G.K. Chesterton

G.K. Chesterton
Gilbert Keith Chesterton
Data i miejsce urodzenia	29 maja 1874 ; Londyn
Data i miejsce śmierci	14 czerwca 1936 ; Beaconsfield
Narodowość	angielska
Język	angielski
Dziedzina sztuki	proza, poezja, dramat
	Ważne dzieła
	Napoleon z Notting Hill; Człowiek, który był Czwartkiem;
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach
	Strona internetowa

G.K. Chesterton, właśc. Gilbert Keith Chesterton (ur. 29 maja 1874 w Londynie, zm. 14 czerwca 1936 w Beaconsfield)^[1] – brytyjski pisarz, apologetyk chrześcijański, konserwatysta.

Życiorys

Urodził się 29 maja 1874 w Londynie i wychował w domu kupca Edwarda Chestertona. Jego matka, Marie Grossjean była Angielką pochodzenia francusko-szkockiego – nazwisko jej matki, Elizabeth Keith pochodzącej z Aberdeen nadano Gilbertowi jako drugie imię^[2]. Po zdobyciu podstawowego wykształcenia podjął naukę sztuk plastycznych w Slade School of Fine Art przy University College London. Nigdy jednak nie ukończył studiów wyższych^[3].

Przez krótki okres po zdobyciu wykształcenia był rysownikiem i karykaturzystą, następnie wybrał dziennikarstwo i publicystykę. Reprezentował poglądy konserwatywne, przeciwstawiał się ideom socjalizmu i agnostycyzmu. Był mistrzem groteski, paradoksu i humoru absurdalnego. Występował w publicznych polemikach m.in. przeciwko G.B. Shawowi i H.G. Wellsowi^[4].

W młodości przejawiał postawę agnostyczną; z czasem zmienił poglądy i włączył się w nurt odnowy duchowej Kościoła anglikańskiego. W 1922 przeszedł z anglikanizmu na katolicyzm. Swoją drogę do poznania wiary opisał w monumentalnym dziele Ortodoksja. Pod wpływem katolickiej nauki społecznej stworzył wraz z Hilairem Bellokiem teorię tzw. dystrybucjonizmu, odrzucającą zarówno kapitalizm, jak i socjalizm, głoszącą potrzebę budowy społeczeństwa opartego na upowszechnieniu drobnej własności^[5].

Był sympatykiem Polski^[6]^[7] (którą odwiedził w 1927)^[8], co przyczyniło się do jego popularności wśród Polaków już w dwudziestoleciu międzywojennym. Bliska mu była również Irlandia^[9].

Zmarł 14 czerwca 1936 w Beaconsfield w hrabstwie Buckinghamshire^[1].

Twórczość

Napoleon z Notting Hill (The Napoleon of Notting Hill, 1904) – wyd. pol. 1925, 1957, 2009, 2010
Klub niezwykłych zawodów (The Club of Queer Trades, 1905) – wyd. pol. 1961, 2009
Heretycy (Heretics, 1905) – wyd. pol. 2005, 2010 [?], 2013 [?]
Ortodoksja (Orthodoxy, 1908) – wyd. pol. 1996, 1998, 2005, 2007, 2012
Człowiek, który był Czwartkiem (The Man Who Was Thursday, 1908) – wyd. pol. 1958, 1968, 1973, 1995, 2008, 2010, 2019
Żywy człowiek (Manalive, 1912) – wyd. pol. 1954, 1956
Latająca gospoda (The Flying Inn, 1914) – wyd. pol. 1927, 1928, 1958, 2009
Święty Franciszek z Asyżu (St. Francis of Assisi, 1923) – wyd. pol. 1949, 1959, 1974, 1976, 1995, 1999, 2014
Fancies versus Fads, 1923^[10]
Wiekuisty człowiek (The Everlasting Man, 1925) – wyd. pol. 2006, 2009, 2012
The Outline of Sanity, 1926^[11]
Cykl nowel detektywistycznych z postacią ojca Browna – wyd. pol. 1928, 1929, 1951, 1958, 1963, 1969, 1971, 1992, 1996, 2008, 2010, 2016, 2017, 1018, 2019
Obrona niedorzeczności, pokory, romansu brukowego i innych rzeczy wzgardzonych – wybór publicystyki, wyd. pol. 1927, 2017
Obrona świata – wybór publicystyki, wyd. pol. 2006, 2010, 2013
Obrona człowieka – wybór publicystyki, wyd. pol. 2008
Obrona wiary – wybór publicystyki, wyd. pol. 2012
Obrona rozumu – wybór publicystyki, wyd. pol. 2014
Obrona rzeczy wzgardzonych – wybór esejów, wyd. pol. Instytut Norwida, Warszawa 2009
Dla sprawy (The Thing, 1929) – zbiór esejów, wyd. pol. ca. 2000, 2001, 2013
Kręta angielska droga

Bibliografia

Borowy W., Gilbert Keith Chesterton, Kraków : Krakowska Spółka Wydawnicza, 1929.
Sadło K., Człowiek, który był Chestertonem, Kraków : Wydawnictwo M, 2014. ISBN 978-83-7595-832-4

