Kazimierz Dłuski

Kazimierz Dłuski
Data i miejsce urodzenia	1 listopada (lub 7 października) 1855 ; Sosnówka, gubernia podolska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	6 września 1930 ; Otwock, Polska
Zawód, zajęcie	lekarz, polityk
Narodowość	polska
Małżeństwo	Bronisława Dłuska
Krewni i powinowaci	Maria Skłodowska-Curie
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kazimierz Dłuski (ur. 1 listopada 1855, na grobie dzień i miesiąc ur.: 7 października w Sosnówce k. Mohylowa Podolskiego, zm. 6 września 1930 w Otwocku) – polski lekarz ftyzjatra i społecznik oraz działacz polityczny związany z polskim ruchem socjalistycznym (Polska Partia Socjalistyczna), szwagier Marii Skłodowskiej-Curie.

Życiorys

Podczas studiów na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim w 1877 wstąpił do organizowanego kółka socjalistycznego. W 1878 udał się na emigrację do Szwajcarii, gdzie zetknął się z przebywającymi tam polskimi socjalistami. Publikował w piśmie socjalistycznym „Równość”, był autorem zamieszczonego w numerze 2 artykułu Patriotyzm i socjalizm, który wywołał duże kontrowersje w kręgach ówczesnych socjalistów. Dłuskiego posądzono o sympatie anarchistyczne (przeciwstawił te dwa określenia) i potępiono za krytykę walk politycznych. Po tej publikacji powstał konflikt pomiędzy Bolesławem Limanowskim a Dłuskim, który zakończył się zerwaniem współpracy Limanowskiego z redakcją. W październiku 1881 Dłuski brał udział w zjeździe delegatów partii i grup socjalistycznych w Chur, gdzie rozpatrywano kwestię zorganizowania nowej Międzynarodówki, zastępował tam Ludwika Waryńskiego. W październiku 1882 Kazimierz Dłuski udał się do Paryża z listem polecającym od Johanna Philippa Beckera, gdzie miał skontaktować się z Karolem Marksem. Marks był już wówczas ciężko chory i do spotkania nie doszło, Dłuski pozostał w Paryżu, gdzie ukończył kierunki nauk politycznych i medycynę^[1]. Paryskie mieszkanie Dłuskich było otwarte dla emigrantów politycznych z Polski, ich gośćmi był m.in. późniejsi Prezydenci RP: Stanisław Wojciechowski i Ignacy Mościcki^[2]. Członek Gminy Narodowo-Socjalistycznej w 1888 roku^[3].

Po powrocie do kraju w 1902 stworzył w Zakopanem sanatorium dla ludzi z chorobami płuc m.in. gruźlicą (od 1928 Sanatorium Wojskowe w Zakopanem). Był również jednym z założycieli Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (oraz jego pierwszym prezesem 1910–1919) i Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego. Był członkiem Ligi Narodowej^[4]. W 1919 został oddelegowany przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego do składu Komitetu Narodowego Polskiego – w zastępstwie Ignacego Jana Paderewskiego został delegatem pełnomocnym na konferencji pokojowej w Paryżu^[5].

Po powrocie zajął się działalnością w Warszawskim Towarzystwie Przeciwgruźliczym, Szkolnej Lidze Przeciwgruźliczej, Towarzystwie Zwalczania Raka i Związku Walki z Alkoholizmem. Był członkiem Obywatelskiego Komitetu Wykonawczego Obrony Państwa w 1920^[6]. Wraz z żoną Bronisławą, starszą siostrą Marii Skłodowskiej-Curie, która również była lekarką, w drugiej połowie lat 20. XX wieku otworzyli w podwarszawskim Aninie przy obecnej ul. M. Kajki prewentorium przeciwgruźlicze. Nabyli także majątek na przedłużeniu obecnej al. Wilanowskiej, który w 1922 przekazali robotniczemu Wydziałowi Wychowania Dziecka i Opieki nad Nim działającemu przy PPS. W 1930 zamknięto prewentorium w Aninie. Bronisława zaangażowała się na prośbę siostry Marii w budowę Instytutu Radowego i zamieszkała tam, nadzorując budowę^[7].

