Marty (film)

Marty
Gatunek	melodramat
Rok produkcji	1955
Data premiery	11 kwietnia 1955
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	91 min
Reżyseria	Delbert Mann
Scenariusz	Paddy Chayefsky
Główne role	Ernest Borgnine; Betsy Blair
Muzyka	Roy Webb
Zdjęcia	Joseph LaShelle
Scenografia	Walter M. Simonds; Ted Haworth; Robert Priestley
Kostiumy	Norma Koch
Produkcja	Harold Hecht
Wytwórnia	Hecht-Lancaster Productions; Steven Productions
Dystrybucja	United Artists
Budżet	343 tys. USD (szacowany)
	Nagrody
	1955: Złota Palma na 8. MFF w Cannes; 1956: Oscary za najlepszy film, reżyserię, scenariusz i główną rolę męską (Ernest Borgnine)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Marty – amerykański melodramat z 1955 w reżyserii Delberta Manna. Obraz nagrodzono Oscarem dla najlepszego filmu roku^[1], a także Złotą Palmą na 8. MFF w Cannes^[2]. Obok Straconego weekendu (1945) Billy’ego Wildera i Parasite (2019) Bong Joon-ho jest to jeden z zaledwie trzech filmów, które wyróżniono obiema tymi nagrodami^[2].

Fabuła

Korpulentny kawaler Marty Piletti (Borgnine) pracuje jako rzeźnik. Mieszka z mamą (Minciotti) na nowojorskim Bronksie. Nieszczęśliwy w miłości mężczyzna pewnego wieczoru trafia na salę balową i spotyka tam miłą nauczycielkę Clarę (Blair). Mimo że Marty i Clara zaprzyjaźniają się, krewni zniechęcają go do rozwijania związku. Bohater musi zdecydować, czy podporządkować się rodzinnej woli, czy związać się z nowo poznaną kobietą^[3].

Obsada

Ernest Borgnine – Marty Piletti
Betsy Blair – Clara Snyder
Esther Minciotti – pani Theresa Piletti
Augusta Ciolli – ciocia Catherine
Joe Mantell – Angie
Karen Steele – Virginia
Jerry Paris – Tommy

Nagrody i nominacje

Nagrody Akademii Filmowej

Najlepszy film – Harold Hecht (wygrana)
Najlepszy reżyser – Delbert Mann (wygrana)
Najlepszy aktor pierwszoplanowy – Ernest Borgnine (wygrana)
Najlepszy scenariusz – Paddy Chayefsky (wygrana)
Najlepszy aktor drugoplanowy – Joe Mantell (nominacja)
Najlepsza aktorka drugoplanowa – Betsy Blair (nominacja)
Najlepsza scenografia – filmy czarno-białe – Ted Haworth, Walter M. Simonds, Robert Priestley (nominacja)
Najlepsze zdjęcia – filmy czarno-białe – Joseph LaShelle (nominacja)

Złoty Glob

Najlepszy aktor w filmie dramatycznym – Ernest Borgnine (wygrana)

8. MFF w Cannes

Złota Palma dla najlepszego filmu – Delbert Mann (wygrana)
Nagroda Katolickiego Biura Filmowego (OCIC) – Delbert Mann (wygrana)

BAFTA

Najlepsza aktorka zagraniczna – Betsy Blair (wygrana)
Najlepszy aktor zagraniczny – Ernest Borgnine (wygrana)
Najlepszy film z jakiegokolwiek źródła (nominacja)

Amerykańska Gildia Reżyserów Filmowych

Najlepsze osiągnięcie reżyserskie w filmie fabularnym – Delbert Mann (wygrana)^[4]

Amerykańska Gildia Scenarzystów

Najlepszy scenariusz dramatu – Paddy Chayefsky (wygrana)^[5]

Przypisy

↑ 1956 - Oscars.org - Academy of Motion Picture Arts and Sciences. oscars.org. [dostęp 2015-02-07]. (ang.).
↑ ^a ^b A.A. Dowd: The first Palme D’Or winner, Marty, is also one of the most modest. avclub.com, 13 czerwca 2013. [dostęp 2015-02-07]. (ang.).
↑ Marty (1955) – Plot, Details & Awards - Moviefone. moviefone.com. [dostęp 2015-02-07]. (ang.).
↑ Amerykańska Gildia Reżyserów Filmowych 1956 - Filmweb. filmweb.pl. [dostęp 2015-02-07].
↑ Amerykańska Gildia Scenarzystów 1956 - Filmweb. filmweb.pl. [dostęp 2015-02-07].

