1771
Izgled
- Ovo je članak o godini 1771.
Milenijum: | 2. milenijum |
---|---|
Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
Decenija: | 1740-e 1750-e 1760-e – 1770-e – 1780-e 1790-e 1800-e |
Godine: | 1768 1769 1770 – 1771 – 1772 1773 1774 |
Gregorijanski | 1771. (MDCCLXXI) |
Ab urbe condita | 2524. |
Islamski | 1184–1185. |
Iranski | 1149–1150. |
Hebrejski | 5531–5532. |
Bizantski | 7279–7280. |
Koptski | 1487–1488. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 1826–1827. |
• Shaka Samvat | 1693–1694. |
• Kali Yuga | 4872–4873. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4407–4408. |
• 60 godina | Yin Metal Zec (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11771. |
Podrobnije: Kalendarska era |
Godina 1771 (MDCCLXXI) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po julijanskom kalendaru.
- 5. 1. - avgust - Kalmički kan Ubaši vodi torgutske Kalmike sa leve, istočne, obale Volge, nekih pet šestina naroda, nazad u Džungariju, gde ih prima ćingovska uprava. Bar polovina je stradala na putu od napada, gladi i žeđi. (→ ru)
- 9. 1. - Japanska carica Go-Sakuramachi je abdicirala u korist nećaka Hidehita - car Go-Momozono (do 1779).
- 10. 2. - Maratske snage na čelu sa Mahadaji Shindeom su zauzele Delhi od muslimanskog kraljevstva Rohilkhand. Mogulski car Shah Alam II će se vratiti tamo dogodine.
- 12. 2. - Nakon smrti kralja Adolfa Frederika, na švedsko prijestolje dolazi Gustav III (do 1792), koji se u to vrijeme nalazi na diplomatskoj turneji u Parizu (4. feb. - 25. 3., gdje je "osvojio" i dvor i grad).
- 15. 2. - Rusko-turski rat: Rumjancevljeva 1. armija ratuje na Dunavu, zauzeta je tvrđava Giurgiu (ali gube je u junu).
- 29. 3. (kal.?) - Bivši patrijarh Vasilije Jovanović-Brkić izradio je u Livornu za Orlova opis turskih oblasti i kršćanskih naroda.[1][2] Kaže da se od muslimanskih Albanaca pribojavaju čak i sami Turci, [3] o čemu je javljao i skopski nadbiskup Matija Masarek 1765.[4]
- Npr. prošle godine: vrbovanje albanskih gorštaka se sveti Porti, jer ovi pustoše sela i gradove u Grčkoj i Makedoniji. Prespanski Memet-bej sa odredom od 500 Albanaca pljačka i pali u vodenskom kraju, nakon što se oglušio o poziv Porte da ode na ruski front. Albanac Kjor Ibrahim je sa svojom bandom napao ostrovsku kazu.[5]
- proleće - Bosanski valija je od sada stalno na ruskom ratištu, plaćenička vojska se ne odaziva na sultanove pozive.[6]
- april - U Moskvi počinje velika epidemija kuge, vlasti uvode karantin - samo u ovom gradu će umreti 52.000 ljudi.
- 24. 4. - Ostrva Sakišima, tada deo Kraljevine Ryukyu pogođena su zemljotresom i cunamijem - stradalo je preko 13.000 ljudi, zaslanjivanje zemljišta izaziva dugogodišnju glad.
- 1. 5. - Ekspedicija de Kerguelen de Trémareca kreće ka Indijskom oceanu.
- 7. 5. - Umro je zadarski nadbiskup Matej Karaman, zamjeniće ga korčulanski biskup Mihovil Toma Triali (do 1774).
- maj - Etiopija, period Zemene Mesafint: u tri bitke kod Sarbakuse, trojica najmoćnijih aristokrata su porazile carske snage na čelu sa ras Mikaelom Sehulom.
- 16. 5. - Regulatorski pokret u Severnoj Karolini: Bitka na Alamanceu je jedini oružani okršaj, guvernerove trupe su razbile Regulatore.
