Szarogród

Szarogród
Шаргород
	; Szarogród, kościół Niepokalanego Poczęcia NMP (1791).
	Herb
Państwo	Ukraina
Obwód	winnicki
Rejon	szarogrodzki
Populacja (2018); • liczba ludności	; 7029
Nr kierunkowy	+380 4344
Kod pocztowy	23500-23504
	Położenie na mapie Ukrainy Szarogród
	Położenie na mapie obwodu winnickiego Szarogród
	48°45′19″N 28°04′44″E/48,755278 28,078889
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Szarogród (ukr. Шаргород, trb. Szarhorod) – miasto na Ukrainie, w obwodzie winnickim, siedziba władz rejonu szarogrodzkiego.

Miasto leży na wschodnim Podolu, nad rzeką Morachwą. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1585, prawo magdeburskie od 1588, prawo składu w 1635 roku^[2], status miasta od 1985.

W Henrykówce k. Szarogrodu urodził się Antoni Józef Rolle.

Historia

Miasto założył kanclerz Jan Zamoyski w latach 1579–1585 jako twierdzę. W 1588 roku król Zygmunt III Waza nadał mu prawa miejskie. W 1595 miasto zniszczyli Kozacy, jednak nie zdołali zdobyć zamku. W pierwszej połowie XVII wieku został odbudowany. Ponownie zniszczony w 1648 roku przez zbuntowanych Kozaków. W 1663 podczas wyprawy zadnieprzańskiej w czasie wojny polsko-moskiewskiej w Szarogrodzie przebywał król Jan Kazimierz^[3]. Miasto zostało zniszczone przez Turków w 1672 roku.

W latach 1776–1792 w Szarogrodzie stacjonowała 7 Brygada Kawalerii Narodowej. Szarogród został odłączony od Królestwa Polskiego w 1793 w II rozbiorze. Pod zaborami siedziba gminy Szarogród(inne języki) w powiecie mohylowskim guberni podolskiej.

W latach 1941–1944 miasto było administrowane przez Rumunię w ramach tzw. Transnistrii.

Od 1955 do 1958 roku proboszczem parafii katolickiej był Antoni Chomicki.

W 1989 liczyło 10 570 mieszkańców^[4].

Zabytki

Zamek w Szarogrodzie wybudowany w 1585 r.^[5] przez Jana Zamoyskiego (1545–1605) zniszczony podczas buntów chłopskich i wojen kozackich w XVII w. Ruiny odnowił po 1850 r. ks. Roman Sanguszko^[6].
kościół pw. św. Floriana z 1595
synagoga wybudowana, w zależności od źródeł, w 1589 r. lub na pocz. XVII w.^[7]
Monaster św. Mikołaja

Kościół św. Floriana
Synagoga
Monaster św. Mikołaja

Przypisy

↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.15
↑ Stan Lewicki, Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych : (prawo składu), Warszawa 1920, s. 139.
↑ Michał Dymitr Krajewski, Dzieje panowania Jana Kazimierza od roku 1656 do jego abdykacyi w roku 1668, wyd. S.Orgelbrand, Warszawa 1846, s. 326.
↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
↑ Antoni Urbański Memento kresowe, Warszawa, 1929, s. 4-5.
↑ RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 9: Województwo podolskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 359-362, ISBN 83-04-04268-1, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .
↑ Szarogród, [w:] MariaM. Piechotka MariaM., KazimierzK. Piechotka KazimierzK., Bramy nieba: bożnice murowane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa: Krupski i S-ka, 1999, s. 367–370, ISBN 978-83-86117-18-5 (pol.).

Literatura

Antoni Józef Rolle: Zameczki podolskie na kresach multańskich. T. III, wyd. 2. Warszawa: nakładem Gebethnera i Wolffa, 1880, s. 251–278.
Worobijówka 6.) przedmieście Szarogrodu, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 944 .

Linki zewnętrzne

Szarogród, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 800 .
Zabytki Szarogrodu
Rolle Antoni Jan Zameczki podolskie na kresach multańskich T. III Warszawa: Gebethner i Wolff; Kraków: G. Gebethner i Spółka 1880 Wyd. 2
Zamek w Szarogrodzie na filmie z drona.

[1] Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.15

[2] Stan Lewicki, Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych : (prawo składu), Warszawa 1920, s. 139.

[3] Michał Dymitr Krajewski, Dzieje panowania Jana Kazimierza od roku 1656 do jego abdykacyi w roku 1668, wyd. S.Orgelbrand, Warszawa 1846, s. 326.

[4] Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу

[5] Antoni Urbański Memento kresowe, Warszawa, 1929, s. 4-5.

[Aftanazy-6] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 9: Województwo podolskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 359-362, ISBN 83-04-04268-1, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

[:02-7] Szarogród, [w:] MariaM. Piechotka MariaM., KazimierzK. Piechotka KazimierzK., Bramy nieba: bożnice murowane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa: Krupski i S-ka, 1999, s. 367–370, ISBN 978-83-86117-18-5 (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]