Linki zewnętrzne

Marty w bazie IMDb (ang.)
Marty w bazie Filmweb

[oscar-najlepszy-film-1] 1956 - Oscars.org - Academy of Motion Picture Arts and Sciences. oscars.org. [dostęp 2015-02-07]. (ang.).

[pierwsza-palme-d’or-billy-wilder-2] A.A. Dowd: The first Palme D’Or winner, Marty, is also one of the most modest. avclub.com, 13 czerwca 2013. [dostęp 2015-02-07]. (ang.).

[opis-fabuły-mf-3] Marty (1955) – Plot, Details & Awards - Moviefone. moviefone.com. [dostęp 2015-02-07]. (ang.).

[film-gildia-4] Amerykańska Gildia Reżyserów Filmowych 1956 - Filmweb. filmweb.pl. [dostęp 2015-02-07].

[scenariusz-gildia-5] Amerykańska Gildia Scenarzystów 1956 - Filmweb. filmweb.pl. [dostęp 2015-02-07].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

1920–1939	Skrzydła / Wschód słońca (1928) Melodia Broadwayu (1929) Na Zachodzie bez zmian (1930) Cimarron (1931) Ludzie w hotelu (1932) Kawalkada (1933) Ich noce (1934) Bunt na Bounty (1935) Wielki Ziegfeld (1936) Życie Emila Zoli (1937) Cieszmy się życiem (1938) Przeminęło z wiatrem (1939)
1940–1959	Rebeka (1940) Zielona dolina (1941) Pani Miniver (1942) Casablanca (1943) Idąc moją drogą (1944) Stracony weekend (1945) Najlepsze lata naszego życia (1946) Dżentelmeńska umowa (1947) Hamlet (1948) Gubernator (1949) Wszystko o Ewie (1950) Amerykanin w Paryżu (1951) Największe widowisko świata (1952) Stąd do wieczności (1953) Na nabrzeżach (1954) Marty (1955) W 80 dni dookoła świata (1956) Most na rzece Kwai (1957) Gigi (1958) Ben-Hur (1959)
1960–1979	Garsoniera (1960) West Side Story (1961) Lawrence z Arabii (1962) Przygody Toma Jonesa (1963) My Fair Lady (1964) Dźwięki muzyki (1965) Oto jest głowa zdrajcy (1966) W upalną noc (1967) Oliver! (1968) Nocny kowboj (1969) Patton (1970) Francuski łącznik (1971) Ojciec chrzestny (1972) Żądło (1973) Ojciec chrzestny II (1974) Lot nad kukułczym gniazdem (1975) Rocky (1976) Annie Hall (1977) Łowca jeleni (1978) Sprawa Kramerów (1979)
1980–1999	Zwyczajni ludzie (1980) Rydwany ognia (1981) Gandhi (1982) Czułe słówka (1983) Amadeusz (1984) Pożegnanie z Afryką (1985) Pluton (1986) Ostatni cesarz (1987) Rain Man (1988) Wożąc panią Daisy (1989) Tańczący z wilkami (1990) Milczenie owiec (1991) Bez przebaczenia (1992) Lista Schindlera (1993) Forrest Gump (1994) Braveheart. Waleczne serce (1995) Angielski pacjent (1996) Titanic (1997) Zakochany Szekspir (1998) American Beauty (1999)
2000–2019	Gladiator (2000) Piękny umysł (2001) Chicago (2002) Władca Pierścieni: Powrót króla (2003) Za wszelką cenę (2004) Miasto gniewu (2005) Infiltracja (2006) To nie jest kraj dla starych ludzi (2007) Slumdog. Milioner z ulicy (2008) The Hurt Locker. W pułapce wojny (2009) Jak zostać królem (2010) Artysta (2011) Operacja Argo (2012) Zniewolony (2013) Birdman (2014) Spotlight (2015) Moonlight (2016) Kształt wody (2017) Green Book (2018) Parasite (2019)
2020–2039	Nomadland (2020) CODA (2021) Wszystko wszędzie naraz (2022) Oppenheimer (2023)

