Hirokazu Koreeda

Hirokazu Koreeda
是枝裕和
	; Koreeda w 2015
Data i miejsce urodzenia	6 czerwca 1962 ; Tokio
Zawód	reżyser, scenarzysta
Lata aktywności	od 1987
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Hirokazu Koreeda^[a] (jap. 是枝裕和 Koreeda Hirokazu; ur. 6 czerwca 1962 w Tokio) – japoński reżyser i scenarzysta filmowy.

Życiorys

W 1987 ukończył studia na Uniwersytecie Waseda i dołączył do TV Man Union, gdzie nakręcił kilka filmów dokumentalnych^[1], m.in. Uczyć się od cielaka (1991) i Sierpień bez niego (1994)^[2]. Jego debiutem fabularnym był Blask ułudy (Maborosi, 1995)^[3], nakręcony na podstawie opowiadania Teru Miyamoto^[4]. Film został zaprezentowany na kilku festiwalach i przyniósł mu międzynarodowe uznanie^[5]. Zdobył za niego wyróżnienie OCIC na 52. MFF w Wenecji^[1], a także główną nagrodę Złotego Hugo na MFF w Chicago oraz nagrodę za najlepszy debiut reżyserski na MFF w Vancouver^[6].

Światową popularność zdobyły również jego kolejne dramaty psychologiczne – Po życiu (1998), który zdobył Nagrodę FIPRESCI na MFF w San Sebastián i Oddalenie (2000)^[3], startujący w konkursie głównym na 54. MFF w Cannes^[7]. W 2003 został producentem filmu Hebiichigo^[8].

W 2004 wyreżyserował Dziecięcy świat, który miał swoją premierę w konkursie głównym na 57. MFF w Cannes^[9], a grający w nim Yūya Yagira otrzymał na tym festiwalu nagrodę dla najlepszego aktora^[10]. W 2006 jego kolejny film, Hana, znalazł się w konkursie na MFF w San Sebastián^[11]. Obraz Ciągle na chodzie (2008) otrzymał wyróżnienie specjalne SIGNIS na MFF w San Sebastián^[12]. W 2009 otrzymał za ten film Azjatycką Nagrodę Filmową dla najlepszego reżysera^[13]^[14]^[15]. W tym samym roku wyreżyserował Dmuchaną lalę, zaprezentowaną w ramach sekcji Un Certain Regard na 62. MFF w Cannes^[16]. W 2010 został reżyserem serialu Ayashiki bungo kaidan^[17].

W 2011 wyreżyserował film, Życzenie, który otrzymał nagrodę za najlepszy scenariusz oraz nagrodę SIGNIS na MFF w San Sebastián^[18]^[19]. Jak ojciec i syn (2013) przyniósł mu Nagrodę Jury na 66. MFF w Cannes^[20]^[21]. Obraz zdobył także nagrodę Japońskiej Akademii Filmowej dla najlepszej aktorki drugoplanowej (Yōko Maki), najlepszego aktora drugoplanowego (Lily Franky) oraz otrzymał nominacje dla najlepszego filmu, najlepszego reżysera, najlepszego aktora pierwszoplanowego (Masaharu Fukuyama), najlepszej aktorki pierwszoplanowej (Machiko Ono), za najlepszy scenariusz, najlepszy dźwięk, najlepsze zdjęcia, najlepszą muzykę, najlepsze oświetlenie oraz najlepszy montaż^[22].

W 2015 wyreżyserował film Nasza młodsza siostra, który został nominowany do Złotej Palmy na 68. MFF w Cannes^[23] oraz zdobył nagrodę Japońskiej Akademii Filmowej dla najlepszego filmu, najlepszego reżysera, najlepszych zdjęć i najlepszego oświetlenia oraz był nominowany w kategoriach: najlepszy scenariusz, najlepsza aktorka pierwszoplanowa (Haruka Ayase), najlepsza aktorka drugoplanowa (Kaho i Masami Nagasawa), najlepsza muzyka, najlepsza scenografia, najlepszy dźwięk, najlepszy montaż oraz najlepszy debiutant (Suzu Hirose)^[24]. W 2016 powstał jego kolejny film, Po burzy, nominowany do Un Certain Regard na 69. MFF w Cannes^[25]. Rok później stworzył film Trzecie morderstwo, który został nominowany do Złotego Lwa na 74. MFF w Wenecji^[26]. W 2018 wyreżyserował film Złodziejaszki, który przyniósł mu Złotą Palmę na 71. MFF w Cannes^[27]^[28]. Rok później nakręcił pierwszy film poza Japonią^[29]^[30], Prawdę, która otwierała festiwal w Wenecji^[31]. Obraz ten powstał na podstawie sztuki teatralnej napisanej przez reżysera w 2003 roku^[32].