Przypisy

↑ ^a ^b G.K. Chesterton, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-31] .
↑ Gilbert KeithG.K. Chesterton Gilbert KeithG.K., Autobiography, [w:] Project Gutenberg, wyd. A Project Gutenberg of Australia eBook, 2013 .
↑ Damian Pałka, Przeciw nędzy, materializmowi i obojętności – Gilbert Keith Chesterton, „Nasze Historie”, nr 4 (1999), s. 7–17.
↑ IrvineI. William IrvineI., Shaw and Chesterton, „The Virginia Quarterly Review”, 23 (2), 1947, s. 273-281, ISSN 0042-675X .
↑ IanI. Boyd IanI., Chesterton and Distributism, „New Blackfriars”, 55 (649), 1974, s. 265-272, ISSN 1741-2005 .
↑ Fundacja Servire Veritati IEN • Blog Archive – Gilbert Keith Chesterton. ien.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-22)]..
↑ IanI. Boyd IanI., Chesterton and Poland: The Myth and the Reality, „The Chesterton Review”, 5 (1), 1978, s. 22-41, ISSN 0317-0500 .
↑ JosephJ. Pearce JosephJ., Chesterton's 1927 Visit to Poland, „The Chesterton Review”, 33 (1-2), 2007, s. 267-274, ISSN 0317-0500 .
↑ SheridanS. Gilley SheridanS., Chesterton and Ireland, „The Chesterton Review”, 29 (1-2), 2003, s. 49-63, ISSN 0317-0500 .
↑ Piątek z Chestertonem, naszdziennik.pl, 13.03.2009 r.
↑ Piątek z Chestertonem, naszdziennik.pl, 20 lutego 2009.

Linki zewnętrzne

[pwn-1] G.K. Chesterton, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-31] .

[2] Gilbert KeithG.K. Chesterton Gilbert KeithG.K., Autobiography, [w:] Project Gutenberg, wyd. A Project Gutenberg of Australia eBook, 2013 .

[3] Damian Pałka, Przeciw nędzy, materializmowi i obojętności – Gilbert Keith Chesterton, „Nasze Historie”, nr 4 (1999), s. 7–17.

[4] IrvineI. William IrvineI., Shaw and Chesterton, „The Virginia Quarterly Review”, 23 (2), 1947, s. 273-281, ISSN 0042-675X .

[5] IanI. Boyd IanI., Chesterton and Distributism, „New Blackfriars”, 55 (649), 1974, s. 265-272, ISSN 1741-2005 .

[6] Fundacja Servire Veritati IEN • Blog Archive – Gilbert Keith Chesterton. ien.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-22)]..

[7] IanI. Boyd IanI., Chesterton and Poland: The Myth and the Reality, „The Chesterton Review”, 5 (1), 1978, s. 22-41, ISSN 0317-0500 .

[8] JosephJ. Pearce JosephJ., Chesterton's 1927 Visit to Poland, „The Chesterton Review”, 33 (1-2), 2007, s. 267-274, ISSN 0317-0500 .

[9] SheridanS. Gilley SheridanS., Chesterton and Ireland, „The Chesterton Review”, 29 (1-2), 2003, s. 49-63, ISSN 0317-0500 .

[10] Piątek z Chestertonem, naszdziennik.pl, 13.03.2009 r.

[11] Piątek z Chestertonem, naszdziennik.pl, 20 lutego 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Nurty i kierunki	Konserwatyzm tradycjonalistyczny Konserwatyzm ewolucyjny Paleokonserwatyzm Paleolibertarianizm Neokonserwatyzm Konserwatywny liberalizm Liberalny konserwatyzm Narodowy konserwatyzm Konserwatyzm społeczny Zielony konserwatyzm
Konserwatyści na świecie	Giambattista Vico Justus Möser Samuel Johnson David Hume Edmund Burke John Adams Cornelis van der Aa Joseph de Maistre Antoine de Rivarol Louis Gabriel Ambroise de Bonald William Pitt Młodszy Friedrich von Gentz Nikołaj Karamzin Karl Ludwig von Haller François-René de Chateaubriand Klemens Lothar von Metternich Hugues-Félicité-Robert de Lamennais Thomas Carlyle Jan Henryk Newman Benjamin Disraeli Alexis de Tocqueville Juan Donoso Cortés Otto von Bismarck Herbert Spencer Fiodor Dostojewski Hippolyte Taine Franciszek Józef I Lew Tichomirow George Santayana Charles Maurras Konrad Adenauer Gilbert Keith Chesterton T.S. Eliot Carl Schmitt Charles de Gaulle József Mindszenty Francisco Franco Leo Strauss Eric Voegelin Michael Oakeshott Burnham Plinio Corrêa de Oliveira Erik von Kuehnelt-Leddihn Nicolás Gómez Dávila Russell Kirk Margaret Thatcher Patrick Buchanan Roger Scruton Hans-Hermann Hoppe Aleksandr Dugin Jordan Peterson Thomas Woods
Konserwatyści w Polsce	Stanisław Orzechowski Józef Kalasanty Szaniawski Adam Jerzy Czartoryski Henryk Rzewuski Maurycy Mochnacki Aleksander Wielopolski Michał Grabowski Paweł Popiel Antoni Zygmunt Helcel Hieronim Kajsiewicz Piotr Semenenko Walerian Kalinka Józef Szujski Stanisław Koźmian Stanisław Kostka Tarnowski Michał Bobrzyński Feliks Koneczny Władysław Leopold Jaworski Władysław Studnicki Stanisław Estreicher Stanisław Mackiewicz Józef Mackiewicz Geoffrey Potocki de Montalk Adolf Maria Bocheński Stefan Kisielewski Leopold Tyrmand Ryszard Legutko Aleksander Hall Leszek Wierzchowski Jacek Bartyzel Bogdan Szlachta Marek Jurek Janusz Korwin-Mikke Grzegorz Braun Adam Wielomski Krzysztof Bosak
Tematy powiązane	Ancien régime Antykomunizm Arystokracja Eurosceptycyzm Kapitalizm Krytyka kapitalizmu Kontrrewolucja Monarchizm Narodowa demokracja Patriotyzm Prawica Prawo natury Reakcjonizm Rodzina Tradycja Własność Zwyczaj