Soleri

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Soleri     Stat: Italia Region: Piemont Provincia: Provincia ëd Lissandria Nòm 'n italian: Solero Coordinà: Latitudin: 44° 55′ 11.6′′ N Longitudin: 8° 30′ 26.9′′ E Autëssa: 102 m s.l.m. Surfassa: 22,55 km² Abitant: 1.665 (2019) Comun dj'anviron: Flissan, J'Ovij, Lissandria, Quargnent CAP: 15029 Prefiss tel.: 0131 Còdes ÌSTAT: 006163 Còdes fiscal: I798  Sant protetor: san Brun  Festa dël borgh: 18 ëd luj  Sit istitussional Soleri (ëdcò Solìare ant la parlà dël pòst, Solero an italian) a l'é un comun dël Piemont ëd 1.665 abitant , ant la provinsa ëd Lissandria. Ël pais a resta ant la porsion ossidental ëd la pian-a lissandrin-a, an sla riva stentrional dël Tani. Stòria Ël teritòri 'd Soleri a l'é abità da n'época motobin antica: j'artrovament archeològich davzin a la cassin-a Urban-a, a òvest dël pais, a mostro che le tère a j'ero dagià popolà ant l'Età dël bronz. An época stòrica, le prime fondassion a armonto a l'época roman-a: la posission dël pais davzin a la via Fulvia, che da Derthona an passand për Forum Fulvii a mnava a Hasta, davzin al Tani ch'as podìa bin navighé e traversé, a l'ha facilità la creassion d'ansediament ruraj. A smija ch'ël nòm ëd Soleri a peussa derivé da Solarium, valadì cà rùstica. Ant l'Àuta Età 'd Mès, a l'época dla dominassion dij Franch ëd Carl Magn, Soleri a l'é concedù an feod a l'abassìa fransèisa 'd San Martin a Tours. Dël sécol ch'a fa X, për dësfendse dai ravagi dij Norman, ij monio a traslo le arlichie 'd san Perpetuo ant la cesa dël pais, che a le guerna ancora ancheuj. Dël 1048 a Soleri a nass san Brun, ch'a vnirà vësco 'd Segni, abà 'd Mont Cassin e peui sant protetor dël pais. Dël 1090, Soleri a l'é cedù a Bonifass, marchèis ëd Monfrà. Dël sécol ch'a fa XI ël pais a marcava 'l confin oriental dla Diòcesi d'Ast . Dël sécol ch'a fa XII, la popolassion dël pais a lassa la vila vèja, ch'a l'era tròp sogetà a le inondassion dël Tani, për tramudesse 'n pòch pì an àut an sla vila fòrta, ant l'area che che ancora ancheuj a ven ciamà an sal casté (an sël castel). Pròpi an cost época quaranta famije 'd Soleri a partéssipo a la fondassion ëd la sità 'd Lissandria. Con l'ecession dël perìod antra 'l 1224 e 'l 1255, col contòl dël vësco d'Àich, Soleri a l'ha sempre seguì le sòrt ëd la Comun-a 'd Lissandria, prima sota la giurisdission direta ëd la sità, peui dal Tërzent sota al Ducà 'd Milan. La stassion dij treno Con la mòrt ëd l'ùltim djë Sfòrsa, dël 1535 ël Ducà 'd Milan a ven ancorporà ant le tère imperiaj dl'Imperi Roman Sacrà, sota l'imperador Carl V. Dël 1556 l'imperador a àbdica e a lassa a sò fieul Filip II ël Regn dë Spagna e ij sò possediment italian. Soleri a passa donca sota al contròl spagneul e a-i resta fin a l'inissi dël Setsent, quand che an séguit a la guèra 'd sucession ëspagneula e al sucessiv Tratà d'Utrecht, a ven cedù al Ducà 'd Savòja 'd Vitòrio Medeo II, che pòch pì tard, dël 1720, a dven ël Regn ëd Sardëgna. Soleri a l'é anfeodà a la famija Guasch. D'apress a l'época dla dominassion fransèisa ëd Napoleon Bon-a-part, dël 1815 ël pais a torna ant ël Regn ëd Sardëgna e a l'é aministrà sota a la Division (peui Provinsa) ëd Lissandria, a la Provinsa (peui Sircondari) ëd Lissandria e al Mandament ëd Flissan. Aministrassion Ël sìndich a l'é Giovanni Ercole (dal 27/05/2014, scond mandà dal 29/05/2019; dagià sìndich dal 1985 al 1990). Curiosità Na vira a coj ëd Soleri a-j davo la stranòm ëd massa gent. Anliure esterne Sit istitussional Arferiment Panorama

Aiuto per la lettura Ayuda para la lectura Help for Reading Rintré ant la Piòla Contaté j'Aministrator Lìber për Amprende Coression ortogràfica Tastadura piemontèisa Portaj e Proget Agiut pr'ij Contributor Travajòt sempi