Lojërat Olimpike

Lojërat Olimpike (anglisht: Olympic Games; frëngjisht: Jeux Olympiques) janë një ngjarje sportive ndërkombëtare e sporteve verore dhe dimërore në të cilat mijëra atletë nga e gjithë bota marrin pjesë në një larmi garash. Like knë botë me më shumë se 200 vende pjesëmarrëse. Lojërat Olimpike mbahen çdo katër vjet, me Lojërat Verore dhe Lojërat Dimërore të alternuara çdo katër vjet, me nga dy vjet larg njëra tjetrës.

Përmbledhje

Fillimi i riorganizimit të Lojërave Olimpike moderne u frymëzua nga Lojërat Olimpike Antike, të cilat mbaheshin në Olimp, të Greqisë, nga shekulli VIII p.e.s. deri në shekullin e IV të erës sonë. Baroni Pierre de Coubertin si themelues i Komitetit Olimpik Ndërkombëtar (IOC) në vitin 1894, njëkohësisht bëri edhe rifillimin e organizimit të lojërave të para moderne olimpike në Athinë në vitin 1896. Komiteti Olimpik Ndërkombëtar është organi drejtues i Lëvizjes Olimpike, me Kartën Olimpike që përcakton strukturën dhe autoritetin e saj.

Evolucioni i Lëvizjes Olimpike gjatë shekujve XX dhe XXI ka rezultuar në disa ndryshime në Lojërat Olimpike. Disa nga këto rregulla përfshijnë themeimin e Lojërave Olimpike Dimërore për sportet e borës dhe akullit, Lojërat Paralimpike për atletët me aftësi të kufizuara, Lojërat Olimpike Rinore për sportistët e moshës 14 deri në 18 vjeç, pesë lojërat kontinentale (Pan Amerikane, Afrikane, Aziatike, etj.) Evropiane, dhe Paqësorit), si dhe Lojërat Botërore për sporte që nuk kontestohen në Lojërat Olimpike. Olimpiada e të Shurdhërve dhe Olimpiada Speciale gjithashtu janë miratuar nga IOC e cila është dashur të përshtatet me një larmi përparimesh ekonomike, politike dhe teknologjike. Abuzimi i rregullave amatore nga vendet e Bllokut Lindor bëri që IOC të largohej nga amatorizmi i pastër, siç është parashikuar nga Coubertin, në lejimin e pjesëmarrjes së atletëve profesionistë. Rëndësia në rritje e mediave masive krijoi çështjen e sponsorizimit të korporatave dhe komercializimit të Lojërave. Luftërat botërore çuan në anulimin e Lojërave të viteve 1916, 1940 dhe 1944. Bojkotime të mëdha gjatë Luftës së Ftohtë kanë kufizuar pjesëmarrjen në Lojërat e viti 1980 dhe 1984.

Lëvizja Olimpike përbëhet nga federatat ndërkombëtare sportive (IF), Komitete Olimpike Kombëtare (NOC), dhe komitete organizuese për çdo Lojë Olimpike specifike. Si organ vendimmarrës, IOC është përgjegjës për zgjedhjen e qytetit pritës për secilin organizim përfshirë këtu edhe financimin e Lojërave sipas Kartës Olimpike. IOC gjithashtu përcakton programin Olimpik, i cili përbëhet nga sportet që do të kontestohen në Lojëra. Ekzistojnë disa rituale dhe simbole olimpike, të tilla si flamuri olimpik dhe pishtari, si dhe ceremonitë e hapjes dhe mbylljes. Mbi 14,000 atletë garuan në Lojërat Olimpike Verore 2016 dhe Olimpiadën Dimërore 2018 të kombinuara, në 35 sporte të ndryshme dhe mbi 400 ngjarje sportive. Përfundimtarët e vendit të parë, të dytë dhe të tretë në çdo ngjarje marrin medalje olimpike: përkatësisht medalje ari, argjendi dhe bronzi.

