettleman |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
25 lipca 1923 |
Data i miejsce śmierci |
22 lipca 2008 |
Zawód |
aktorka, komiczka |
Współmałżonek |
Arthur Gettleman |
Lata aktywności |
1940–2001 |
Strona internetowa |
Estelle Getty, właśc. Estelle Scher-Gettleman (ur. 25 lipca 1923 w Nowym Jorku, zm. 22 lipca 2008 w Los Angeles) – amerykańska aktorka komediowa. Odtwórczyni roli Sophii Petrillo w sitcomie NBC Złotka (ang. The Golden Girls, 1985–1992), za którą w 1986 otrzymała Złoty Glob dla najlepszej aktorki w serialu komediowym lub musicalu i nagrodę Emmy 1988 w kategorii najlepsza aktorka pierwszoplanowa w serialu komediowym[1], i spin-off Złoty pałac (The Golden Palace, 1992–1993).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w Nowym Jorku jako córka Sarah (z domu Lacher) i Charlesa Scherów[2]. Jej rodzice byli żydowskimi emigrantami z Polski, pracujących przy przetwórstwie szkła[3]. Miała brata Samuela „Davida” i siostrę Rosilyn „Roz”[2]. Śpiewała, tańczyła i występowała jako dziecko po obejrzeniu wodewilu w wieku czterech lat[4]. Po ukończeniu Seward Park High School w Nowym Jorku, zaczęła szukać pracy jako komiczka w letniskowych kurortach w górach Catskill, a także występowała w teatrze jidysz[4].
Debiutowała na ekranie w roli nauczycielki w komedii Koledzy z drużyny (Team-Mates, 1978) z udziałem Jamesa Spadera. W latach 1982–1985 występowała na Broadwayu i Off-Broadwayu w roli pani Beckoff w sztuce Harveya Fiersteina Trylogia Pieśni Pochodnia[5][6]. Od 21 września 1985 do 9 maja 1992 grała postać Sophie Petrillo, niepoważnej Sycylijki, matki jednej z głównych bohaterek w sitcomie NBC Złotka. Występowała również w innych amerykańskich produkcjach, głównie komediowych. Za rolę Tutti Bomowski, matki detektywa (Sylvester Stallone) w komedii Rogera Spottiswoode’a Stój, bo mamuśka strzela (1992)[7][8] zdobyła Złotą Malinę dla najgorszej aktorki drugoplanowej.
W 1988 roku napisała swoją autobiografię, If I Knew Then, What I Know Now... So What?[9].
21 grudnia 1947 zawarła związek małżeński z Arthurem Gettlemanem, od którego nazwiska zaczerpnęła swój pseudonim artystyczny „Getty”[4], mieli dwóch synów – Carla i Barry’ego[10]. Jej mąż zmarł 10 września 2004[10].
Zmarła 22 lipca 2008 w wieku 84 lat z przyczyn naturalnych[10]. Została pochowana na „Równinach Abrahama”, żydowskiej kwaterze cmentarza Hollywood Forever.
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]Filmy
[edytuj | edytuj kod]- 1982: Tootsie jako kobieta w średnim wieku
- 1985: Maska jako Evelyn Steinber
- 1987: Manekin jako Claire Timkin
- 1992: Stój, bo mamuśka strzela jako Tutti Bomowski
- 1999: Stuart Malutki jako babcia Estelle
Seriale TV
[edytuj | edytuj kod]- 1984: Cagney i Lacey jako pani Rosenmeyer
- 1985–1992: Złotka jako Sophia Petrillo
- 1996: Dotyk anioła jako Dottie
- 1997: Duckman jako (głos)
- 1997: Szaleję za tobą jako Ida, ciotka Paula
- 1998: Pomoc domowa – w roli samej siebie
- 2000: Wiecie, jak jest... – w roli samej siebie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Estelle Getty Awards [online], AllMovie [dostęp 2023-08-09] (ang.).
- ↑ a b Estelle Getty Biography (1923–2008) [online], FilmReference.com [dostęp 2023-08-09] (ang.).
- ↑ Charles Scher in the 1940 Census [online], Ancestry.com, 3 czerwca 2010 [dostęp 2023-08-09] (ang.).
- ↑ a b c Anthony Hayward , Estelle Getty: Matriarch of 'The Golden Girls' [online], „The Independent”, 24 lipca 2008 [dostęp 2023-08-09] (ang.).
- ↑ Estelle Getty [online], Internet Off-Broadway Database [dostęp 2023-08-09] (ang.).
- ↑ Estelle Getty [online], Internet Broadway Database [dostęp 2023-08-09] (ang.).
- ↑ Estelle Getty [online], Rotten Tomatoes [dostęp 2023-08-09] (ang.).
- ↑ Estelle Getty Biography [online], AllMovie [dostęp 2023-08-09] (ang.).
- ↑ Getty Getty, Steve Delsohn: If I Knew Then What I Know Now ... So What. Contemporary Books, 1988. ISBN 0-8092-4474-8.
- ↑ a b c Michael Carlson , Obituary: Estelle Getty [online], „The Guardian”, 24 lipca 2008 [dostęp 2023-08-09] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Estelle Getty w bazie IMDb (ang.)
- Estelle Getty w bazie Filmweb
- Estelle Getty w bazie Notable Names Database (ang.)
- Aktorki polskiego pochodzenia
- Amerykanie pochodzenia żydowskiego
- Amerykańscy komicy
- Amerykańskie aktorki dubbingowe
- Amerykańskie aktorki filmowe
- Amerykańskie aktorki głosowe
- Amerykańskie aktorki telewizyjne
- Laureaci nagrody Emmy
- Laureatki Złotego Globu dla najlepszej aktorki w serialu komediowym lub musicalu
- Laureatki Złotej Maliny dla najgorszej drugoplanowej aktorki
- Ludzie urodzeni w Nowym Jorku
- Pochowani w Kalifornii
- Urodzeni w 1923
- Zmarli w 2008