stor husfluge

Husfluger er 6–9 millimeter lange, mørkt gråfarga med raudaktige auge og med fire svarte lengdestriper på ryggsida til forkroppen. Bakkroppen er lys brunraud på undersida, med utydelege gule parti på sidene hjå hannen. Hannar har òg meir tettsitjande auge enn hoene har. Kropp og bein er kledd med hår og børstar. Ved hjelp av klister på fotputene på undersida av føtene kan husfluga bevege seg på loddrette vegger eller under taket. Den lever i om lag 3–5 veker om sumaren.

Slekta Musca, som stor husfluge høyrer til, omfattar mange særs snarlike artar, og særleg i landbruket kan det vera vanskeleg å vita om det er stor husfluge eller nærskylde artar det dreier seg om (til dømes kufluge Musca autumnalis). Stor husfluge skil seg imidlertid frå alle andre Musca-artar gjennom å ha mørke hår i innsøkket på propleuron (første sideplate på mellomkroppen).

Ei stor husfluge legg inntil 150 egg om gongen, særleg i gjødsel. Forfedrane til stor husfluge ser ut til å ha vore spesialistar på hestemøk, men etter at arten fann saman med menneske, har dei blitt generalistar som kan nyttiggjera seg mange ulike former for møk, kloakk og matavfall. I løpet av si levetid kan ei hoe av stor husfluge leggje 600–3000 egg. Utviklinga frå egg til fluge går gjennom tre hudskifte (larvestadier) og eit puppestadium; kor raskt dette skjer, er avhengig av temperaturen, men ved 35 °C tek det i underkant av sju døgn.

Vaksne husfluger søkjer føde i stall og fjøs, på bosdyngjer, i opne klosett, på matvarer, i mjølkebehaldarar og liknande. Normalt opptek ho berre flytande næring gjennom den korte sugesnabelen, men ho kan løyse opp til dømes sukker med spyttet sitt. Husfluga pleier ofte å forete seg og kastar då opp igjen ein del av føda. Oppkast og ekskrement dannar dei såkalla «flugeflekkene» som finst overalt der flugene opptrer.

Larva lever av møk og matavfall.

Husfluga er ein potensiell farleg spreiar av sjukdomsframkallande bakteriar, men forsøk tyder på at mengda bakteriar ei fluge legg frå seg på mat, berre i få tilfelle er nok til å framkalle sjukdom i Nord-Europa. Under dårlege hygieniske forhold kan dei derimot vera eit folkehelseproblem, og dei kan òg spreie smitte mellom husdyr og vera eit problem i landbruket.

• insekt
• tovengar
• fluger