Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Przejdź do zawartości

Rioja (wino)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Rioja – wino hiszpańskie i jednocześnie nazwa regionu winiarskiego w północnej Hiszpanii, wzdłuż rzeki Ebro, w którym jest produkowane[1].

Regulacje

[edytuj | edytuj kod]
Winnice w Briñas w regionie Rioja
Położenie regionu na mapie Hiszpanii

Nazwa jest zastrzeżona dla win produkowanych na obszarze prowincji La Rioja i częściowo Araba i Nawara[2]. Wina spełniające wymagania jakościowe mogą korzystać z certyfikatu pochodzenia Denominación de Origen Calificada (DOCa). Rioja uzyskała to zaszczytne miano jako pierwsza w 1991 roku[1][3]. Region dzieli się na trzy strefy: Rioja Alta (najwyżej położona, w zachodniej części), Rioja Baja (w baskijskiej prowincji Araba) oraz Rioja Alavesa (na wschód od Logroño, największego miasta regionu)[2][4][5]. Komisja nadzorująca przyznająca certyfikat D.O.C (Consejo Regulador) zezwala na wykorzystanie następujących szczepów winorośli[6]:

Winiarnia Marquésa de Riscal, zaprojektowana przez Franka Gehry’ego

Produkuje się przede wszystkim wina czerwone, ale także różowe i białe[1]. Za klasyczną czerwoną rioję uchodzi kupaż 70% tempranillo, 15% garnachy, 7,5% graciano i 7,5% mazuelo[9]. Tradycyjna biała rioja ma ok. 95% winogron viura i 5% malvasía[9].

Klasyfikacja win rioja

[edytuj | edytuj kod]

Ze względu na okres i sposób starzenia, wina rioja podzielone są na cztery rodzaje[1][10][11]:

  • Joven (młode) albo Cosecha – oznaczone jako wino regionalne (Garantía de Origen) wino przeznaczone do natychmiastowej konsumpcji, często w białej i różowej wersji[11][12]. Do tej kategorii należą także wina czerwone, w tym produkowane na wzór beaujolais nouveau metodą maceracji węglowej[8]. Wino trafia do sprzedaży najpóźniej dwa lata po winobraniu, przeważnie jednak kilka miesięcy[11].
  • Crianza – wina wysokiej jakości; wina czerwone leżakują od 2 do 3 lat, w tym przynajmniej rok w dębowych beczkach (dla win białych ten okres jest skrócony do 6 miesięcy)
  • Reserva – wina bardzo wysokiej jakości; wina czerwone dojrzewają trzy lata, w tym co najmniej rok w dębowych beczkach; wina białe dojrzewają 2 lata w tym minimum 6 miesięcy w dębowych beczkach
  • Gran Reserva – wina o najlepszej jakości z wyjątkowo dobrych roczników; wina czerwone leżakują w dębowych beczkach co najmniej dwa lata, a następnie co najmniej trzy lata w butelkach. Wina białe muszą leżakować 4 lata, w tym co najmniej 6 miesięcy w dębowych beczkach.

Liczne wytwórnie wydłużają wymagany przez regulacje winiarskie okres starzenia[11].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Uczestnicy Batalla del Vino w Haro

Podbój północnej Hiszpanii przez Rzymian w II wieku p.n.e. spowodował rozwój uprawy winorośli i produkcji wina na potrzeby rzymskich legionistów[3]. W okolicach obecnej Calahorry i Logroño powstały liczne winnice, a wykopaliska archeologiczne ujawniły resztki zbiorników, w których przechowywano wino. Zbiorniki były wycinane w skałach regionu[4][13]. Enolog i historyk winiarstwa Roger Dion postawił hipotezę, w myśl której Rzymianie wprowadzając uprawę winorośli w rejonie Bordeaux posłużyli się sadzonkami roślin uprawianych wówczas w dolinie Ebro. W ten sposób zaginiony dziś, a wspominany u pisarzy rzymskich szczep 'Balisca' miał zostać protoplastą szczepów z rodziny cabernet (cabernet sauvignon, cabernet franc)[potrzebny przypis]

Położenie przy szlaku pielgrzymkowym do Santiago de Compostela sprzyjało utrzymaniu i rozwojowi produkcji wina w średniowieczu, a wieść o nim pielgrzymi roznosili w świat[13]. Pierwsze wzmianki literackie o winie z La Rioja znajdują się lirykach Gonzalo de Berceo, pierwszego znanego z nazwiska poety hiszpańskiego. W miarę postępów rekonkwisty lokalne dotychczas wina zaczęły, poprzez baskijskie porty w Bilbao i Santander, trafiać na pokłady angielskich i holenderskich statków kupieckich, a za ich pomocą na rynki europejskie. Aby chronić jakość i reputację win władze lokalne już w 1560 zabroniły używać szczepów spoza regionu[3]. Do transportu wina wprowadzono specjalne koźlęce bukłaki, pieczętowane znakiem stowarzyszenia plantatorów, by zagwarantować autentycznść zawartości[9][13].

W 1786 ksiądz i winiarz z Burgos Don Manuel Esteban Quintano, zainspirowany pobytem w Bordeaux, wprowadził dębowe baryłki do winnic w Rioja, co znacznie poprawiło przechowywanie się win i przełożyło się na rozwój eksportu[13]. Takie wino znosiło transport do Ameryki Łacińskiej[13]. Niestety władze lokalne wprowadziły zarządzenie, na mocy którego wina starzone w beczkach nie mogły być droższe od win nieprzechowywanych[13]. W ten sposób beczki dębowe, jako nieopłacalne ekonomicznie, wyszły z użycia na wiele dziesięcioleci[13].