Lojërat janë rritur aq shumë sa që tani përfaqësohet pothuajse çdo komb. Kjo rritje ka krijuar sfida dhe polemika të shumta, duke përfshirë bojkotin, dopingun, ryshfetin dhe një sulm terrorist në vitin 1972. Çdo dy vjet Olimpiada dhe ekspozimi i saj në media u japin mundësi atletëve të arrijnë famë kombëtare dhe nganjëherë ndërkombëtare. Lojërat gjithashtu përbëjnë një mundësi që qyteti nikoqir dhe vendi të shfaqen para botës.

Shih edhe

• Lojërat Olimpike Antike
• Lojërat Olimpike Verore
• Lojërat Olimpike Dimërore

Bibliografia

• Beaster-Jones, Jayson (2013). "Commodification". Oxford Music Online (në anglisht). Oxford University Press. doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.A2228122. {{cite book}}: Parametri |website= është injoruar (Ndihmë!)
• Buchanon, Ian; Mallon, Bill (2006). Historical Dictionary of the Olympic Movement (në anglisht). Lanham, MD: Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-5574-8.
• Burkert, Walter (1983). "Pelops at Olympia". Homo Necans (në anglisht). University of California Press. ISBN 978-0-520-05875-0.
• Cooper-Chen, Anne (2005). Global entertainment media (në anglisht). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates. ISBN 978-0-8058-5168-7. Marrë më 21 mars 2009.
• Coubertin, Pierre de; Philemon, Timoleon J.; Politis, N.G.; Anninos, Charalambos (1897). The Olympic Games: BC 776 – AD 1896 (PDF) (në anglisht). Athens: Charles Beck. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 27 maj 2008. Marrë më 2 shkurt 2009. {{cite book}}: Parametri |work= është injoruar (Ndihmë!)
• Crowther, Nigel B. (2007). "The Ancient Olympic Games". Sport in Ancient Times (në anglisht). Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-275-98739-8.
• Darling, Janina K. (2004). "Panathenaic Stadium, Athens". Architecture of Greece (në anglisht). Santa Barbara, California: Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-32152-8. Marrë më 30 janar 2009.
• Eassom, Simon (1994). Critical Reflections on Olympic Ideology (në anglisht). Ontario: The Centre for Olympic Studies. ISBN 978-0-7714-1697-2.
• Findling, John E.; Pelle, Kimberly D. (2004). Encyclopedia of the Modern Olympic Movement (në anglisht). Westport CT: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-32278-5. Marrë më 30 mars 2009.
• Gershon, Richard A. (2000). Telecommunications Management:Industry structures and planning strategies (në anglisht). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. ISBN 978-0-8058-3002-6. Marrë më 21 mars 2009.
• Girginov, Vassil; Parry, Jim (2005). The Olympic Games Explained: A Student Guide to the Evolution of the Modern Olympic Games (në anglisht). Routledge. ISBN 978-0-415-34604-7. Marrë më 3 korrik 2012.
• Golden, Mark (2009). "Helpers, Horses, and Heroes". Greek Sport and Social Status (në anglisht). University of Texas Press. ISBN 978-0-292-71869-2.
• International Olympic Committee. "All Games since 1896" (në anglisht). Marrë më 20 shkurt 2013.
• Krüger, Arnd; Murray, William J. (2003). The Nazi Olympics: sport, politics and appeasement in the 1930s (në anglisht). University of Illinois Press. ISBN 978-0-252-02815-1. Marrë më 3 korrik 2012.
• Lee, Jeff (24 nëntor 2007). "Hyper-Hush Surrounds 2010 Games Mascots 'Til Tuesday". The Vancouver Sun (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 4 nëntor 2014. Marrë më 16 mars 2014.
• Maraniss, David (2008). Rome 1960 (në anglisht). New York: Simon & Schuster. ISBN 978-1-4165-3407-5.
• Matthews, George R. (2005). America's first Olympics: the St. Louis games of 1904 (në anglisht). University of Missouri Press. fq. 53. ISBN 978-0-8262-1588-8. liverpool.
