Hydrofity

Unosząca się na wodzie rzęsa drobna

Korzeniąca się w podłożu lobelia jeziorna

Unoszące się na wodzie kwiaty i liście grzybieni białych

Hydrofity, rośliny wodne, rośliny wodnopączkowe (gr. ὕδωρ hýdōr „woda”, φυτόν phytón „roślina”) – rośliny wodne (oprócz planktonu), których pączki odnawiające zimują w wodzie. Według klasyfikacji Raunkiæra są jedną z grup kryptofitów, czyli roślin skrytopączkowych.

Hydrofity charakteryzują się dość słabo rozwiniętym systemem korzeniowym, u niektórych (jak pływacz) w ogóle go brak. Wiele z nich natomiast ma silnie rozwinięte kłącza. Odznaczają się bardzo słabym wykształceniem tkanek mechanicznych i tkanek przewodzących, nie posiadają kutykuli i aparatów szparkowych (z wyjątkiem organów lub części roślin wystających ponad powierzchnię wody). Posiadają duże przestwory międzykomórkowe wypełnione powietrzem (aerenchyma). Ciśnienie osmotyczne w komórkach jest niskie, do 8 atmosfer.

W strefach klimatycznych, w których występują okresy niesprzyjające wegetacji roślin (np. zima), zimują pączki znajdujące się w wodzie. Na wiosnę odtwarza się z nich nowy pęd.

Typologia

Według klasyfikacji Raunkiaera, zmodyfikowanej przez Braun-Blanqueta, wśród hydrofitów wyróżnia się 3 grupy:

• pływające – swobodnie unoszące się na powierzchni wody. Należą tutaj liczne nitkowate glony, jak np. skrętnica i liczne rośliny naczyniowe, np. rzęsa, rogatek, pływacz.
• przyczepione do podłoża – są przyczepione do podłoża (dna zbiornika wodnego lub przedmiotów znajdujących się w nim) lub zagłębione w nim. Należą tu m.in. liczne gatunki glonów, mchów wodnych, wątrobowców czy grzybów.
• korzeniące się w podłożu, dzielą się na dwie podgrupy:
  • hydrogeofity – ich pączki odnawiające są zagłębione w podłożu, podobnie jak u lądowych geofitów (np. rdestnica połyskująca),
  • hydrohemikryptofity – ich pączki odnawiające znajdują się bezpośrednio na powierzchni podłoża (podobnie jak u lądowych hemikryptofitów). Należy tu np. lobelia jeziorna.

W systemie tym nazwa hydrofity odnosi się wyłącznie do roślin innych niż planktoniczne i mających organy przetrwalne zanurzone stale w wodzie. W takim ujęciu rośliny błotne (helofity), o pączkach zimujących w ziemi są uznane za geofity, a nie hydrofity. Również kryterium tego nie spełniają wodne rośliny jednoroczne (terofity), jako niewytwarzające organów przetrwalnych innych niż zarodniki czy owoce, np. salwinia pływająca czy uczep.

Budowa

Korzenie

Korzenie hydrofitów odgrywają rolę mocującą w przypadku roślin zakorzenionych, z reguły są krótsze i słabiej rozgałęzione, niż u roślin lądowych. Często pozbawione są włośników, a zamiast czapeczki korzeniowej wykształcają się tzw. kieszenie lub pochewki korzeni. Częsty u hydrofitów silnie rozwinięty system przewietrzający tworzony przez miękisz powietrzny sięga do korzeni, umożliwiając dostarczenie do korzeni tlenu, którego dostępność pod powierzchnią wody jest ograniczona (np. u kłoci wiechowatej przestwory powietrzne stanowią 60% objętości korzeni). Dostarczanie tlenu do korzeni i przenikanie części tego gazu do środowiska przez korzenie odgrywa istotną rolę dla funkcjonowania ryzosfery w warunkach anaerobowych na dnie zbiorników. Wśród hydrofitów pod względem alokacji zasobów w organy wyróżniają się izoetydy, u których proporcja korzeni (lub chwytników) do pędów przypomina proporcje roślin lądowych.

Zobacz też

• hygrofity, mezofity, kserofity, pirofity, tropofity, makrofity, sukulenty

Bibliografia

• Zbigniew Podbielkowski: Zarys hydrobotaniki. Tomaszewicz Henryk. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1979. ISBN 83-01-00566-1. Brak numerów stron w książce
• B. Halicz (red.), Mały słownik biologiczny, PW Wiedza Powszechna, Warszawa 1965, str. 101

Linki zewnętrzne

• Tiner Ralph W.. The concept of a hydrophyte for wetland identification.. „Bioscience”. 41.4, s. 236-247, 1991.