Kminek
 Kminek zwyczajny | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
kminek | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Carum L. Sp. Pl. 263. 1 Mai 1753 | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Synonimy | |||
| |||
Kminek (Carum L.) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych. Obejmuje tylko cztery gatunki w wąskim ujęciu (w przypadku wyodrębnienia części gatunków do osobnych rodzajów Lomatocarum i Trocdaris)[4] lub 20 (tyle gatunków podaje jako zweryfikowanych Plants of the World Online)[5]. Rośliny te występują niemal w całej Eurazji – bez południowych i zachodnich krańców Europy i południowo-wschodniej części Azji[5] (w wąskim ujęciu – tylko na Bliskim Wschodzie i w rejonie Kaukazu)[4]. Do polskiej flory należy tylko jeden gatunek – kminek zwyczajny Carum carvi[6]. Owoce tej rośliny są popularną przyprawą używaną do aromatyzowania pieczywa, serów, kapusty kwaszonej i likierów[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Nagie[7] rośliny jednoroczne, dwuletnie lub byliny o łodygach wzniesionych, pustych wewnątrz[8].
- Liście
- Podwójnie lub potrójnie pierzasto złożone[7].
- Kwiaty
- Drobne, białe lub czerwonawe, zebrane w wielopromieniowe baldachy złożone. Pokryw i pokrywek brak lub ich listki są nieliczne. Płatki korony są okrągławe lub jajowate, silnie wycięte. Ząbki kielicha silnie zredukowane[7].
- Owoce
- Wydłużone i nieco spłaszczone z boków rozłupnie z tępymi żebrami[7], silnie aromatyczne[8].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna
Rodzaj w obrębie rodziny selerowatych (baldaszkowatych) Apiaceae klasyfikowany jest do podrodziny Apioideae, plemienia Careae[9].
Ujęcie rodzaju jest nieustalone i wciąż niejasne[10].
- Wykaz gatunków[5]
- Carum appuanum (Viv.) Grande
- Carum asinorum Litard. & Maire
- Carum buriaticum Turcz.
- Carum carvi L. – kminek zwyczajny
- Carum carvifolium (DC.) Arcang.
- Carum caucasicum (M.Bieb.) Boiss.
- Carum diversifolium (DC.) C.B.Clarke
- Carum graecum Boiss. & Heldr.
- Carum heldreichii Boiss.
- Carum iminouakense Quézel
- Carum jahandiezii Litard. & Maire
- Carum lacuum Emb.
- Carum leucocoleon Boiss. & A.Huet
- Carum meifolium Boiss.
- Carum meoides (Griseb.) Halácsy
- Carum pachypodium Candargy
- Carum polyphyllum Boiss. & Balansa
- Carum proliferum Maire
- Carum rupicola Hartvig & Å.Strid
- Carum takenakae Kitag.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
- ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2019-07-02].
- ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 167, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c Carum L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-07-13].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 53, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b c d Marian Koczwara, Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 62.
- ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
- ↑ Genus: Carum L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-07-03].
- ↑ Pu Fading; Mark F. Watson: Carum Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-07-03].