W 2014 założył wytwórnię filmową Bun-Buku^[1].

Został nagrodzony Nagrodą Asahi za 2018 rok^[33].

Filmografia

Maborosi (1995)
Po życiu (1998)
Oddalenie (2001)
Dziecięcy świat (2004)
Hana (2006)
Ciągle na chodzie (2008)
Dmuchana lala (2009)
Życzenie (2011)
Jak ojciec i syn (2013)
Nasza młodsza siostra (2015)
Po burzy (2016)
Trzecie morderstwo (2017)
Złodziejaszki (2018)
Prawda (2019)
Baby Broker (2022)
Monster (2023)

Nagrody i nominacje

Nagroda	Rok	Kategoria	Nominowana praca	Wynik
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji	1995	Złota Osella	Maborosi	Wygrana
Azjatycka Nagroda Filmowa	2009	Najlepszy reżyser	Ciągle na chodzie	Wygrana
Festiwal Filmowy w Cannes	2013	Nagroda Jury	Jak ojciec i syn	Wygrana
Festiwal Filmowy w Cannes	2015	Złota Palma	Nasza młodsza siostra	Nominacja
Festiwal Filmowy w Cannes	2018	Złota Palma	Złodziejaszki	Wygrana

Zobacz też

Wykaz literatury uzupełniającej: Hirokazu Koreeda.

Uwagi

↑ Nazwisko reżysera jest często zapisywane w postaci Kore-eda w celu oddzielenia czytania dwóch znaków i odróżnieniu od długiego ē, czasem (wg dawnej transkrypcji) zapisywanego jako ee.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c KORE-EDA Hirokazu. bunbukubun.com. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).
↑ Pitrus 2010 ↓, s. 127.
↑ ^a ^b Lubelski 2003 ↓, s. 517.
↑ Alicja Helman. W potoku życia. „Kino”. 621, s. 18–22, 2019-03.
↑ McDonald 2006 ↓, s. 198.
↑ Schilling 1999 ↓, s. 249.
↑ Festival de Cannes 2001 – Selection. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-06)]. (ang.).
↑ Hebiichigo (2003). bfi.org.uk. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
↑ Festival de Cannes 2004 – Selection. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-25)]. (ang.).
↑ Festival de Cannes 2004 – Awards. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-19)]. (ang.).
↑ San Sebastián Film Festival 2006 – Official Selection. sansebastianfestival.com. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).
↑ San Sebastián Film Festival 2008 – Awards. sansebastianfestival.com. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).
↑ Winners Announced at the 3rd Asian Film Awards. afaacademy.asia, 2009-03-23. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-15)]. (ang.).
↑ 'Tokyo Sonata' Tops Asian Film Awards. cnn.com, 2009-03-25. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).
↑ Japan sweeps film awards. „The Straits Times”, s. 56, 2009-03-25. (ang.).
↑ "Air Doll" floats over Un Certain Regard. festival-cannes.com, 2009-05-14. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).
↑ 是枝裕和監督らが文豪の怪談をドラマ化「妖しき文豪怪談」. eiga.com, 2010-07-30. [dostęp 2018-01-14]. (jap.).
↑ San Sebastián Film Festival 2011 – Awards. sansebastianfestival.com. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).
↑ San Sebastián Film Festival 2011 – Official Selection. sansebastianfestival.com. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).
↑ Festival de Cannes 2013 – Awards. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-23)]. (ang.).
↑ Festival de Cannes 2013 – Selection. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-27)]. (ang.).
↑ 第37回日本アカデミー賞優秀作品. japan-academy-prize.jp. [dostęp 2018-01-14]. (jap.).
↑ Festival de Cannes 2015 – Selection. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-21)]. (ang.).
↑ 第39回日本アカデミー賞優秀作品. japan-academy-prize.jp. [dostęp 2018-01-14]. (jap.).
↑ Festival de Cannes 2016 – Selection – Un Certain Regard. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-20)]. (ang.).
↑ Venezia 74: The films in competition. labiennale.org. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).
↑ 71st Festival de Cannes Awards. festival-cannes.com, 2018-05-19. [dostęp 2018-06-22]. (ang.).
↑ „Manbiki Kazoku” ze Złotą Palmą w Cannes. tvpkultura.tvp.pl, 2018-05-21. [dostęp 2018-06-22].
↑ The Truth. cineuropa.org. [dostęp 2020-02-20]. (ang.).
↑ „Prawda” – Koreeda poza Japonią. tvpkultura.tvp.pl, 2020-02-12. [dostęp 2020-02-20].
↑ La vérité (The Truth) by Kore-eda Hirokazu to open 76th Venice Film Festival. labiennale.org, 2019-08-28. [dostęp 2020-02-20]. (ang.).
↑ Barbara Hollender: „Prawda": Niezwykłe kobiety i ich reżyser. rp.pl, 2019-08-28. [dostęp 2020-02-20].
↑ Recipients of the Asahi Prize for Fiscal 2018. [w:] The Asahi Prize [on-line]. asahi.com. [dostęp 2020-03-26]. (ang.).

