Wojna hybrydowa
Wojna hybrydowa – strategia wojenna łącząca działania konwencjonalne, nieregularne, cybernetyczne, terroryzm i przestępczość, w tym samym czasie i na tym samym polu bitwy, celem osiągnięcia celów politycznych[1][2][3]. Wojna taka często jest prowadzona bez oficjalnego wypowiedzenia[4]. Jej charakter ma pozwolić agresorowi na całkowite lub częściowe uniknięcie za nią odpowiedzialności[5]. Zagrożenie hybrydowe jest definiowane jako działanie jakiegokolwiek adwersarza używającego wyżej wymienionych kombinacji działań[1].
Działania w ramach wojny hybrydowej są prowadzone na różnorodnych płaszczyznach: militarnej, politycznej, gospodarczej, społeczno-kulturowej, historycznej, psychologicznej oraz informacyjnej (dezinformacja i propaganda)[1].
Definicje
[edytuj | edytuj kod]Według różnych definicji wojna hybrydowa to[6]:
- współczesna odmiana wojny partyzanckiej, prowadzonej za pomocą współczesnych technik wojskowych i metod mobilizacyjnych[6],
- połączenie czterech odmian agresji: tradycyjnej, nieregularnej, terrorystycznej i cybernetycznej,
- odmiana konfliktu asymetrycznego, toczonego na trzech arenach: działań wojskowych, propagandy we własnym państwie oraz propagandy międzynarodowej,
- kombinacja elementów wojny nieregularnej, domowej, sztucznie wywołanego powstania i terroryzmu,
- użycie tradycyjnych metod wojennych, działań nieregularnych, terroryzmu i zachowań kryminalnych na polu walki w celu osiągnięcia korzyści politycznych.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze przykłady wojny hybrydowej pochodzą z lat 20. XX wieku[7]. Ówczesny Związek Radziecki prowadził takie działania przeciwko Polsce, Korei, a także Kolei Wschodniochińskiej[7]. Współczesnym przykładem jest konflikt na wschodniej Ukrainie[7].
Jednym z prekursorów teorii wojen hybrydowych był rosyjski wojskowy, płk Jewgienij Messner, który nazywał je mianem wojen buntowniczych[8]
Działania Rosji jako wojna hybrydowa
[edytuj | edytuj kod]Zdaniem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) powołującej się na opinię prezentowaną przez większość ośrodków analitycznych państw członkowskich NATO agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę od 2014 (aneksja Krymu przez Rosję i wojna w Donbasie) jest nową formą zagrożenia bezpieczeństwa, określanego jako wojna hybrydowa[9]. Po raz pierwszy rosyjski sposób prowadzenia działań na Ukrainie nazwał tak holenderski generał Frank van Kappen – 26 kwietnia 2014 nieoficjalnie określił rosyjskie operacje „hybrydowymi”[9]. 3 lipca 2014 Pakt Północnoatlantycki oficjalnie ogłosił, że wojna na południowym wschodzie Ukrainy to wojna hybrydowa[9].
Za element wojny hybrydowej ABW uważa działania przebywającej w Polsce od 2013 roku rosyjskiej obywatelki Jekateriny C., która 17 maja 2018 roku została zatrzymana przez ABW celem wydalenia jej z kraju. Zdaniem Rzecznika Ministra Koordynatora Służb, akcja polskich służb była elementem szerszej operacji mającej na celu neutralizację dwóch struktur sieciowych biorących udział w rosyjskiej wojnie hybrydowej i informacyjnej prowadzonej przeciwko Polsce. Ich elementem miało być kwestionowanie i podważanie polskiej polityki historycznej i zastępowanie jej narracją rosyjską[10][11][12].
