Kościuki
53°06′26″N 22°56′24″E/53,107222 22,940000| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
85 |
| Kod pocztowy |
16-070[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BIA |
| SIMC |
0025164[5] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu białostockiego  | |
Położenie na mapie gminy Choroszcz  | |
| 53°06′26″N 22°56′24″E/53,107222 22,940000[1]
| |
Kościuki (białorus. Касцюкі[6]) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Choroszcz[5][7].
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jana Chrzciciela i św. Szczepana w Choroszczy, a prawosławni do parafii Opieki Matki Bożej w Choroszczy.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kościuki to dawna wieś duchowna, która w końcu XVIII wieku położona była w powiecie grodzieńskim województwa trockiego Wielkiego Księstwa Litewskiego[8].
W latach 1929–1932 mieszkańcy Kościuk domagali się powstania w ich wsi szkoły z białoruskim językiem nauczania[9].
Tuż po zakończeniu II wojny światowej kilkunastu prawosławnych mieszkańców wsi zostało zamordowanych na tle religijno-narodowościowym (część z nich w bestialski sposób)[10][11]. W marcu 1946 roku prawosławni mieszkańcy wsi deklarujący białoruską przynależność narodową ewakuowali się do Związku Radzieckiego. Ich miejsce zasiedlili repatrianci zza linii Curzona. Przed wybuchem II wojny światowej ponad sto domów było zamieszkiwanych przez prawosławnych Białorusinów, którzy stanowili większość mieszkańców Kościuk[12]. Wieś przynależała wówczas do parafii prawosławnej pw. Opieki Matki Bożej w Choroszczy[13]. Tragiczne wydarzenia powojenne w Kościukach mają charakter czystki etnicznej.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
Inne
[edytuj | edytuj kod]W obrębie wsi Kościuki na Babiej Górze znajduje się miejsce dawnego kultu pogańskiego, na którym w 1998 r. wzniesiono drewnianą kopię posągu Światowida za Zbrucza[14]. Stanowiła ona lokalną atrakcję turystyczną i była jednym z elementów szlaku turystycznego Szlaku Światowida - trasy rowerowej łączącej Białystok z Narwiańskim Parkiem Narodowym. W lipcu 2009 r. figura ta została uszkodzona przez nieznanych sprawców[15]. W styczniu 2018 r. figura bezpowrotnie zniknęła w niewyjaśnionych okolicznościach[16].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 59525
- ↑ Wieś Kościuki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-24], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., lipiec 2015, s. 520 [zarchiwizowane 2015-09-10].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 962, 2013-02-13. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. ISSN 0867-3411. [dostęp 2015-10-19].
- ↑ Касцюкі, вёска. Radzima.net. [dostęp 2016-03-19]. (biał.).
- ↑ GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 96.
- ↑ Henryk Zdanowicz: Podziemie komunistyczne w Choroszczy i okolicy w latach 1926–1938. Stowarzyszenie Pamięć i Tożsamość Skała, 2014-11-13. [dostęp 2015-10-19].
- ↑ Michał Bołtryk. Czytajmy książki. „Przegląd Prawosławny”. 9 (303), wrzesień 2010. Fundacja im. Księcia Konstantego Ostrogskiego. ISSN 1230-1078. [dostęp 2015-10-19].
- ↑ Ujawnić prawdę. „Przegląd Prawosławny”. 10 (268), październik 2007. Fundacja im. Księcia Konstantego Ostrogskiego. ISSN 1230-1078. [dostęp 2015-10-19].
- ↑ Michał Bołtryk. Książka o parafii. „Przegląd Prawosławny”. 4 (286), kwiecień 2009. Fundacja im. Księcia Konstantego Ostrogskiego. ISSN 1230-1078. [dostęp 2015-10-19].
- ↑ Halina Surynowicz: Prawosławni w Choroszczy. choroszcz.iq.pl. [dostęp 2015-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Kościuki: Drewniana kopia posągu Światowida. Polska Niezwykła. [dostęp 2015-10-19].
- ↑ Choroszcz: figura Światowida zniszczona. Polskie Radio Białystok, 2009-07-03. [dostęp 2015-10-19].
- ↑ Konrad Kruszewski: Tajemnicze zniknięcie Światowida. Obrażał uczucia religijne?. Onet.pl, 2018-01-08. [dostęp 2020-04-15].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Konstanty Masalski: Księga pamięci prawosławnych mieszkańców Białostocczyzny, ofiar wydarzeń z lat 1939–1956. Białystok: Stowarzyszenie Budowy Pomnika Prawosławnym Mieszkańcom Białostocczyzny Zabitym, Zamordowanym, Zaginionym i Zamęczonym, 2012. ISBN 978-83-933436-0-7.
- Halina Surynowicz: Pod opieką Matki Bożej. Dzieje Parafii Prawosławnej w Choroszczy 1507–2007. Choroszcz: Parafia Prawosławna w Choroszczy, 2007. ISBN 978-83-926501-0-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Kościuki 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 458.
- Przesiedlenia ludności białoruskiej w latach 1945-1946 z terenu gminy Choroszcz (zarys problemu) – artykuł aut. Henryka Zdanowicza w serwisie internetowym Stowarzyszenia Pamięć i Tożsamość Skała
