Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Przejdź do zawartości

Terry Gilliam

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Treść tego artykułu może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Terry Gilliam
Ilustracja
Terry Gilliam (2009)
Prawdziwe imię i nazwisko

Terrence Vance Gilliam

Data i miejsce urodzenia

22 listopada 1940
Minneapolis

Zawód

reżyser
scenarzysta
animator
aktor
scenograf

Współmałżonek

Maggie Weston
(od 1973)

Lata aktywności

od 1968

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Terence Vance „Terry” Gilliam[1] (ur. 22 listopada 1940 w Minneapolis) – amerykańsko-brytyjski scenarzysta, reżyser filmowy, animator, aktor, członek zespołu komediowego Monty Python. Laureat BAFTA Fellowship (2009)[2]. Nominowany do Oscara za najlepszy scenariusz oryginalny i Złotego Globu dla najlepszego reżysera.

Początek kariery Terry’ego Gilliama łączy się z twórczością w Latającym cyrku Monty Pythona, gdzie tworzył krótkie animacje będące kolażem różnego typu dzieł malarskich, fotografii i własnych prostych grafik. Okazjonalnie brał także udział w skeczach Monty Pythona jako aktor. Wraz z członkami Monty Pythona podejmował się także reżyserowania filmów fabularnych.

Później wyreżyserował m.in. filmy: Bandyci czasu (1981), Brazil (1985), Fisher King (1991), 12 małp (1995) oraz Las Vegas Parano (1998). Jako jedyny z grupy Monty Python nie urodził się w Anglii, jednak otrzymał obywatelstwo brytyjskie w 1968.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Minneapolis w Minnesocie, jako syn Beatrice (z domu Vance) i Jamesa Halla Gilliama, stolarza[3], który był podróżnym sprzedawcą kawy Folgers. Dzieciństwo spędził w pobliskim Medicine Lake. Jego talent do rysowania został po raz pierwszy zauważony po szkolnej wycieczce do zoo[4]. Cała rodzina przeniosła się do Panorama City w Kalifornii w 1952 z powodu zapalenia płuc siostry Gilliama. W 1958 ukończył Birmingham High School w Van Nuys[5], gdzie został wybrany przewodniczącym klasy. Podczas studiów odkrył magazyn „Mad”, wydawany przez Harveya Kurtzmana, co wpłynęło na jego późniejszą twórczość. Uczęszczał do Occidental College w Eagle Rock w hrabstwie Los Angeles, początkowo studiując fizykę, później zastępując ją sztukami pięknymi, kończąc jednak politologię w 1962. Współtworzył uczelniany magazyn „Fang” (stał się jego wydawcą) będący hołdem dla Kurtzmana, któremu zresztą wysyłał kopie magazynu. Będąc wciąż w college’u stał się członkiem bractwa Sigma Alpha Epsilon. Po ukończeniu szkoły pracował w agencji reklamowej zanim Kurtzman nie zaoferował mu pracy w magazynie „Help!”[6].

W 1973 ożenił się z brytyjską charakteryzatorką i projektantką Maggie Weston, która pracowała nad odcinkami Latającego Cyrku Monthy Pythona, w wielu filmach Pythona i produkcjach Gilliama aż do filmu Przygody barona Munchausena (1988)[7].

W 1968 otrzymał obywatelstwo brytyjskie posiadał je wraz z amerykańskim przez następne 38 lat. W styczniu 2006 zrzekł się obywatelstwa amerykańskiego[8]. W wywiadzie dla „Der Tagesspiegel” opisał to jako protest przeciwko prezydentowi George’owi W. Bushowi, a we wcześniejszym wywiadzie dla Onion AV Club, oznajmił, że było to również spowodowane zamiarem odciążenia rodziny z dodatkowej odpowiedzialności podatkowej.

W 2009 wraz z Emilią Fox i Gretą Scacchi wziął udział w akcji Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody - ochrony ryb w wodach europejskich[9].

Kariera artystyczna

[edytuj | edytuj kod]

Animacja

[edytuj | edytuj kod]

Terry Gilliam rozpoczął karierę jako animator i rysownik komiksów. W jednym z jego wczesnych opowiadań komiksowych dla Help! wystąpił członek grupy Python, John Cleese. Po upadku Help! wyjechał do Europy, co żartobliwie oznajmił na łamach ostatniego numeru „przenoszę się do europejskiej filii” magazynu, która oczywiście nie istniała. Będąc już w Anglii zaanimował Prosimy nie regulować odbiorników, w którym wystąpili członkowie grupy Monty Python: Eric Idle, Terry Jones i Michael Palin.

Monty Python

[edytuj | edytuj kod]

Gilliam uczestniczył w Latającym Cyrku Monty Pythona od momentu jego powstania, początkowo wyłącznie jako animator (w napisach końcowych wymieniany był poza pozostałą piątką), lecz później jako stuprocentowy członek grupy. Jego animacje łączyły skecze w całość oraz definiowały język wizualny grupy. Surrealistyczne animacje Gilliama miały charakterystyczny, chwytliwy styl, miksujący jego własną twórczość, charakteryzującą się miękkim gradientem oraz dziwnymi, okrągłymi kształtami, w otoczeniu ruchomych antycznych wycinanek fotografii, prawdopodobnie z ery wiktoriańskiej[10].

