Iksja

Iksja
	; Ixia polystachya
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	kosaćcowate
Rodzaj	iksja
	Nazwa systematyczna
	Ixia L.; Sp. Pl.: 51. 1762
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Iksja, lepniczka (Ixia L.) – rodzaj wieloletnich roślin należący do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae). Należy do niego ok. 50 gatunków roślin występujących w południowej Afryce, w regionie przylądkowym. Nazwa łacińska pochodzi z greckiego słowa ixios, oznaczającego klej używany przy łapaniu ptaków, ze względu na lepkość soku tej rośliny. Gatunkiem typowym jest Ixia polystachya ('polystachia') L.^[3].

Morfologia

Łodyga: Nierozgałęziona, wyrasta z kulistych bulwocebuli pokrytych suchymi łuskami.
Liście: Mieczowate.
Kwiaty: Okwiat dwubocznie symetryczny, sześciopłatkowy, o średnicy 2,5 – 5 cm.

Systematyka

Synonimy^[4]

Houttuynia (Houtt.), Dichone (Lawson ex Salisb.), Hyalis (Salisb.), Agretta (Eckl.), Morphixia (Ker Gawl.), Wuerthia (Regel)

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

Jeden z rodzajów podrodziny Crocoideae G. T. Burnett w obrębie kosaćcowatych (Iridaceae) należących do rzędu szparagowców (Asparagales) w obrębie jednoliściennych^[2].

Gatunki^[4]

Ixia acaulis Goldblatt & J. C. Manning
Ixia amethystina J.C.Manning & Goldblatt
Ixia atrandra Goldblatt & J.C.Manning
Ixia aurea J. C. Manning & Goldblatt
Ixia brevituba G.J. Lewis
Ixia brunneobractea G.J. Lewis
Ixia campanulata Houtt.
Ixia capillaris L.
Ixia cochlearis G.J. Lewis
Ixia collina Goldbl. & Snijman
Ixia contorta Goldblatt & J.C.Manning
Ixia curta Andr
Ixia curvata G.J. Lewis
Ixia divaricata Goldblatt & J.C.Manning
Ixia dubia Vent.
Ixia erubescens Goldbl.
Ixia esterhuyseniae De Vos
Ixia flexuosa L.
Ixia fucata Ker Gawl.
- Ixia fucata var. filifolia G.J. Lewis
- Ixia fucata var. fucata
Ixia gloriosa G.J Lewis
Ixia lacerata Goldblatt & J.C.Manning
Ixia latifolia Delaroche
- Ixia latifolia var. curviramosa G.J. Lewis
- Ixia latifolia var. latifolia
- Ixia latifolia var. parviflora G.J. Lewis
- Ixia latifolia var. ramulosa G.J. Lewis
Ixia leipoldtii G.J. Lewis
Ixia leucantha Jacq.
Ixia longituba N.E.Br.
- Ixia longituba var. bellendenii R. C. Foster
- Ixia longituba var. longituba
Ixia lutea Eckl.
- Ixia lutea var. lutea
- Ixia lutea var. ovata (Andr.) B. Nord
Ixia maculata L.
- Ixia maculata var. fusco-citrina (Desf.ex DC) G.J. Lewis
- Ixia maculata var. intermedia G.J. Lewis
- Ixia maculata var. maculata
Ixia marginifolia (Salisb) G.J Lewis
Ixia metelerkampiae L. Bol.
Ixia micranda Bak.
- Ixia micranda var. confusa G.J Lewis
- Ixia micranda var. micranda
- Ixia micranda var. minor G.J Lewis
Ixia monadelpha Delaroche
Ixia mostertii De Vos
Ixia namaquana L.Bolus
Ixia odorata Ker-Gawl
- Ixia odorata var. hesperanthoides G.J Lewis
- Ixia odorata var. odorata
Ixia orientalis L.Bol.
Ixia oxalidiflora Goldblatt & J.C.Manning
Ixia paniculata Delaroche
Ixia patens Ait.
- Ixia patens var. linearifolia G.J Lewis
- Ixia patens var. patens
Ixia pauciflora G.J Lewis
Ixia paucifolia G.J Lewis
Ixia polystachya L.
- Ixia polystachya var. crassifolia G.J Lewis
- Ixia polystachya var. longistylis M. De Vos
- Ixia polystachya var. lutea (Ker-Gawl) G.J Lewis
- Ixia polystachya var. polystachya
Ixia pumilio Goldbl. & Snijman
Ixia purpureorosea G. J Lewis
Ixia rapunculoides Del.
Ixia rivulicola Goldblatt & J.C.Manning
Ixia robusta (G.J.Lewis) Goldblatt & J.C.Manning
Ixia rouxii G.J Lewis
Ixia scillaris L.
- Ixia scillaris var. scillaris
- Ixia scillaris var. subundulata G.J Lewis
Ixia sobolifera Goldblatt & J.C.Manning
Ixia sobolifera subsp. albiflora Goldblatt & J.C.Manning
Ixia sobolifera subsp. carnea Goldblatt & J.C.Manning
Ixia sobolifera subsp. sobolifera
Ixia splendida G.J. Lewis
Ixia stohriae L. Bol.
Ixia stolonifera G.J Lewis
Ixia stricta (Eckl. ex Klatt) G. J Lewis
Ixia superba J.C.Manning & Goldblatt
Ixia tenuifolia Vahl.
Ixia thomasiae Goldbl.
Ixia trifolia G. J Lewis FP
Ixia trinervata (Bak.) G. J Lewis
Ixia vanzijliae L. Bol.
Ixia versicolor G.J Lewis
Ixia vinacea G. J Lewis
Ixia viridiflora Lam.
- Ixia viridiflora var minor De Vos
- Ixia viridiflora var viridflora

Zastosowanie

Ze względu na efektowne i barwne kwiaty uprawia się je jako rośliny ozdobne.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-03] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-05-02].
↑ ^a ^b World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew.. [dostęp 2010-05-02].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-03] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-05-02].

[kew-4] World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew.. [dostęp 2010-05-02].

[1]

[2]

[3]

[4]