Pałac w Warcie Bolesławieckiej
 nr rej. A/3502/253 z 23.04.1951 oraz 455 z 3.06.1957[1]
| |
 Widok od południowego zachodu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Inwestor |
Hans Von Zedlitz |
| Kondygnacje |
2 |
| Ukończenie budowy |
1540 r. |
| Ważniejsze przebudowy |
1612, 1899 r. |
| Pierwszy właściciel |
Hans Von Zedlitz |
| Kolejni właściciele |
Hans von Glaubitz, Hans von Stiebitz, Christoph von Sommerfeld, Abraham von Sommerfeld, Barbara z domu von Reibnitz, Otto baron von Hohberg auf Buchwald, Sophie Hedwig von Schellendorf, Hans Wolfgang Wenzel von Frankenberg, Wilhelm Leo Hans Ernst Graf von Hacke, PGR, AWRSP |
| Obecny właściciel |
Stanisław Kuduk |
Położenie na mapie gminy Warta Bolesławiecka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bolesławieckiego  | |
 51°13′58,01″N 15°39′14,46″E/51,232781 15,654017
| |
Pałac w Warcie Bolesławieckiej (niem. Schloss Alt Warthau) – zabytkowy[2] pałac w zachodniej części Warty Bolesławieckiej – wsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, w gminie Warta Bolesławiecka, na Pogórzu Kaczawskim w Sudetach[3].
Obiekt wzniesiony w 1540 r. przez Hansa von Zedlitza, rozbudowany na przełomie XVI i XVII w., modernizowany w XVIII i XIX w. Obecnie własność prywatna.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pałac w Warcie Bolesławieckiej został wzniesiony w 1540 roku przez Hansa von Zedlitza[3]. Po wybudowaniu dworu von Zedlitzowie sprzedają go wraz z wsią rodzinie von Glaubitz[4]. Dobra w krótkim czasie miały różnych właścicieli, byli to kolejno: Hans von Glaubitz, Hans von Stiebitz i Christoph von Sommerfeld. Na przełomie XVI i XVII wieku dwór powiększono o północne skrzydło, o czym świadczy data 1612 na sygnaturce.
Po śmierci kolejnego właściciela majątku z rodziny von Sommerfeld – Abrahama, wdowa po nim Barbara z domu von Reibnitz została jedyną dziedziczką. Ponownie wyszła za mąż za Otto barona von Hohberg auf Buchwald, który z kolei po śmierci żony stał się następnym dziedzicem.
W 1663 r. baron ożenił się po raz drugi, a jego wybranką została Sophie Hedwig von Schellendorf. Z tego małżeństwa narodziła się córka, Helena Sophia Magdalena, która w 1683 r. poślubiła wicekanclerza Królestwa Czech i starostę legnicko-głogowskiego Hansa Wolfganga Wenzela von Frankenberg.
Za czasów, gdy właścicielami była rodzina von Frankenberg dokonano kilku przebudów. W II poł. XVIII w. przebudowane zostały wnętrza pałacu. W 1899 r. przeprowadzono renowację, która zatarła wiele cech stylowych, m.in. powiększono okna dużej sali na piętrze skrzydła południowego oraz na piętrze zachodniej elewacji. Na przełomie lat 1913-1914 na stare sgraffita nałożono nowe. W 1918 roku zrekonstruowano dekoracje sgraffitowe[3]. Do końca II wojny światowej właścicielami dóbr była rodzina hrabiów von Hacke[5].
Po przejściu frontu w 1945 pałac był systematycznie niszczony i szabrowany. Do lat 70. był częściowo użytkowany przez PGR. Opuszczony po 1989 popadł w ruinę. Po likwidacji PGR-u w 1993 AWRSP ogłosiła przetarg na dzierżawę gospodarstwa, który wygrał rolnik Stanisław Kuduk. W 2006 stał się on właścicielem obiektu. Uporządkował zaniedbany folwark i urządził w nim prężnie działające gospodarstwo rolne a następnie rozpoczął odbudowę pozbawionego stropów i dachu dworu[6].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Pałac jest dwukondygnacyjną, trzyskrzydłową budowlą wzniesioną głównie z kamienia łamanego, na planie litery U i nakrytą dachami dwuspadowymi[3]. Budynek otacza fosa z wodą i z kamiennym mostem[3]. Pałac wieńczą ozdobne wolutowe renesansowe szczyty[3]. Na elewacjach widnieją pozostałości dekoracji sgraffitowej z XVI i XIX wieku[3]. Wewnątrz obiektu znajduje się renesansowy portal[3].
Pałac jest częścią zespołu pałacowego, w skład którego wchodzą jeszcze: park krajobrazowy w stylu angielskim ze stawami, aleją dębową i starymi grabami; ruiny zamku z XV wieku; dwie oficyny pałacowe z XVI wieku; trzy budynki gospodarcze, trzy stodoły i obora z XVI wieku[1].
Mauzoleum
[edytuj | edytuj kod]Mauzoleum właścicieli rodzin von Merveldt i Frankenberg z grobami: hr. Klemensa von Merveldt (1845-1923), jego żony Johanny von Frankenberg (1848-1924) oraz teściowej Rosy von Frankenberg (1822-1897). Sarkofagi położone pod baldachimem wspartym na ośmiu kolumnach z piaskowca, tworzących arkady. Po obu stronach mauzoleum nad środkowymi arkadami herby von: Frankenberg i Merveldt[7].
-
Pałac według Alexandra Dunckera -
Mauzoleum z herbem -
Herb von Merveldt -
Herb von Frankenberg -
Herb von Frankenberg
.jpg)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2015-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
- ↑ a b c d e f g h Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 393-398. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Axis Mundi, Tropografie : Dwór, który miał szczęście. Warta Bolesławiecka [online], Tropografie, 9 lutego 2016 [dostęp 2018-12-04].
- ↑ Warta Bolesławiecka | Pasja Podróżowania [online], www.pasjapodrozowania.pl [dostęp 2018-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-05].
- ↑ Axis Mundi, Tropografie : Dwór, który miał szczęście. Warta Bolesławiecka [online], Tropografie, 9 lutego 2016 [dostęp 2018-12-04].
- ↑ Mauzoleum rodzin von Merveldt oraz von Frankenberg. [dostęp 2024-01-07].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Pogórze Kaczawskie, tom 7, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9, s. 610