Orzeł australijski

Orzeł australijski
	Aquila audax
	(Latham, 1801)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	szponiaste
Rodzina	jastrzębiowate
Podrodzina	jastrzębie
Plemię	Accipitrini
Rodzaj	Aquila
Gatunek	orzeł australijski
Synonimy
	Vultur audax Latham, 1801;
	Vultur audax Latham, 1801;
Podgatunki
	A. a. audax (Latham, 1801); A. a. fleayi Condon & Amadon, 1954;
	A. a. audax (Latham, 1801); A. a. fleayi Condon & Amadon, 1954;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Orzeł australijski^[4] (Aquila audax) – gatunek dużego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Jest największym ptakiem drapieżnym w Australii i najliczniejszym z dużych gatunków orłów.

Systematyka

Wyróżniono dwa podgatunki A. audax^[5]^[2]:

A. audax audax – Australia, południowa Nowa Gwinea.
A. audax fleayi – Tasmania.

Morfologia

Wygląd zewnętrzny: Ptak ma długie, dosyć szerokie skrzydła, upierzone golenie, staw skokowy i część skoku na nogach oraz ogon i charakterystyczne skrzydła o klinowatym zakończeniu. Ze względu na dużą rozpiętość skrzydeł ten gatunek jest jednym z największych w rzędzie szponiastych. Upierzenie dorosłego orła australijskiego jest głównie ciemnobrązowe lub czarne z czerwonawo-brązowymi plamami na spodniej stronie skrzydeł, łopatkach, karku i poniżej karku^[6].

Rozmiary: Długość ciała – od 0,9 do 1,15 m. Rozpiętość skrzydeł – od 1,8 do 2,5 m.

Masa ciała: Średnio od 3,2 do 4,2 kg. Czasami nawet 5,5 kg.

Występowanie

Środowisko: Zamieszkują prawie wszystkie środowiska, choć skłaniają się raczej do lasów. Otwierają kolonie w południowej i wschodniej Australii.

Zasięg występowania: Orły australijskie są spotykane w Australii, włączając w to Tasmanię, oraz w południowej części Nowej Gwinei.

Pożywienie

Zwykle pożywieniem dla orła są króliki i potrącone przez pojazdy owce. Polowanie czasami odbywa się w grupach – wtedy ofiarą orłów mogą paść zwierzęta nawet wielkości kangura rudego.

Rozród

W czasie pory lęgowej orły wykonują powietrzne akrobacje. Często toczą również ze sobą walki o terytorium.

Gniazdo: Gniazdo to wielka platforma zbudowana z patyków i wyłożona zielonymi liśćmi, zwykle umieszczona na dużym drzewie (najczęściej eukaliptusie) na wysokości 2–73 m nad ziemią. Gniazda są również budowane na klifach, wśród skał, a nawet na ziemi w miejscach trudno dostępnych dla ludzi. Gniazda są ponownie wykorzystywane w kolejnych latach, uzupełniane są jedynie o dodatkowy materiał budulcowy^[7].

Jaja: W zniesieniu 1–4 jaj, zwykle 2^[7].

Wysiadywanie: Okres wysiadywania trwa 42–44 dni. Wysiadują oboje rodzice, ale głównie samica^[7].

Wychowanie piskląt: Pisklętami opiekują się oboje rodzice, głównie jednak samica. Młode opuszczają gniazdo po 79–90 dniach od wyklucia. Są jednak nadal zależne od rodziców przez co najmniej 4 miesiące^[7].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje orła australijskiego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za wzrostowy^[3].

Przypisy

↑ Aquila audax, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Wedge-tailed Eagle (Aquila audax). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
↑ ^a ^b Aquila audax, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-09].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
↑ Jones, M.: Aquila audax. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2006. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Species account: Wedge-tailed Eagle Aquila audax. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Aquila audax, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Wedge-tailed Eagle (Aquila audax). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).

[iucn-3] Aquila audax, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-09].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-09]. (ang.).

[adw-6] Jones, M.: Aquila audax. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2006. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).

[gr-7] Species account: Wedge-tailed Eagle Aquila audax. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]