Kikladi
Koordinate: 37° 03' SG Š, 25° 28' IGD (Insel SG Šáxos)
| Prefektura Kikladi Νομός Κυκλάδες | |
|---|---|
| |
| Periferija | Južni Egej |
| Sedište | Ermoupolis |
| Stanovništvo | 119.549 (2005.) na 29. mestu |
| Površina | 2.572 km² na 23. mestu |
| Gustina naseljenosti | 46,5/km² |
| Broj provincija | |
| Broj opština | 20 |
| Broj naselja | 11 |
| Poštanski fah | 84x xx |
| Oblasna oznaka | 228h0 |
| Auto oznaka | ΕΜ |
| ISO 3166-2 šifra | GR-82 |
| Veb stranica | www.cyclades.gr |
Kikladi (grč. Κυκλάδες, engl. Cyclades) je arhipelag u centralnom dijelu Egejskog mora , jugoistočno od obale grčkog kopna, a u blizini većeg ostrva Evbeje i obale Atike. Kikladi su svi u okviru države Grčke i svi su ustrojeni u okviru jednog okruga – periferija Kikladi. koja pripada Periferiji Južni Egej. Upravno središte prefekture i najvažniji grad arhipelaga Kiklada je grad Ermoupolis na Sirosu.
Kiklade čini veliki broj relativno malih ostrva – čak 220, od čega je veliki broj mali i nenaseljen (pogledati Manja ostrva Santorinija i Mali istočni Kikladi).
Najznačajnija ostrva su:
Kikladi su dobili ime po grčkoj reči "oko" ili "okolo" (grč. κυκλάς), a koja je označavala sva ostrva "oko" ostrva Delos, svetog u doba antike.
Kikladi su arhipelag u centralnom delu Egejskog mora , jugoistočno od obale grčkog kopna, a u blizini većeg ostrva Eubeje i obale Atike. Istoimena prefektura je jedna od ostrvskih prefektura u Grčkoj. Južno od Kilada nalazi se Kreta.
Najveće ostrva Kiklada je Naksos, a veća su Andros, Milos, Paros.
Sva ostrva su planinska, često kamenita i sušna. Jedino su manje kotline i doline plodne i zelene tokom cele godine.
Klima na Kikladima je sredozemna. Ostrva spadaju u sušni deo Grčke, gde su leta duga i žarka, bez većih padavina, dok su zime blage. Bogatsvo podzemnih voda zavisi od blizine kopna, pa se ka jugu oseća sve veći nedostatak vode.
Biljni i životinjski svet je onaj tipičan za Sredozemlje. Zbog ograničene dostupnosti vode, dominira uzgajanje masline i vinove loze. U navodnjavanim područjima gaje se i agrumi, krompir i duvan.
Za Kiklade je neobično važno razdoblje kasne praistorije, tzv. Kikladska Civilizacija, zavisna i bliska Kritskoj. Obe civilizacije propale su posle velike erupcije vulkana na Santoriniju, koji uništio veći deo ovog ostrva. Iza Kikladske civilizacije su danas ostale brojne figurine-idoli, vezane za zagrobni život. Ove figurine, nađene u 19. veku, imale su veliki uticaj na moderno vajarstvo (Brâncuşi).
Tokom stare Grčke Kikladi su bili organizovani u niz malih, ali važnih polisa. Za pojedina ostrva vezani su i važni pojmovi, poput Deloskog saveza. Posle toga ostrvljem je vlada stari Rim, a zatim i Vizantija. 1204. g. posle osvajanja Carigrada od strane Krstaša Kikladi potpadaju pod vlast Mlečana, pod kojima ostaju vekovima, do sredine 16. veka. Duga vladavina Mlečana ostavila je jednu posebnost mesnog stanovništva, a to je veliki postotak Grka-Katolika i dan-danas na nekim ostrvima (Siros, Tinos).
Novi gospodar Kikiladima bilo je osmansko carstvo. Vlast osmanlija zbog posebnog položaja Kiklada nije bila preterano kruta i imala je osobine mesne autonomije. Postojanje autonomije i katolički element u stanovništvu bili su glavni činilac nevelikog učestvovanja mesnog stanivništva u Grčkom ustanku 20-ih godina 19. vijeka, što je arhipelag spasilo većeg razaranja. Zahvaljujući tome posle stvaranja savremene grčke države Kikladi, kao njegov deo, bili su veoma privlačni za nove grčke doseljenike i brzo su se razvijali zahvaljuući svom položaju "pomorskih vrata ka Istoku". Međutim, u 20. veku, posle širenja Grčke i gubljenja ove pogodnosti Kikladi gube na značaju i polage dolazi do iseljavanja, mahom seoskog stanovništva. Posldnjih decenija ovo je zaustavljeno razvojem turizma.
Kikladi kao važna turistička oblast u Grčkoj imaju visok rast stanovništva, čine se polako popravlja demografsko stanje napravljeno u prvoj polovini 20. veka, kada se veliki broj ostrvljana odselio na kopno (najviše u Atinu) ili u inostranstvo. Dominira gradsko stanovništvo. Nekoliko velikih ostrva su najgušće naseljena i tu živi nakjveći deo stanovnišztva prefekture.
Danas su Kikladi spadaju u najprivlačnija turistička odredišta na Sredozemlju, a neka su postala statusni simboli (Mikonos, Santorini). Zbot toga turizam posldnjih decenija čini najvažniju privrednu delatnost.
Tradicionalno pomorsto je i dalje je razvojeno, ali se sve više okreće ka potrebama turista. Slično je i sa tradicionalnim zanatima, koji su sve više vezani za izradu suvenira.
Zbog ograničene dostupnosti vode i golog reljefa poljoprivreda nikada nije bila dominantno zanimanje ostrvljana, ali je uzgajanje masline i vinove loze bilo i ostalo tradicinalno. U navodnjavanim područjima gaje se i agrumi i duvan.
- Sporadi – arhipelag sjeverno od Kiklada
- Dodekanez ili Dodekani – arhipelag nekad poznata kao Južni Sporadi
- Jeremy B. Rutter, "The Prehistoric Archaeology of the Aegean" Arhivirano 2009-01-01 na Wayback Machine-u: istorija Kikladske civilizacije
- Cyclades News portal: Portal za vesti sa Kiklada