• "Olympic Charter" (PDF) (në anglisht). International Olympic Committee. 2007. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 23 korrik 2011. Marrë më 19 shtator 2012.
• Olympic Museum (2007). "The Olympic Games in Antiquity" (PDF) (në anglisht). International Olympic Committee. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 25 mars 2009. Marrë më 5 mars 2020.
• Pausanias (1 janar 1926). "Elis 1". Description of Greece. Loeb Classical Library (në anglisht). Vëll. 2. translated by W. H. S. Jones and H. A. Ormerud. London: W. Heinemann. ISBN 978-0-674-99207-8. OCLC 10818363. Marrë më 9 janar 2009.
• Pindar (1997). "Olympian 10". Olympian Odes. Loeb Classical Library (në anglisht). translated by William H. Race. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-99564-2. Marrë më 25 mars 2009.
• Porterfield, Jason (2008). Doping:Athletes and Drugs (në anglisht). New York: Rosen Publishing Group. fq. 15. ISBN 978-1-4042-1917-5.
• Richardson, N.J. (1992). "Panhellenic Cults and Panhellenic Poets". përmbledhur nga Lewis, D.M.; Boardman, John; Davies, J.K. (red.). The Fifth Century BC (në anglisht). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-23347-7. Marrë më 2 shkurt 2013.
• Roche, Maurice (2000). Mega-Events and Modernity (në anglisht). New York: Routledge, Taylor & Francis Group. ISBN 978-0-415-15711-7. Marrë më 30 janar 2009.
• Schaffer, Kay; Smith, Sidonie (2000). Olympics at the Millennium (në anglisht). New Jersey: Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-2819-9. Marrë më 30 janar 2009.
• Schantz, Otto J. (2008). "Pierre de Coubertin's Concepts of Race, Nation, and Civilization". përmbledhur nga Susan Brownell (red.). The 1904 Anthropology Days and Olympic Games: Sport, Race, and American Imperialism (në anglisht). Lincoln and London: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-1098-1.
• Shachar, Ayelet (2011). "Picking Winners: Olympic Citizenship and the Global Race for Talent". Yale Law Journal (në anglisht). 120 (8): 2088–2139.
• Slack, Trevor (2004). The Commercialisation of sport (në anglisht). New York: Routledge. ISBN 978-0-7146-8078-1. Marrë më 31 mars 2009.
• Spivey, Nigel Jonathan (2004). "Olympia: the Origins". The Fifth Century BC (në anglisht). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280433-4.
• Swaddling, Judith (1999). The Ancient Olympic Games (në anglisht). University of Texas Press. ISBN 978-0-292-77751-4.
• Swaddling, Judith (2000). The Ancient Olympic Games (në anglisht) (bot. 2). Austin: University of Texas Press. ISBN 978-0-292-70373-5. OCLC 10759486. Marrë më 6 qershor 2009.
• Tomlinson, Alan (2005). Sport and leisure cultures (në anglisht). Minneapolis MN: University of Minnesota Press. ISBN 978-0-8166-3382-1. Marrë më 2 prill 2009.
• Vancouver Organizing Committee for the 2010 Olympic and Paralympic Winter Games (27 nëntor 2007). "Vancouver 2010 Mascots Introduced to the World". Canadian NewsWire (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 13 prill 2014. Marrë më 10 mars 2014.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Emra shifrorë: lista e autorëve (lidhja)
• Weiler, Ingomar (2004). "The predecessors of the Olympic movement, and Pierre de Coubertin". European Review (në anglisht). 12 (3).
• Woods, Ron (2007). Social Issues in Sport (në anglisht). Champaign IL: Human Kinetics. fq. 146. ISBN 978-0-7360-5872-8. Marrë më 2 prill 2009. television ratings decline olympic games torino.
• Young, David C. (2004). "The Beginnings". A Brief History of the Olympic Games (në anglisht). Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-1130-0.
• Young, David C. (1996). The Modern Olympics: A Struggle for Revival (në anglisht). Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-7207-5.