1939–1959	1939: Union Pacific 1946: Czerwone łąki / Ludzie bez skrzydeł / Maria Candelaria / Miasto na dole / Ostatnia szansa / Rzym, miasto otwarte / Skandal / Spotkanie / Stracony weekend / Symfonia pastoralna / Wielki przełom 1947: Antoni i Antonina / Dumbo / Krzyżowy ogień / Potępieńcy / Rewia na Broadwayu 1949: Trzeci człowiek 1951: Panna Julia / Cud w Mediolanie 1952: Otello / Nadziei za dwa grosze 1953: Cena strachu 1954: Wrota piekieł 1955: Marty 1956: Świat milczenia 1957: Przyjacielska perswazja 1958: Lecą żurawie 1959: Czarny Orfeusz
1960–1979	1960: Słodkie życie 1961: Tak długa nieobecność / Viridiana 1962: Ślubowanie 1963: Lampart 1964: Parasolki z Cherbourga 1965: Sposób na kobiety 1966: Kobieta i mężczyzna / Panie i panowie 1967: Powiększenie 1969: Jeżeli... 1970: MASH 1971: Posłaniec 1972: Klasa robotnicza idzie do raju / Sprawa Mattei 1973: Najemnik / Strach na wróble 1974: Rozmowa 1975: Kronika lat pożogi 1976: Taksówkarz 1977: We władzy ojca 1978: Drzewo na saboty 1979: Czas apokalipsy / Blaszany bębenek
1980–1999	1980: Cały ten zgiełk / Sobowtór 1981: Człowiek z żelaza 1982: Zaginiony / Droga 1983: Ballada o Narayamie 1984: Paryż, Teksas 1985: Ojciec w podróży służbowej 1986: Misja 1987: Pod słońcem szatana 1988: Pelle zwycięzca 1989: Seks, kłamstwa i kasety wideo 1990: Dzikość serca 1991: Barton Fink 1992: Dobre chęci 1993: Żegnaj, moja konkubino / Fortepian 1994: Pulp Fiction 1995: Underground 1996: Sekrety i kłamstwa 1997: Smak wiśni / Węgorz 1998: Wieczność i jeden dzień 1999: Rosetta
2000–2019	2000: Tańcząc w ciemnościach 2001: Pokój syna 2002: Pianista 2003: Słoń 2004: Fahrenheit 9/11 2005: Dziecko 2006: Wiatr buszujący w jęczmieniu 2007: 4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni 2008: Klasa 2009: Biała wstążka 2010: Wujek Boonmee, który potrafi przywołać swoje poprzednie wcielenia 2011: Drzewo życia 2012: Miłość 2013: Życie Adeli 2014: Zimowy sen 2015: Imigranci 2016: Ja, Daniel Blake 2017: The Square 2018: Złodziejaszki 2019: Parasite
od 2020	2021: Titane 2022: W trójkącie 2023: Anatomia upadku 2024: Anora

Lata 50.	Marty (1955) Wieczór kawalerski (1957) Pożądanie w cieniu wiązów (1958) Osobne stoliki (1958) W środku nocy (1959)
Lata 60.	Ciemność na szczycie schodów (1960) Kochanku wróć (1961) The Outsider (1961) Powiew luksusu (1962) Zgromadzenie orłów (1963) Quick Before It Melts (1964) Ukochane serce (1964) Pan Buddwing (1966) Fitzwilly (1967) Pink Jungle (1968)
Lata 70.	Kiddnaped (1971) Birch Interval (1976) Love's Dark Ride (1978)
Lata 80.	Na drugą stronę (1981) Brontë (1983)
Filmy TV	Heidi (1968) David Copperfield (1969) Jane Eyre (1970) She Waits (1972) No Place to Run (1972) The Man Without a Country (1973) The First Woman President (1974) Legendary Curse of the Hope Diamond (1975) Dziewczyna o imieniu Sooner (1975) Francis Gary Powers: The True Story of the U-2 Spy Incident (1976) Tell Me My Name (1977) Breaking Up (1978) We własnym domu (1978) Tom and Joann (1978) Thou Shalt Not Commit Adultery (1978) Rozdarty pomiędzy dwoma kochankami (1979) Na Zachodzie bez zmian (1979) To Find My Son (1980) Śmierć w rodzinie (1981) The Member of the Wedding (1982) Dar miłości: świąteczna opowieść (1983) Love Leads the Way: A True Story (1984) A Death in California (1985) Ostatnie dni Pattona (1986) The Ted Kennedy Jr. Story (1986) Kwiecień rano (1987) Morze ognia, morze miłości (1991) Against Her Will: An Incident in Baltimore (1992) Wypadek w miasteczku (1994) Porwanie (1994)