Według informacji podanych przez media w listopadzie 2019, w wyniku działań kontrwywiadu ABW w marcu 2019 wydalono z Polski wicekonsula Konsulatu Generalnego Rosji – otrzymał on zakaz wjazdu do Polski i na teren strefy Schengen[13]. Rosjanin miał prowadzić działania niezgodne ze statusem dyplomatycznym, które mogły szkodzić relacjom polsko-rosyjskim[13]. Pod koniec 2017 ABW objęła zakazem wjazdu do Polski i strefy Schengen trzech „ekspertów” kierujących rosyjskimi działaniami hybrydowymi w Europie: Olega B., Dmitryja K. i Aleksieja M.[13] B. to zastępca dyrektora moskiewskiego think tanku i dyrektor Rosyjsko-Ukraińskiego Centrum Informacyjnego, który przedstawia się jako „międzynarodowy doradca liderki francuskiego Frontu Narodowego Marine Le Pen”[13]. K. to rosyjski politolog i publicysta związany z agencją informacyjną „Regnum”, stanowiącą według ABW przykrycie dla rosyjskich służb specjalnych w aspekcie prowadzenia wojny informacyjnej w Europie Środkowo-Wschodniej[13]. M. to oficer rosyjskiego wywiadu, działający jako „ekspert do spraw międzynarodowych”, jeden z głównych zleceniodawców prorosyjskich projektów realizowanych w Polsce przez środowisko jednej z partii politycznych[13]. Według ABW wszyscy trzej mężczyźni pełnili rolę wiodących moderatorów rosyjskich działań hybrydowych w Europie i również zostali objęci zakazem wjazdu do Polski i na teren strefy Schengen[13].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- prorosyjski separatyzm na Ukrainie
- aneksja Krymu przez Rosję
- wojna w Donbasie
- wojna rosyjsko-ukraińska
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c J. Hajduk, T. Stępniewski. Wojna hybrydowa Rosji z Ukrainą: Uwarunkowania i instrumenty (PDF). „Studia Europejskie 4/2015”, s. 135–151, 2015. Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego. ISSN 1428-149X. OCLC 231840541. Informacja o wydawnictwie na stronie bazybg.uek.krakow.pl.
- ↑ Defense lacks doctrine to guide it through cyberwarfare. nextgov.com. [dostęp 2015-02-14]. (ang.).
- ↑ Auditors Find DoD Hasn’t Defined Cyber Warfare. darkreading.com. [dostęp 2015-02-14]. (ang.).
- ↑ War on Terrorism: Defining “hybrid warfare”. canadafreepress.com. [dostęp 2015-02-14]. (ang.).
- ↑ Deterring hybrid warfare: a chance for NATO and the EU to work together?. nato.int. [dostęp 2015-02-14]. (ang.).
- ↑ a b Hybrid vs. compound war. armedforcesjournal.com. [dostęp 2015-02-14]. (ang.).
- ↑ a b c Stalin Invented Hybrid War, Not Vladimir Putin, Archival Record Shows. interpretermag.com. [dostęp 2015-02-14]. (ang.).
- ↑ Leszek Sykulski, Rosyjska koncepcja wojen buntowniczych Jewgienija Messnera. academia.edu. [dostęp 2016-11-25]. (ang.).
- ↑ a b c Michał Wojnowski. Mit „wojny hybrydowej”. Konflikt na terenie państwa ukraińskiego w świetle rosyjskiej myśli wojskowej XIX–XXI wieku (PDF). „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Wydanie Specjalne – Wojna hybrydowa”, s. 7–8, październik 2015. Warszawa: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Centralny Ośrodek Szkolenia im. gen. Stefana Roweckiego „Grota”. ISSN 2080-1335. Informacja o wydawnictwie na stronie ABW.
- ↑ Rzecznik Ministra Koordynatora Służb: komunikat dot. ABW (komunikat) [online], centrumprasowe.pap.pl, 17 maja 2018.
- ↑ ABW zatrzymała Rosjankę [online], wiadomosci.radiozet.pl, 17 maja 2018.
- ↑ Rzecznik Ministra Koordynatora Służb: komunikat dot. ABW (komunikat) [online], centrumprasowe.pap.pl, 18 maja 2018.
- ↑ a b c d e f g Rosyjski konsul wydalony z Polski. Kontrwywiad ABW ujawnił „hybrydowych” szpiegów [online], tvp.info, 4 listopada 2019.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Hybrydowa wojna – hybrydowa reakcja?. nato.int. [dostęp 2015-02-14].