Bibliografia

Tadeusz Lubelski (red.): Encyklopedia kina. Kraków: Biały Kruk, 2003.
Keiko I. McDonald: Reading a Japanese Film: Cinema in Context. Honolulu: University of Hawaii Press, 2006. ISBN 978-0-8248-2939-1. (ang.).
Andrzej Pitrus: Hirokazu Koreeda: Wszystko, co utracone. W: Alicja Helman, Agnieszka Kamrowska (red.): Autorzy kina azjatyckiego. Kraków: Rabid, 2010, s. 127–145. ISBN 978-83-60236-48-2.
Mark Schilling: Contemporary Japanese Film. Boston: Weatherhill, 1999. ISBN 978-0-8348-0415-9. (ang.).

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona internetowa (jap. • ang.)
Hirokazu Koreeda w bazie IMDb (ang.)
Hirokazu Koreeda w bazie Filmweb
Hirokazu Koreeda w bazie AllMovie (ang.)
Hirokazu Koreeda w bazie KineNote (jap.)
Hirokazu Koreeda w bazie JMDb (jap.)

[1] Nazwisko reżysera jest często zapisywane w postaci Kore-eda w celu oddzielenia czytania dwóch znaków i odróżnieniu od długiego ē, czasem (wg dawnej transkrypcji) zapisywanego jako ee.

[bbb-2] KORE-EDA Hirokazu. bunbukubun.com. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).

[CITEREFPitrus2010127-3] Pitrus 2010 ↓, s. 127.

[CITEREFLubelski2003517-4] Lubelski 2003 ↓, s. 517.

[5] Alicja Helman. W potoku życia. „Kino”. 621, s. 18–22, 2019-03.

[CITEREFMcDonald2006198-6] McDonald 2006 ↓, s. 198.

[CITEREFSchilling1999249-7] Schilling 1999 ↓, s. 249.

[8] Festival de Cannes 2001 – Selection. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-06)]. (ang.).

[9] Hebiichigo (2003). bfi.org.uk. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).

[10] Festival de Cannes 2004 – Selection. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-25)]. (ang.).

[11] Festival de Cannes 2004 – Awards. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-19)]. (ang.).

[12] San Sebastián Film Festival 2006 – Official Selection. sansebastianfestival.com. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).

[13] San Sebastián Film Festival 2008 – Awards. sansebastianfestival.com. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).

[14] Winners Announced at the 3rd Asian Film Awards. afaacademy.asia, 2009-03-23. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-15)]. (ang.).

[15] 'Tokyo Sonata' Tops Asian Film Awards. cnn.com, 2009-03-25. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).

[16] Japan sweeps film awards. „The Straits Times”, s. 56, 2009-03-25. (ang.).

[17] "Air Doll" floats over Un Certain Regard. festival-cannes.com, 2009-05-14. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).

[18] 是枝裕和監督らが文豪の怪談をドラマ化「妖しき文豪怪談」. eiga.com, 2010-07-30. [dostęp 2018-01-14]. (jap.).

[19] San Sebastián Film Festival 2011 – Awards. sansebastianfestival.com. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).

[20] San Sebastián Film Festival 2011 – Official Selection. sansebastianfestival.com. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).