Zmarł w Otwocku, został pochowany na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem^[8] (sektor P-I-61I62)^[9].

Publikacje

Rokowanie w gruźlicy płuc, 1926
O Jamach jawnych w płucach gruźliczych

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)^[10]
Krzyż Niepodległości (pośmiertnie, 12 marca 1931)^[11]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[12]

Przypisy

↑ Irena Koberdowa, Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat, Książka i Wiedza, Warszawa 1981
↑ Ève Curie: Maria Curie Warszawa 1997, Wyd PWN, ISBN 83-01-12302-8.
↑ Wiesław Śladkowski, Gmina Narodowo-Socjalistyczna w Paryżu wobec tradycji 3-Majowej, w: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, 40, 1991, s. 51.
↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 572.
↑ Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918–1919. przypisy Andrzej Garlicki, Ryszard Świętek, t. I Wrocław 2010, s. 25.
↑ Obrona państwa w 1920 roku, Warszawa 1923, s. 19.
↑ Maria Chodorek, Wołoszka Jadwiga. O siostrach Skłodowskich w Aninie. „Wiadomości Sąsiedzkie”. Nr 14. s. 6. ISSN 2082-3266.
↑ Notatka biograficzna: Dłuski Kazimierz. Portal Zakopiański. [dostęp 2014-03-07].
↑ Cmentarze Parafii Najświętszej Rodziny w Zakopanem - wyszukiwarka osób pochowanych [online], zakopane-parafia.grobonet.com [dostęp 2020-11-01] .
↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 629 „za wybitne zasługi na polu pracy niepodległościowej i społecznej oraz przysposobienia wojskowego”.
↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 23.

Bibliografia

Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
Władysław Pobóg-Malinowski, Adam Wrzosek: Dłuski Kazimierz (1855–1930). T. V: Dąbrowski Jan Henryk - Dunin Piotr. 1939–1946, s. 189–193, seria: Polski Słownik Biograficzny.
Genealogia: Marek Minakowski: Kazimierz Dłuski h. Nałęcz, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego. Dr Minakowski Publikacje Elektroniczne. [dostęp 2014-03-07].

Linki zewnętrzne

Publikacje Kazimierza Dłuskiego w bibliotece Polona

[Irena_Koberdowa_Socjalno-1] Irena Koberdowa, Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat, Książka i Wiedza, Warszawa 1981

[Ève_Curie_Maria_Curie_Warszawa-2] Ève Curie: Maria Curie Warszawa 1997, Wyd PWN, ISBN 83-01-12302-8.

[3] Wiesław Śladkowski, Gmina Narodowo-Socjalistyczna w Paryżu wobec tradycji 3-Majowej, w: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, 40, 1991, s. 51.

[Stanisław_Kozicki_Historia-4] Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 572.

[Eugeniusz_Romer_Pamiętnik-5] Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918–1919. przypisy Andrzej Garlicki, Ryszard Świętek, t. I Wrocław 2010, s. 25.

[Obrona_państwa_w_1920_roku-6] Obrona państwa w 1920 roku, Warszawa 1923, s. 19.

[O_siostrach_Skłodowskich-s6-7] Maria Chodorek, Wołoszka Jadwiga. O siostrach Skłodowskich w Aninie. „Wiadomości Sąsiedzkie”. Nr 14. s. 6. ISSN 2082-3266.

[z-ne-dluski-kazimierz-8] Notatka biograficzna: Dłuski Kazimierz. Portal Zakopiański. [dostęp 2014-03-07].

[9] Cmentarze Parafii Najświętszej Rodziny w Zakopanem - wyszukiwarka osób pochowanych [online], zakopane-parafia.grobonet.com [dostęp 2020-11-01] .

[10] M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 629 „za wybitne zasługi na polu pracy niepodległościowej i społecznej oraz przysposobienia wojskowego”.

[11] M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[Order_Odrodzenia_Polski_Trzechlecie-s23-12] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 23.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]