- 23. 5. - Bitka kod Lanckorone, nedaleko od Krakova, u kojoj ruski general Aleksandar Suvorov razbija vojsku poljske ustaničke Barske konfederacije pod komandom francuskog generala Charlesa Dumourieza.
- 6. 6. - Snage mamelučkog lidera Ali Bey al-Kabira i šeiha Akre Zahir al-Umara, koji su se pobunili protiv sultana, porazili su damaštanskog guvernera Uthman Pasha al-Kurjija i zauzeli varoš Damaska - ali mamelučki komandant Abu al-Dhahab će promeniti stranu i preuzeti Egipat.
- 17. 6. - Vođa kritskog ustanka Daskalojanis je brutalno pogubljen nakon što se predao.
- 21. 6. - Rusko-turski rat, Bitka kod manastira Vokarešt: Rusi su odbili Turke koji su išli na Bukurešt.
- 26. 6. - Ruska 2. armija Vasilija Dolgorukova zauzima Perekop - otvoren je put na Krim, kan je pobegao u Carigrad.
- Padaju: tvrđava Arabat, na istoimenoj prevlaci, 29-og, Kerč 2. 7., Jenikale i Gezlev/Jevpatorija 3. 7.,
- 6. 7. - Novi trgovinski ugovor Austrije i Turske.[7] Austrija je dobila neke teritorijalne ustupke. Odn. tajna konvencija dve zemlje, prema kojoj bi Osmansko carstvo dalo novac i Olteniju u zamenu za austrijsku pomoć u povratku zemalja koje je uzela Rusija.
- 10. 7. ? - Dolgorukov zauzima Kafu/Feodosiju nakon bombardovanja.
- Slede pregovori Krimskih Tatara i Dolgorukova, za kana je izabran proruski Sahib II Geraj.
- 12. 7. - Prva Cookova ekspedicija se vraća u Englesku nakon skoro tri godine, dogodine ide na novo putovanje.
- 13. 7. - Rusko-turski rat: Ruske trupe okupiraju Krim.
- 14. 7. - Johann Friedrich Struensee je dobio ovlasti da izdaje kabinetska naređenja koja važe i bez kraljevog potpisa - ovakvo zaobilaženje kralja, za koga Danci ne veruju da je lud, i veza sa kraljicom, koja se porodila pre sedam dana, okreću javnost protiv njega.
- jul - Ekspedicija Samuela Hearnea, slijedeći rijeku Coppermine, stiže do obale Arktičkog oceana.
- 17. 8. - Prvi uspon na Ben Nevis, najvišu planinu Britanskih otoka (1345 m).
- 18. 8. - Neuspeli ruski napad na Đurđu.
- 2. 9. - Zamak Madame du Barry u Louveciennesu: otvoren je Paviljon muzike, kojeg je za Madame du Barry uradio Claude Nicolas Ledoux.
- 8. 9. - Španjolski franjevci osnivaju misiju San Gabriel Arcángel u Gornjoj Kaliforniji - početak grada San Gabriel.
- 19. 9. - Osnovana je Mukačevska grkokatolička eparhija, koja je od 1646. bila pod kontrolom egerskog rimokatoličkog biskupa (sedište je od 1780. u Užgorodu, bila je ukinuta 1949-89).
- 23. 9. - Raniji guverner Kube Antonio María de Bucareli novi je vicekralj Nove Španije (do 1779), gde se pokazuje kao sposoban administrator.
- 24. 9. - Bitka kod Stoloviča, u dan. Belorusiji, još jedna je Suvorovljeva pobeda nad Barskom konfederacijom.
- 26 - 28. 9. (15 - 17. 9. po j.k.) - Kužni bunt u Moskvi prilikom koga se građani, moreni glađu i drugim nedaćama, nasilno odupiru mjerama karantene uvedenim tokom epidemije bubonske kuge. Opustošeni su Čudski i Donski manastir, ubijen je arhiepiskop Amvrosij.
- oktobar - Pošto je većina Kalmika otišla, ruska carica ukida Kalmički kanat.