[21] Festival de Cannes 2013 – Awards. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-23)]. (ang.).

[22] Festival de Cannes 2013 – Selection. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-27)]. (ang.).

[23] 第37回日本アカデミー賞優秀作品. japan-academy-prize.jp. [dostęp 2018-01-14]. (jap.).

[24] Festival de Cannes 2015 – Selection. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-21)]. (ang.).

[25] 第39回日本アカデミー賞優秀作品. japan-academy-prize.jp. [dostęp 2018-01-14]. (jap.).

[26] Festival de Cannes 2016 – Selection – Un Certain Regard. festival-cannes.com. [dostęp 2018-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-20)]. (ang.).

[27] Venezia 74: The films in competition. labiennale.org. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).

[28] 71st Festival de Cannes Awards. festival-cannes.com, 2018-05-19. [dostęp 2018-06-22]. (ang.).

[29] „Manbiki Kazoku” ze Złotą Palmą w Cannes. tvpkultura.tvp.pl, 2018-05-21. [dostęp 2018-06-22].

[30] The Truth. cineuropa.org. [dostęp 2020-02-20]. (ang.).

[31] „Prawda” – Koreeda poza Japonią. tvpkultura.tvp.pl, 2020-02-12. [dostęp 2020-02-20].

[32] La vérité (The Truth) by Kore-eda Hirokazu to open 76th Venice Film Festival. labiennale.org, 2019-08-28. [dostęp 2020-02-20]. (ang.).

[33] Barbara Hollender: „Prawda": Niezwykłe kobiety i ich reżyser. rp.pl, 2019-08-28. [dostęp 2020-02-20].

[asahi-34] Recipients of the Asahi Prize for Fiscal 2018. [w:] The Asahi Prize [on-line]. asahi.com. [dostęp 2020-03-26]. (ang.).

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

1990–99	Maborosi (1995) Po życiu (1998)
2000–09	Oddalenie (2001) Dziecięcy świat (2004) Hana (2006) Ciągle na chodzie (2008) Dmuchana lala (2009)
2010–19	Życzenie (2011) Jak ojciec i syn (2013) Nasza młodsza siostra (2015) Po burzy (2016) Trzecie morderstwo (2017) Złodziejaszki (2018) Prawda (2019)
2020–29	Baby Broker (2022) Monster (2023)

1980–1989	Gregory Peck / Gene Tierney (1986) Glenn Ford (1987) Vittorio Gassman (1988) Bette Davis (1989)
1990–1999	Claudette Colbert (1990) Anthony Perkins (1991) Lauren Bacall (1992) Robert Mitchum (1993) Lana Turner (1994) Susan Sarandon / Catherine Deneuve (1995) Al Pacino (1996) Michael Douglas / Jeremy Irons (1997) Jeanne Moreau / Anthony Hopkins / John Malkovich (1998) Anjelica Huston / Fernando Fernán Gómez / Vanessa Redgrave (1999)
2000–2009	Michael Caine / Robert De Niro (2000) Julie Andrews / Warren Beatty / Francisco Rabal (2001) Jessica Lange / Bob Hoskins / Dennis Hopper / Francis Ford Coppola (2002) Robert Duvall / Sean Penn / Isabelle Huppert (2003) Annette Bening / Jeff Bridges / Woody Allen (2004) Willem Dafoe / Ben Gazzara (2005) Max von Sydow / Matt Dillon (2006) Liv Ullmann / Richard Gere (2007) Meryl Streep / Antonio Banderas (2008) Ian McKellen (2009)
2010–2019	Julia Roberts (2010) Glenn Close (2011) Oliver Stone / Ewan McGregor / Tommy Lee Jones / John Travolta / Dustin Hoffman (2012) Carmen Maura / Hugh Jackman (2013) Denzel Washington / Benicio del Toro (2014) Emily Watson (2015) Sigourney Weaver / Ethan Hawke (2016) Ricardo Darín / Monica Bellucci / Agnès Varda (2017) Hirokazu Koreeda / Danny DeVito / Judi Dench (2018) Penélope Cruz / Costa-Gavras / Donald Sutherland (2019)
2020–2029	Viggo Mortensen (2020) Johnny Depp / Marion Cotillard (2021) Juliette Binoche / David Cronenberg (2022) Javier Bardem / Víctor Erice / Hayao Miyazaki (2023) Cate Blanchett / Pedro Almodóvar (2024)