Jan Peszek

Jan Peszek

Jan Peszek (2019) Foto: Paweł Matyka
Imię i nazwisko	Henryk Jan Peszek
Data i miejsce urodzenia	13 lutego 1944 Szreńsk
Zawód	aktor, reżyser, pedagog
Współmałżonek	Teresa Peszek (od 1969)
Lata aktywności	od 1966
Zespół artystyczny
Teatr Polski we Wrocławiu (1966–1975) Teatr Nowy w Łodzi (1975–1979) Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi (1979–1981) Teatr Polski w Poznaniu (1981–1982) Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie (1986–1992, 2003–2010) Teatr Narodowy w Warszawie (1997–1998)
Odznaczenia

J. Peszek, M. Peszek, M. Nogaś

Zespół MW 2 w drodze do Rønne

Odcisk dłoni i podpis J. Peszka w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach

Jan Peszek, właśc. Henryk Jan Peszek (ur. 13 lutego 1944 w Szreńsku) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser teatralny i pedagog.

Życiorys

Urodził się w Szreńsku. Dzieciństwo i młodość spędził w Andrychowie. Ukończył krakowską PWST w 1966, w tym samym roku debiutował – na deskach Teatru Polskiego we Wrocławiu. W następnych latach pracował m.in. w łódzkim Teatrze Nowym i krakowskim Starym Teatrze, a w ostatnich latach regularnie pojawiał się na scenach warszawskich (Teatr Narodowy i Teatr Rozmaitości). W latach 1964–1998 był członkiem awangardowego Zespołu MW 2. W swoim dorobku ma role u najsłynniejszych polskich reżyserów teatralnych: Jerzego Krasowskiego, Kazimierza Dejmka, Mikołaja Grabowskiego, Jerzego Jarockiego, Krystiana Lupy, Michała Zadary czy Grzegorza Jarzyny.

Profesor krakowskiej Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego.

Laureat Nagrody im. Aleksandra Zelwerowicza – przyznawanej przez redakcję miesięcznika „Teatr” – za sezon 1986/1987, za rolę w Scenariuszu dla trzech aktorów Bogusława Schaeffera w Teatrze STU w Krakowie oraz za rolę Jakuba w przedstawieniu Republika marzeń Brunona Schulza w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie.

W filmie debiutował już w 1969 w Znakach na drodze, jednak regularnie na ekranach kinowych zaczął się pojawiać dopiero na początku lat 80. Zagrał w kilkudziesięciu polskich filmach, w jego filmografii znajdują się role m.in. w: Był jazz Falka, Trójkącie bermudzkim Wójcika, Ferdydurke Skolimowskiego, Śmierci jak kromka chleba Kutza, Łabędzim śpiewie Glińskiego, Ucieczce z kina „Wolność” Marczewskiego i Darmozjadzie polskim Wylężałka.

W RMF FM czytał kryminalno-polityczne powieści Klary Weritas: W imię Ojca (2007/2008 r.) oraz Trzy dni Pontona (2008/2009 r.). W PR3 czyta autobiograficzną książkę noblisty Mario Vargas Llosy Jak ryba w wodzie. Wspomnienia.

Jest ojcem aktorki i piosenkarki Marii (wraz z nią i zespołem Voo Voo nagrał płytę Muzyka ze słowami) oraz aktora, Błażeja.

