Олимпия оонньуулара
Олимпия оонньуулара диэн омуктар икки ардыларынааҕы элбэх спорт көрүҥнэрдээх күрэхтэhиилэр. Олимпия оонньуулара икки көлүөнэлээхтэр. Бастакынан буолаллар Былыргы Грецияҕа Олимпияҕа ыытыллар Былыргы Олимпия оонньуулара. Иккиhэ Аныгы Олимпия оонньуулара буолаллар, кинилэр аан бастаан 1896 с. Греция киин куоратыгар Атинаҕа ыытыллыбыттара. Кинилэри Эвангелос Заппас диэн грек филантроба үбүлээбитэ. Олимпия оонньуулара түөрт сылга биирдэ ыытыллаллар, кинилэр сайыҥҥыларга уонна кыhыҥҥыларга арахсаллар. Параолимпия оонньуулара уонна Ыччат Олимпия оонньуулара Олимпия Хамсааhыныгар киирэллэр.
Омуктар Икки Ардыларынааҕы Олимпия Комитета (ООК) 1894 с. тэриллибитэ, тэрийээччитэ Пьер де Кубертен. ООК "Олимпия Хамсааhынын" тутаах органа, аан дойду спорт федерацияларын бииргэ түмэр уонна Оонньуулары тэрийиинэн дьарыктанар. Олимпия оонньууларын девиhа: Citius, Altius, Fortius (лат. Түргэнник, Үрдүктүк, Күүскэ).
| Сайыҥҥы Оонньуулар — Куораттар | Кыhыҥҥы Оонньуулар — Куораттар | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Сыл | …-ис Олимпиад | Куорат | Дойду | Ах. | Куорат | Дойду | |
| 1896 | I | Атина (1) | Греция (1) | ||||
| 1900 | II | Париж (1) | Франция (1) | ||||
| 1904 | III | Сент Луис (St. Louis), Миссури (1) | АХШ (1) | ||||
| 1906 | — | Атина | Греция | ||||
| 1908 | IV | Лондон (1) | Улуу Британия (1) | ||||
| 1912 | V | Стокһольм (1) | Швеция (1) | ||||
| 1916 | VI | Берлин | Германия Империята | ||||
| 1920 | VII | Антуерп (Antwerp) (1) | Бельгия (1) | ||||
| 1924 | VIII | Париж (2) | Франция (2) | I | Шамоний (Chamonix) (1) | Франция (1) | |
| 1928 | IX | Амстердам (1) | Нидерланд (1) | II | Сант Моритс (St Moritz) (1) | Швейцария (1) | |
| 1932 | X | Лос Андьелес, Калифорния (1) | АХШ (2) | III | Лейк Пласид (Lake Placid), Нью Йорк (1) | АХШ (1) | |
| 1936 | XI | Берлин (1) | Германия (1) | IV | Гармиш-Партенкирхен (Garmisch-Partenkirchen) (1) | Германия (1) | |
| 1940 | XII | Токио→Хельсинки | Дьоппуон→Финляндия | V | Саппоро→Сант Моритс→Гармиш-Партенкирхен | Дьоппуон→Швейцария→Германия | |
| 1944 | XIII | Лондон | Улуу Британия | V | Кортина д'Ампедзо (Cortina d'Ampezzo) | Италия | |
| 1948 | XIV | Лондон (2) | Улуу Британия (2) | V | Сант Моритс (2) | Швейцария (2) | |
| 1952 | XV
Хельсинки]] (1) |
Финляндия (1) | VI | Осло (1) | Норвегия (1) | ||
| 1956 | XVI | Мельбурн (1) +
Стокһольм (2) |
Аустралиа (1) +
Швеция (2) |
VII | Кортина д'Ампедзо (Cortina d'Ampezzo) (1) | Италия (1) | |
| 1960 | XVII | Ром (1) | Италия (1) | VIII | Цкыаа Ваалий (Squaw Valley), Калифорния (1) | АХШ (2) | |
| 1964 | XVIII | Токио (1) | Дьоппуон (1) | IX | Инсбрук (Innsbruck) (1) | Австрия (1) | |
| 1968 | XIX | Мехико (1) | Мексика (1) | X | Гренобл (Grenoble) (1) | Франция (2) | |
| 1972 | XX | Мүнхэн (1) | Германия (2) | XI | Саппоро (1) | Дьоппуон (1) | |
| 1976 | XXI | Монреал, Куэбэк (1) | Канаада (1) | XII | Инсбрук (Innsbruck) (2) | Австрия (2) | |
| 1980 | XXII | Москва (1) | ССРС (1) | XIII | Лейк Пласид (Lake Placid), Нью Йорк, штат (2) | АХШ (3) | |
| 1984 | XXIII | Лос Андьелес, Калифорния (2) | АХШ (3) | XIV | Сараево (1) | Югославия (1) | |
| 1988 | XXIV | Сеул (1) | Соҕуруу Кэриэйэ (1) | XV | Калгари, Альберта (1) | Канаада (1) | |
| 1992 | XXV | Барселона (1) | Испания (1) | XVI | Албертвил (Albertville) (1) | Франция (3) | |
| 1994 | XVII | Лиллеһаммр (Lillehammer) (1) | Норвегия (2) | ||||
| 1996 | XXVI | Атланта, Дьордьия (1) | АХШ (4) | ||||
| 1998 | XVIII | Нагано (Nagano) (1) | Дьоппуон (2) | ||||
| 2000 | XXVII | Сидней (1) | Аустралиа (2) | ||||
| 2002 | XIX | Солт Лэйк Сити (Salt Lake City), Юта (1) | АХШ (4) | ||||
| 2004 | XXVIII | Атина (2) | Греция (2) | ||||
| 2006 | XX | Турин (Torino) (1) | Италия (2) | ||||
| 2008 | XXIX | Пекин (1) | Кытай (1) | ||||
| 2010 | XXI | Ванкувер, Британия Колумбията (1) | Канада (2) | ||||
| 2012 | XXX | Лондон (3) | Улуу Британия (3) | ||||
| 2014 | XXII | Сочи (1) | Арассыыйа (1) | ||||
| 2016 | XXXI | Рио де Жанейро (1) | Бразилия (1) | ||||
| 2018 | XXIII | Пиоҥчаҥ (1) | Соҕуруу Кэриэйэ (1) | ||||
| 2021 | XXXII | Токио (2) | Дьоппуон (2) | ||||
| 2022 | XXIV | Пекин (2) | Кытай (2) | ||||
| ||||||||||||||
|
Бу күөн-күрэскэ сыһыаннаах сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн көмөлөһүөххүн сөп. |