Dragiša Brašovan
Dragiša Brašovan (Vršac, 25. maj 1887 – Beograd, 7. april 1965) je bio arhitekt, jedan od pionira srpske moderne arhitekture.
Osnovno i srednje obrazovanje Brašovan stiče u rodnom mestu, a zatim, 1906. godine upisuje Arhitektonski fakultet Tehničkog univerziteta u Budimpešti. Sistem nastave na fakultetu bio je organizovan kroz osam semestara, a nakon druge godine studija polagao se strogi (stručni) ispit, što je inače u to vreme bila uobičajena procedura na svim tehničkim fakultetima i akademijama u Srednjoj Evropi.
Diplomski rad (koji se sastojao od diplomskog projekta i završnog ispita) položio je 30. septembra 1912. godine sa ocenom „odličan“. Narednih šest godina provešće radeći u proslavljenom Arhitektonskom ateljeu „Teri i Poganj“ u Budimpešti. Nakon rata vraća se u otadžbinu. Nekoliko godina je bio zaposlen na mestu gradskog arhitekte u Velikom Bečkereku. Otuda je Brašovanovo delo bilo poprilično zastupljeno u ovom gradu (Sokolski dom, vila na Begeju, adaptacija Pozorišta), kao i u okolini (Crkva u Orlovatu).
Međutim, već početkom dvadesetih godina prošlog veka, Brašovan će svoju afirmaciju potpuno vezati za Beograd. U prestonici je sa arhitektom Milanom Sekulićem osnovao firmu „Arhitekt“, gde je on radio kao glavni projektant. Firma se bavila i izvođačkim radovima. Sa Sekulićem se razilazi 1925. godine i od tada radi samostalno, pod firmom „Arhitekta Dragiša Brašovan“, isključivo za projektantske usluge.
Ono po čemu je Brašovan najviše vrednovan u istoriji srpske arhitekture vezuje se za potonji period, kada svoje sjajno akademsko obrazovanje ostavlja po strani i prihvata osnovne postulate nadolazeće, moderne arhitekture. Tada nastaju i njegova najznačajnija dela: Zgrada IV Vojvodine u Novom Sadu (Banovina), zgrada Državne štamparije i hotela "Metropol" u Beogradu i Komanda Ratnog vazduhoplovstva u Zemunu.
Među mnogobrojnim počastima, jedna je bez presedana u srpskoj arhitekturi: bio je izabran za počasnog člana RIBA - Kraljevskog instituta britanskih arhitekata.
Zrenjanin:
- Zgrada Srpske banke, oko 1920.
- Sokolski dom, 1927.
Orlovat:
- Crkva Vavedenja Bogorodice, 1924-1927.[1]
Novi Sad:
- Radnička komora, 1931.
- Zgrada Dunavske banovine (danas Izvršno veće Vojvodine), 1939.
- Glavna pošta, 1961.
Beograd:
- Zgrada Muzeja Nikole Tesle, 1932.
- Zgrada Državne štamparije (današnji BIGZ) 1934-1941.
- Komanda Vazduhoplovstva u Zemunu, 1939.
- Hotel "Metropol", 1953.
- nekoliko stambenih zgrada izgrađenih tridesetih godina XX veka (Francuska br. 5, Bulevar Oslobođenja br. 2, Bulevar despota Stefana br. 8, itd.)
Jagodina:
- stambeni blokovi Fabrike kablova Svetozarevo (FKS), izgrađeni krajem pedesetih godina XX veka
- Biografija na sajtu SANU Arhivirano 2016-03-03 na Wayback Machine-u