- 17. 10. - U Milanu je izvedena opera 15-godišnjeg Mocarta, Ascanio in Alba, povodom venčanja, dva dana ranije, austrijskog nadvojvode Ferdinanda Karla i Marije Beatriče, naslednice doma Este - tako nastaje kuća Austria-Este.
- 18. 10. - Ekspedicija du Fresnea kreće ka Indijskom oceanu.
- 21. 10. - Markgrof Baden-Badena August Georg je umro bez naslednika, nasleđuje ga rođak, markgrof Baden-Durlacha Karl Friedrich - ovim je nakon 236 godina opet ujedinjena Markgrofovija Baden (elektorat 1803-06, veliko vojvodstvo 1806-1918, republika 1918-33/45).
- 23. 10. - Na zapadnom Borneu je osnovan grad Pontianak, glavni grad istoimenog sultanata koji traje do 1950.
- 30. 10. - 7. 11. - Dok su Turci pred Bukureštom, Rusi Vajsmana i Miloradovića haraju na desnoj obali Dunava: Tulča, Isakča, Babadag, Mečin, Girsovo.
- 31. 10. - Rusi odbili još jedan turski napad na Bukurešt.
- jesen - Dositej Obradović odlazi iz Dalmacije u Beč, preko Trsta.
- 3. 11. - Pristaše Barske konfederacije u iznenadnom prepadu nakratko otimaju kralja Stanislawa Augusta Poniatowskog; kralj će iz zarobljeništva uspjeti pobjeći nekoliko dana kasnije, a taj čin će protiv pobunjenika okrenuti druge evropske vladare i javnost - dogodine dolazi Prva podjela Poljske.
- 11 - 16. 11. - Rusi neuspešno opsedaju Mitilenu na Lezbosu.
- 14. 11. - Vojvodstvo Parma: prvi ministar Guillaume Du Tillot je smenjen na traženje vojvotkinje Marije Amalije.
- 17. 12. - Rusko-turski rat: Ruska carica Katarina Velika, nastojeći odvratiti eventualno austrijsku intervenciju u korist Turaka, objavljuje da je spremna napustiti okupirana područja turskih vazalnih kneževina Vlaške i Moldavije ukoliko Osmansko Carstvo pristane isplatiti ratnu odštetu.
- U Zagrebu su izlazile novine Ephemerides Zagrabienses.
- Izašao je Nouvi Zákon veliko i važno djelo na prekomurskom jeziku, koji je osnova prekmomurskoga književnoga jezika, preveo je Števan Küzmič.
- Dubrovčani prvi put poslali poklisara u Rusiju, pošto ruska eskadra hvata dubrovačke brodove, a Orlov prijeti da će bombardirati grad.[8]
- U bečkoj štampariji Josifa Kurcbeka je odštampano 150 srpskih knjiga 1771-92.[9]
- Šćepan Mali sastavio sud od dvanaest najuglednijih glavara Crne Gore.[10]
- Alberto Fortis je prvi put u mletačkoj Dalmaciji.
- Adam Tadija Blagojević: spjev "Pjesnik-putnik" hvali reforme Josipa II.
- Marija Terezija osniva Bečku burzu, radi trgovanja državnim obveznicama.
- Posmrtno izlazi Forcellinijev Totius Latinitatis lexicon... u četiri toma.
- Richard Arkwright i partneri su u Cromfordu podigli prvu predionicu pamuka sa vodnim pogonom.
- Carl Wilhelm Scheele je u Švedskoj otkrio kiseonik, ali je objavio to tek 1777.
- Limoški porcelan: u Limogesu, koji je odavno poznat po emajlu i fajansu, osnovana je fabrika porcelana, pošto je u blizini pronađen kaolin.
- Pored Chengdea je podignut budistički hram Putuo Zongcheng, izgrađen po uzoru na tibetansku palatu Potala.
- Trojica braće Nguyễn iz okruga Tây Sơn pokreću pobunu u Vijetnamu, koja će dovesti do dinastije Tây Sơn 1778-1802.
