Organizacje wyspecjalizowane ONZ

Organizacje wyspecjalizowane ONZ (ang. UN specialized agencies) – organizacje międzynarodowe powiązane i blisko współpracujące z Organizacją Narodów Zjednoczonych. ONZ wraz z jej organizacjami wyspecjalizowanymi nazywa się „rodziną ONZ”.

Organizacje wyspecjalizowane muszą spełnić następujące warunki:

być organizacjami międzyrządowymi,
mieć charakter powszechny, tj. otwarty dla wszystkich państw świata,
posiadać szerokie kompetencje choćby w jednej z dziedzin o której mowa w art. 57 Karty Narodów Zjednoczonych^[1]
musi być związana z ONZ umową międzynarodową.

Organizacje wyspecjalizowane są autonomicznymi organizacjami, stanowią odrębne podmioty prawa międzynarodowego, mają swoich członków, odrębne organy i własne budżety, a z ONZ są połączone specjalnymi porozumieniami zawieranymi z Radą Gospodarczo-Społeczną ONZ a zatwierdzanymi przez Zgromadzenie Ogólne ONZ^[2]. Organizacje wyspecjalizowane przedkładają sprawozdania ze swej działalności tym dwóm organom ONZ.

Lista organizacji wyspecjalizowanych ONZ

Do organizacji wyspecjalizowanych należą^[3]:

Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci, skrót: (ang.) UNICEF
Międzynarodowa Organizacja Morska, skrót: (ang.) IMO
Międzynarodowa Organizacja Pracy, skróty: (pol.) MOP, (ang.) ILO
Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa, skrót: (ang.) IFAD
Międzynarodowy Fundusz Walutowy, skróty: (pol.) MFW, (ang.) IMF
Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny, skróty: (pol.) MZT, (ang.) ITU
Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego, skrót: (ang.) ICAO
Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa, skrót: (ang.) FAO
Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury, skrót: (ang.) UNESCO
Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Rozwoju Przemysłowego, skrót: (ang.) UNIDO
organizacje Grupy Banku Światowego:
- Agencja Wielostronnych Gwarancji Inwestycji, skrót: (ang.) MIGA
- Międzynarodowa Korporacja Finansowa, skrót: (ang.) IFC
- Międzynarodowe Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych, skrót: (ang.) ICSID
- Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju, skrót: (ang.) IDA
- Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju, skróty: (pol.) MBOR, (ang.) IBRD
Światowy Związek Pocztowy, skrót: (ang.) UPU
Światowa Organizacja Meteorologiczna, skrót: (ang.) WMO
Światowa Organizacja Własności Intelektualnej, skrót: (ang.) WIPO
Światowa Organizacja Turystyki, skrót: (ang.) UNWTO^[4]
Światowa Organizacja Zdrowia, skrót: (ang.) WHO

Status odmienny od pozostałych ma Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej, skróty: (pol.) (MAEA), (ang.) (IAEA).

Przypisy

↑ Art. 57 KNZ mówi o: „odpowiedzialności międzynarodowej w dziedzinie gospodarczej, społecznej, kulturalnej, oświatowej, zdrowotnej i pokrewnych”
↑ Zob. art. 63 KNZ: „Rada Gospodarcza i Społeczna może zawierać z [tymi] organizacjami porozumienia określające warunki, na jakich odnośna organizacja ma być związana z Organizacją Narodów Zjednoczonych. Takie porozumienia podlegają zatwierdzeniu przez Zgromadzenie Ogólne”
↑ United Nations – Structure and Organization (ang.)
↑ Aby nie mylić z WTO – Światową Organizacją Handlu, która formalnie nie jest organizacją wyspecjalizowaną ONZ.

Linki zewnętrzne

[1] Art. 57 KNZ mówi o: „odpowiedzialności międzynarodowej w dziedzinie gospodarczej, społecznej, kulturalnej, oświatowej, zdrowotnej i pokrewnych”

[2] Zob. art. 63 KNZ: „Rada Gospodarcza i Społeczna może zawierać z [tymi] organizacjami porozumienia określające warunki, na jakich odnośna organizacja ma być związana z Organizacją Narodów Zjednoczonych. Takie porozumienia podlegają zatwierdzeniu przez Zgromadzenie Ogólne”

[3] United Nations – Structure and Organization (ang.)

[4] Aby nie mylić z WTO – Światową Organizacją Handlu, która formalnie nie jest organizacją wyspecjalizowaną ONZ.

[1]

[2]

[3]

[4]