Pułkownik Luciano de Murrieta (adiutant księcia Baldoromero Espartero, regenta Hiszpanii i właściciela winnic w Logroño) w latach czterdziestych XIX wieku podczas pobytów w Bordeaux i na zesłaniu w Londynie studiował możliwości modernizacji produkcji wina z regionu Rioja i ekspansji na rynki angielskie. Jedną z nowinek, które wprowadził Murrieta było wykorzystywanie dużych beczek do tłoczenia i fermentacji owoców zamiast tradycyjnie stosowanych płytkich kamiennych kadzi, w których grona były miażdżone stopami robotników. Murieta wprowadził również na nowo starzenie wina w dębowych beczkach[13].

W latach pięćdziesiątych XIX wieku winnice sąsiedniej Galicji dotknięte zostały epidemią mączniaka, na czym skorzystały wina z La Rioja, gdzie choroba nie przybrała rozmiarów epidemii. Eksportowi sprzyjał również rozwój sieci kolejowej, która połączyła wkrótce Logroño z Madrytem i wybrzeżem Atlantyku[4]. Także epidemia filoksery początkowo omijała region La Rioja[4]. Był to złoty okres dla win Rioja – wielu francuskich producentów, zwłaszcza z okolic Bordeaux, przeniosło tu swoje winnice (a wraz z nimi nowoczesne technologię, swoją wiedzę i doświadczenie), popyt zaś na wino był trudny do zaspokojenia, gdyż winnice we Francji i innych krajach Europy były zdziesiątkowane[3][14]. Gdy szkodnik ostatecznie w końcowej dekadzie XIX wieku dotarł do regionu, znane były już metody skutecznego zapobiegania (szczepienie na odpornych podkładkach) i filoksera nie wyrządziła znaczących szkód w produkcji.

W wiek XX rioja weszła jako najbardziej znane poza Hiszpanią wino hiszpańskie[5]. Produkcja spadła jednak znacznie w latach 30., gdy dla uniknięcia klęski głodu wiele winnic zostało wykarczowanych na potrzeby uprawy zbóż. Powierzchnia winnic powróciła do poziomu sprzed tego okresu dopiero w latach 60. Przełomowym dla rozwoju winiarstwa w La Rioja był rok 1970: bardzo dobry rocznik, ogłoszony przez krytyków enologicznych „rocznikiem stulecia”. Spowodowało to wzmożone zainteresowanie zarówno ze strony konsumentów, jak i inwestorów. Nadmierny popyt (a co za tym idzie wysokie ceny) w połączeniu ze słabszymi rocznikami, a także rozwojem innych regionów winiarskich (zwłaszcza Ribera del Duero) spowodował kryzys produkcji w latach 80. XX wieku, zażegnany dopiero w kolejnej dekadzie[15]. W międzyczasie amerykański dąb jako materiał na beczki ustąpił w dużej części dębinie francuskiej, nadającej łagodniejszy smak[1][4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e Stuart Walton, Brian Glover: The Ultimate Encyclopedia of Wine, Beer, Spirits and Liqueurs. Hermes House, 1998, s. 94-95. ISBN 978-1840380859. (ang.).
  2. ↑ a b La Zona De Producción. [dostęp 2013-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 maja 2013)]. (hiszp. • ang.).
  3. ↑ a b c d Tom Stevenson: The Sotheby’s Wine Encyclopedia. Wyd. 4. Londyn: Dorling Kindersley, 2005, s. 312. ISBN 0-7566-1324-8. (ang.).
  4. ↑ a b c d e Hugh Johnson, Jancis Robinson: Wielki atlas świata win. Buchmann, 2008, s. 198–199. ISBN 978-83-7670-164-6. (pol.).
  5. ↑ a b Schwarzwälder 2009 ↓, s. 594.
  6. ↑ Variedades de vid. [dostęp 2013-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 maja 2013)]. (hiszp. • ang.).
  7. ↑ Schwarzwälder 2009 ↓, s. 579.
  8. ↑ a b Schwarzwälder 2009 ↓, s. 595.
  9. ↑ a b c Tom Stevenson: The Sotheby’s Wine Encyclopedia. Wyd. 4. Londyn: Dorling Kindersley, 2005, s. 313. ISBN 0-7566-1324-8. (ang.).
  10. ↑ Tipos De Vino. [dostęp 2012-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-25)]. (hiszp.).
  11. ↑ a b c d Schwarzwälder 2009 ↓, s. 597.
  12. ↑ Gabriella Opaz: How to Read a Rioja Wine Label. catavino.net. [dostęp 2013-02-24]. (ang.).
  13. ↑ a b c d e f g h Schwarzwälder 2009 ↓, s. 592.
  14. ↑ Schwarzwälder 2009 ↓, s. 593.
  15. ↑ Schwarzwälder 2009 ↓, s. 594,596.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • David Schwarzwälder: Hiszpania. W: André Dominé: Wino. Wyd. 2. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009. ISBN 978-83-7626-712-8. (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rioja_(wino)&oldid=71240935”