- Velika glad u Češkoj 1770-71. i glad u Saksoniji i južnoj Nemačkoj 1771-72. Kao izlaz se promoviše gajenje krompira.
- 1. 1. - Georges Cadoudal, rojalistički gerilac († 1804)
- 21. 1. - Maximilian von Auersperg, habsburški general († 1850)
- 16. 3. - Antoine-Jean Gros, slikar († 1835)
- 7. 4. - Fra Diavolo, napuljski gerilac († 1806)
- 13. 4. - Richard Trevithick, pionir železnice († 1833)
- 19. 4. - Karl Philipp zu Schwarzenberg, habsburški generalisimo († 1820)
- 14. 5. - Robert Owen, industrijalac, utopijski socijalist († 1858)
- 14. 5. - Thomas Wedgwood, pionir fotografije († 1805)
- 5. 6. - Ernst August, britanski princ, kralj Hanovera († 1851)
- 24. 6. - Éleuthère Irénée du Pont, franko-američki hemičar i industrijalac († 1834)
- 12. 7. - Petar Dobrnjac, ustanički vojvoda († 1831)
- 15. 8. - Walter Scott, škotski književnik († 1832)
- 5. 9. - Karl von Österreich-Teschen, austrijski nadvojvoda i feldmaršal († 1847)
- 11. 9. - Mungo Park, škotski istraživač zapadne Afrike († 1806)
- 23. 9. - Kōkaku, japanski car († 1840)
- 25. 9. - Jean-Andoche Junot, francuski general, guverner Ilirskih provincija († 1813)
- 12. 10. - Mihail Miloradovič, ruski general († 1825)
- 6. 11. - Alois Senefelder, austrijski glumac i dramaturg; pronalazač litografije († 1834)
- 6. 11. - Jovan Pačić, pesnik i slikar († 1849)
- 14. 11. - Xavier Bichat, otac histologije († 1802)
- Kiril Pejčinović, monah, prosvetitelj († 1845)
- Rafo Martini, dubrovački slikar († 1846)
- Laskarina Bouboulina, grčka heroina, možda prva žena admiral († 1825)
- c. Đuša Vulićević, ustanički vojvoda († 1805)
- 11. 1. - Jean-Baptiste de Boyer, filozof (* 1704)
- 27. 1. - Danilo Jakšić, episkop gornjokarlovački (* 1715)
- 12. 2. - Adolf Frederik, kralj Švedske (* 1710)
- 20. 3. - Louis-Michel van Loo, slikar (* 1707)
- 21. 4. - Luka Čilić, pisac, kustos Bosne Srebrene (* 1707)
- 29. 4. - Francesco Bartolomeo Rastrelli, arhitekta (* 1700)
- 7. 6. - Matej Karaman, zadarski nadbiskup (* 1700)
- 17. 6. - Daskalojanis, kritski brodovlasnik i ustanik (* 1722/30)
- 30. 7. - Thomas Gray, pjesnik (* 1716)
- 6. 9. - Matthias Klostermayr, "bavarski Robin Hud" (* 1736)
- 17. 9. - Tobias Smollett, škotski pisac (* 1721)
- 1. 12. - Antal Grassalkovich, habsburški ugarski političar (* 1694)
- 6. 12. - Giovanni Battista Morgagni, otac anatomske patologije (* 1682)
- 16. 12. - Sigismund von Schrattenbach, knez-nadbiskup Salzburga, poslodavac Mozartovih (* 1698)
- 26. 12. - Claude Adrien Helvétius, filozof (* 1715)
- 27. 12. - Henri Pitot, inženjer, pronalazač (* 1695)
- ↑ Historija n. J. II, 1355
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 545
- ↑ Knjiga o Kosovu. rastko.rs
- ↑ Knjiga o Kosovu. rastko.rs
- ↑ Historija n. J. II, 1306-7
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 452
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 345
- ↑ Historija n. J. II, 1226
- ↑ Књижевне прилике у време просветитељства. rastko.rs
- ↑ Historija n. J. II, 1274
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)