Poza tworzeniem animacji, występował również w kilku skeczach, rzadko dostając główne role i godząc się na swój mniejszy udział[11]. Jednak ma na swoim koncie wystąpienia w takich rolach, jak Cardinal Fang z Hiszpańskiej Inkwizycji i Krzycząca Królowa w narzucie i masce śpiewająca „Ding dong merrily on high”. Często grał role, których nikt nie chciał przyjąć (głównie z powodu mocnej charakteryzacji lub konieczności noszenia niewygodnych kostiumów) takich, jak powtarzający się rycerz w zbroi, który kończy skecz, wchodząc i uderzając jednego z pozostałych postaci w głowę gumowym kurczakiem i kilka małych ról w filmach takich, jak Patsy w Świętym Graalu (który wyreżyserował z Terrym Jonesem, gdzie odpowiedzialny był za fotografię, a Jones nadzorował wystąpienia aktorów) oraz więźniem w Żywocie Briana[12].

Reżyseria

[edytuj | edytuj kod]

Wraz ze stopniowym zrywaniem z grupą Pythona pomiędzy Żywotem Briana w 1979 i Sensem życia w 1982, Gilliam zaczął zajmować się reżyserią i pisaniem scenariuszy filmowych, opierając to na swoim doświadczeniu wyniesionym z uczestnictwa przy kręceniu Świętego Graala. Gilliam myślał o swoich filmach jako o trylogiach, począwszy od Bandytów czasu w 1981 r.

Lata 80. to czas kiedy powstała „Trilogy of Imagination” o „dziejach człowieka”: Bandyci czasu (1981), Brazil (1985) i Przygody barona Munchausena (1988). Była to trylogia o „szaleństwie naszego niezdarnie zarządzanego społeczeństwa i pragnieniu ucieczki, nie zważając na żadne przeciwności” (craziness of our awkwardly ordered society and the desire to escape it though whatever means possible). Wszystkie trzy filmy skupiają się na tych zmaganiach i próbach ucieczki dzięki wyobraźni: Bandyci czasu - oczami dziecka, Brazil - oczami trzydziestokilkuletniego mężczyzny, Munchausen - oczami starego człowieka.

W latach 90. wyreżyserował „Trylogy of Americana”. Składają się na nią The Fisher King (1991), 12 małp (1995) i Las Vegas Parano (1998) powstałe na bazie scenariusza innej osoby, odegrane na północnoamerykańskiej ziemi, wciąż będące surrealistycznymi, jednak posiadającymi mniej fantastycznych wątków niż jego poprzednia trylogia.

Zasiadał w jury konkursu głównego na 54. MFF w Cannes (2001).

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Reżyseria

Scenariusz

Terry Gilliam był współscenarzystą wszystkich filmów i programów Monty Pythona.

Był także autorem (lub współautorem) scenariuszy następujących filmów:

Aktor

Terry Gilliam wystąpił we wszystkich filmach i programach Monty Pythona.

Ponadto zagrał w następujących filmach:

  • 1976: Pleasure at Her Majesty's, różne role
  • 1977: Jabberwocky, jako Człowiek z kamieniem
  • 1985: Brazil, jako Człowiek palący papierosy w Shang-ri La Towers (rola niekredytowana)
  • 1985: What is Brazil?, jako on sam
  • 1985: Szpiedzy tacy jak my (Spies Like Us), jako dr Imhaus
  • 1988: Przygody barona Munchausena (The Adventures of Baron Munchausen), jako Irytujący śpiewak (rola niekredytowana)
  • 2002: Zagubiony w La Manchy (Lost in La Mancha), jako on sam
  • 2011: Potwór z Nix (The Monster of Nix); (krótkometrażowy), jako ranger

Animacje

Terry Gilliam był autorem animowanych wstawek do następujących filmów i programów TV:

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Terry Gilliam. Listal. [dostęp 2020-12-29]. (ang.).
  2. ↑ Terry Gilliam Awards. AllMovie. [dostęp 2020-12-29]. (ang.).
  3. ↑ Terry Gilliam Biography (1940-). Film Reference. [dostęp 2020-12-29]. (ang.).
  4. ↑ Donald Liebenson: Terry Gilliam’s memoir illustrates life of famous names, quirky films. „Chicago Tribune”, 12 listopada 2015. [dostęp 2020-12-29]. (ang.).
  5. ↑ Terry Gilliam Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2020-12-29]. (ang.).
  6. ↑ Eric Bloch: Terry Gilliam Biography. AllMovie. [dostęp 2020-12-29]. (ang.).
  7. ↑ Terry Gilliam, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-12-29] (ang.).
  8. ↑ Łukasz Knap: Terry "Rozrabiaka" Gilliam. Wirtualna Polska, 11 grudnia 2019. [dostęp 2020-12-29]. (ang.).
  9. ↑ Jay Rayner (2009-06-15): Celebrity full frontal assaults. „The Guardian”. [dostęp 2020-12-29]. (ang.).
  10. ↑ Terry Gilliam: Terry Gilliam: How I became an unlikely member of Monty Python. „The Independent”, 3 października 2015. [dostęp 2019-04-15]. (ang.).
  11. ↑ Monty Python's Terry Gilliam says he wishes comedy hadn't changed. „Daily Mail”. [dostęp 2019-04-15]. (ang.).
  12. ↑ Sopan Deb: Terry Gilliam and the Time He Shared a Crew With ‘Star Wars’. „The New York Times”, 21 listopada 2017. [dostęp 2019-04-15]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Filmy w reżyserii Terry’ego Gilliama
1970-79
1980-89
1990-99
2000-09
2010-19
krótki metraż

Monty Python
Pythoni
Bliscy współpracownicy
Seriale TV
Filmy
Związane produkcje

BAFTA Fellowship
1971–2000
2001–2030
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Terry_Gilliam&oldid=74932911”