Filmografia

• 1969: Znaki na drodze – kierowca Bakalarzewicz
• 1971: Szerokiej drogi, kochanie – mężczyzna przy poczcie
• 1975: Żelazna obroża – dziennikarz
• 1979: Epizod
• 1979: Podróż do Arabii – Jan Rościszewski
• 1981: Był jazz – Gajec z UB
• 1982: Bluszcz – Wojtek
• 1983: Ostrze na ostrze – zakonnik Stanisław Zgurski
• 1984: Pismak – Sykstus
• 1984: Rozalka Olaboga – inżynier (odcinek 6)
• 1984: Rycerze i rabusie – zakonnik Stanisław Zgurski (odcinek 7)
• 1986: Na kłopoty… Bednarski – jubiler Johann Gerhard (odcinek 6)
• 1986: Prywatne śledztwo – Marek, przyjaciel Rafała
• 1987: Trójkąt bermudzki – Ludwik Włodarski
• 1988: Łabędzi śpiew – Stefan Dziedzic
• 1988: Schodami w górę, schodami w dół – Eustachy Lilipowski
• 1989: Bal na dworcu w Koluszkach – Horacy
• 1990: Domena władzy – pisarz Pióro
• 1990: Korczak – Max Bauer
• 1990: Pożegnanie jesieni – hrabia Jędruś Łohoyski
• 1990: Ucieczka z kina „Wolność” – Raskolnikow
• 1990: Zakład – dyrektor zakładu Wygon
• 1990: Życie za życie. Maksymilian Kolbe – ojciec gwardian w klasztorze w Niepokalanowie
• 1991: Ferdydurke – Młodziak
• 1991: Panny i wdowy – aktor Stanisław Chmurka
• 1991: Panny i wdowy – aktor Stanisław Chmurka (odcinek 4 i 5)
• 1991: V.I.P. – Delekta, wiceminister spraw zagranicznych
• 1991: Kobieta na wojnie – doktor Emil Breslauer
• 1992: Kiedy rozum śpi – Kaltfisch
• 1993: Czterdziestolatek. 20 lat później – Konstanty Zioło, doktor filozofii (odcinek 13)
• 1993: Straszny sen Dzidziusia Górkiewicza – hrabia Jaromir
• 1994: Spis cudzołożnic – dziekan
• 1994: Śmierć jak kromka chleba – major WP, przedstawiciel WRON
• 1995: Łagodna – lekarz
• 1995: Les Milles – Alexander Hazenfoeder
• 1996: Dzień wielkiej ryby – Jan
• 1996: Ekstradycja 2 – ksiądz Jan, przyjaciel Halskiego (odcinek 8)
• 1996: Maszyna zmian. Nowe przygody – Pułkownik Matula (odcinek 5)
• 1996: Nocne graffiti – Rafał Nowak, producent narkotyków
• 1997: Darmozjad polski – Juliusz
• 1997: Sława i chwała – Szuszkiewicz, prawnik Bilińskich (odcinki 4, 5 i 7)
• 1999: Na plebanii w Wyszkowie 1920 – ksiądz Wiktor Mieczkowski
• 1999: Policjanci – ksiądz Kotlarczyk (odcinek 10)
• 1999: Rodzina zastępcza – ojciec Romka (odcinek 12)
• 2001: Eukaliptus – lekarz zmieniający płeć Grzbieta
• 2001: Listy miłosne – lekarz Jerzy, kochanek Teresy
• 2001: Marszałek Piłsudski – kapitan Józef Rybak
• 2003–2005: Defekt – Jan Ginter
• 2003: Ubu Król – Ubu
• 2004: Pręgi – redaktor
• 2004: Spam – ordynator
• 2005: Boża podszewka II – profesor Witold Romahn (odcinki 6, 11 i 12)
• 2007: Tajemnica twierdzy szyfrów – profesor Hans Kunze
• 2013: Dzień wstaje. Ja upadam – ksiądz
• 2013: Syberiada polska – Korcz, ojciec Sylwii
• 2014: Hiszpanka – Tytus Ceglarski
• 2015: Polskie gówno – Roman Bloom
• 2018: Juliusz – Juliusz Chlebowski senior, ojciec Juliusza
• 2020: Królestwo kobiet – Jerzy Szpak
• 2022: Warszawianka – Tadeusz Czepułkowski
• 2022: Listy do M. 5 – Maurycy, wuj Kariny
• 2023: Miało cię nie być – lekarz
• 2024: Spadek – wuj Władysław Fortuna
• 2024: Idź przodem, bracie – Bogdan
• 2025: Dziadku, wiejemy! – Jeremi, dziadek Jagody

Polski dubbing

• 1973: Robin Hood jako książę Jan
• 2001: Wakacje. Żegnaj szkoło jako Benedykt
• 2004: Harry Potter i więzień Azkabanu jako Syriusz Black
• 2005: Harry Potter i Czara Ognia jako Syriusz Black
• 2007: Harry Potter i Zakon Feniksa jako Syriusz Black
• 2008: Kung Fu Panda jako Mistrz Shifu
• 2008: Opowieści na dobranoc jako Marty Bronson
• 2009: Gwiazda Kopernika
• 2009: Opowieść Wigilijna jako Bob Cratchit
• 2010: Alicja w Krainie Czarów jako Kot
• 2010: Kung Fu Panda: Święta, święta i Po jako Mistrz Shifu
• 2010: Kung Fu Panda: Sekrety Potężnej Piątki jako Mistrz Shifu
• 2011: Kung Fu Panda 2 jako Mistrz Shifu
• 2011: Auta 2 jako profesor Zundapp
• 2016: Księga dżungli jako Bagheera

Dyskografia

• 2001: Voo Voo Płyta z muzyką
• 2002: Voo Voo Muzyka ze słowami
• 2005: Honor jest wasz Solidarni

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

• FPFF (1988)
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2014)
• ArtPrezydent w latach 2015/2016 na Interdyscyplinarnym Festiwalu Sztuk Miasto Gwiazd w Żyrardowie
• Nagroda im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego (2021).

Linki zewnętrzne

• Jan Peszek w bazie filmpolski.pl
• Jan Peszek, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2021-04-09] .
• Jan Peszek w bazie IMDb (ang.)
• Jan Peszek w bazie Filmweb
• Hanna Halek. Szreńsk Jana Peszka. „Zwierciadło”. brak numeru strony